Nhà đào tạo và sinh viên ngành đồ họa tìm đường" thích nghi trong "cơn bão AI"
(QNO) - Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đang làm thay đổi thế giới và ngành đồ họa không nằm ngoài vòng xoáy đó. Những công cụ như Veo 3 của Google, MidJourney hay DALL-E 3 đã mở ra một kỷ nguyên mới, nơi bất kỳ ai cũng có thể tạo ra hình ảnh, video hay thiết kế chuyên nghiệp chỉ với vài câu lệnh.
Từ những đoạn phim 4K sống động đến các poster quảng cáo bắt mắt, AI đang khiến công việc thiết kế trở nên nhanh chóng và dễ dàng hơn bao giờ hết. Nhưng sự bùng nổ này cũng mang đến những thách thức lớn, đặc biệt với các nhà thiết kế trẻ và những người đào tạo họ. Làm thế nào để sinh viên ngành đồ họa và các nhà giáo dục thích nghi với thời đại AI? Liệu ngành này có thể giữ được bản sắc sáng tạo hay sẽ bị công nghệ lấn át?
Làn sóng AI đe dọa ngành đồ họa
Sự xuất hiện của các công cụ AI như Veo 3 đã làm rung chuyển ngành đồ họa. Chỉ cần một câu mô tả đơn giản, như “một thành phố tương lai dưới ánh trăng”, Veo 3 có thể tạo ra một video 4K chân thực, kèm âm thanh sống động, trong vài giây.
Tương tự, MidJourney hay DALL-E 3 cho phép tạo ra những hình ảnh nghệ thuật hoặc thiết kế thương mại với chất lượng ngang ngửa các chuyên gia. Điều này khiến nhiều công ty, đặc biệt trong lĩnh vực quảng cáo, bắt đầu thay thế nhân sự bằng AI để tiết kiệm chi phí và thời gian. Nhiều chuyên gia cảnh báo rằng các công việc như thiết kế banner, chỉnh sửa ảnh cơ bản hay tạo nội dung truyền thông có nguy cơ bị “xóa sổ” trong tương lai gần.
Không chỉ dừng lại ở việc làm, AI còn làm giảm giá trị của những tác phẩm thủ công. Trước đây, một poster quảng cáo được tạo ra bởi một nhà thiết kế đòi hỏi hàng giờ làm việc tỉ mỉ, phản ánh phong cách và tâm huyết riêng. Giờ đây, AI có thể tạo ra sản phẩm tương tự với chi phí rẻ hơn nhiều, khiến khách hàng dần ưu tiên các giải pháp nhanh gọn. Điều này đặt áp lực lớn lên các nhà thiết kế trẻ, đặc biệt là sinh viên, những người đang bước chân vào ngành với kỹ năng truyền thống như sử dụng Photoshop hay Illustrator. Hơn nữa, việc AI được huấn luyện trên dữ liệu từ internet, bao gồm cả tác phẩm của các nhà thiết kế mà không có sự đồng ý, đã gây ra tranh cãi về quyền sở hữu trí tuệ, khiến nhiều người lo ngại về việc bảo vệ sáng tạo của mình.
Sinh viên ngành đồ họa: Tái định hình kỹ năng
Trước làn sóng AI, sinh viên ngành đồ họa cần nhìn nhận công nghệ này như một cơ hội, không phải mối đe dọa. Thay vì cạnh tranh trực tiếp với AI trong các công việc lặp lại, họ nên học cách sử dụng các công cụ như Veo 3 hay MidJourney để hỗ trợ sáng tạo. Chẳng hạn, một sinh viên có thể dùng AI để tạo bản nháp nhanh cho một dự án, sau đó chỉnh sửa để thêm dấu ấn cá nhân, như kết hợp các yếu tố văn hóa Việt Nam vào thiết kế, từ họa tiết trống đồng Đông Sơn đến màu sắc đặc trưng của áo dài. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn tạo ra những tác phẩm độc đáo mà AI khó bắt chước.
Ngoài ra, sinh viên cần mở rộng kỹ năng để đáp ứng nhu cầu mới của thị trường. Những lĩnh vực như thiết kế trải nghiệm người dùng (UX/UI), lập trình cơ bản hay sản xuất nội dung đa phương tiện, như video chuyển động (motion graphics) hay thực tế ảo (AR/VR), đang ngày càng được săn đón. Tham gia các dự án thực tế, như thiết kế giao diện cho một ứng dụng hoặc tạo nội dung ngắn cho TikTok, sẽ giúp sinh viên xây dựng một portfolio đa dạng, thể hiện khả năng thích nghi với xu hướng.
Hơn nữa, việc tìm hiểu về đạo đức AI và quyền sở hữu trí tuệ là rất quan trọng. Một sinh viên hiểu rõ cách bảo vệ tác phẩm của mình hoặc sử dụng AI một cách có trách nhiệm sẽ có lợi thế lớn khi làm việc trong môi trường bị ảnh hưởng bởi công nghệ.
Xây dựng mạng lưới quan hệ cũng là một bước đi thông minh. Tham gia các cộng đồng sáng tạo trên X hoặc Behance, tham dự hội thảo công nghệ hay làm việc nhóm với các nhà thiết kế chuyên nghiệp sẽ giúp sinh viên cập nhật xu hướng và tìm kiếm cơ hội. Một sinh viên chủ động học hỏi và kết nối sẽ dễ dàng vượt qua những thách thức mà AI mang lại, biến mình thành một nhà sáng tạo linh hoạt trong thời đại mới.
Nhà đào tạo: Đổi mới để chuẩn bị tương lai
Các cơ sở đào tạo, từ trường đại học đến trung tâm dạy nghề, cũng cần thay đổi để chuẩn bị cho sinh viên trước thực tế mới. Chương trình giảng dạy truyền thống, vốn tập trung vào các phần mềm như Adobe Photoshop hay After Effects, giờ đây cần tích hợp kiến thức về AI.
Một môn học về “Thiết kế với công cụ AI” có thể hướng dẫn sinh viên cách sử dụng Veo 3 để tạo bản nháp hoặc tối ưu hóa lệnh (prompt engineering) để đạt kết quả tốt nhất. Những môn học này không chỉ giúp sinh viên làm quen với công nghệ mà còn khuyến khích họ kết hợp AI với tư duy sáng tạo truyền thống, tạo ra những sản phẩm mang dấu ấn riêng.
Bên cạnh đó, các nhà đào tạo nên nhấn mạnh vào kỹ năng mềm, như kể chuyện qua thiết kế hay tư duy phản biện. Một nhà thiết kế giỏi không chỉ tạo ra hình ảnh đẹp mà còn phải biết cách truyền tải thông điệp và cảm xúc, điều mà AI khó có thể làm tốt. Hợp tác với các công ty công nghệ, như Google hay các agency quảng cáo, cũng là một hướng đi quan trọng. Những dự án thực tế, như thiết kế chiến dịch quảng cáo với sự hỗ trợ của AI, sẽ giúp sinh viên hiểu rõ cách công nghệ được ứng dụng trong ngành. Các cuộc thi thiết kế sử dụng AI cũng là cơ hội để sinh viên thử nghiệm và phát triển kỹ năng.
Đạo đức và trách nhiệm trong sử dụng AI cũng cần được đưa vào chương trình đào tạo. Sinh viên cần được giáo dục về cách tránh lạm dụng công nghệ, như tạo nội dung gây hại (deepfake) hoặc vi phạm bản quyền. Đồng thời, các trường cần đầu tư vào cơ sở vật chất, như máy tính cấu hình cao hoặc quyền truy cập vào các nền tảng AI trả phí, để sinh viên có thể thực hành với công nghệ thực tế. Một môi trường đào tạo hiện đại và linh hoạt sẽ giúp sinh viên sẵn sàng bước vào thị trường lao động đang thay đổi nhanh chóng.
Công cụ AI đang định hình ngành đồ họa
- Veo 3 (Google): Tạo video 4K từ văn bản hoặc hình ảnh, hỗ trợ âm thanh và hiệu ứng chân thực.
- MidJourney: Tạo hình ảnh nghệ thuật chất lượng cao, từ tranh vẽ đến thiết kế thương mại.
- DALL-E 3 (OpenAI): Sản xuất hình ảnh chi tiết từ mô tả, phù hợp cho quảng cáo và sáng tạo.
- Stable Diffusion: Công cụ mã nguồn mở, cho phép tùy chỉnh để tạo nội dung độc đáo.
- Ứng dụng thực tế: Tạo bản nháp nhanh, thiết kế quảng cáo, hoặc hỗ trợ sản xuất nội dung đa phương tiện.
Hành trang cho một tương lai sáng tạo
Ngành đồ họa đang đứng trước ngã rẽ lớn, nơi AI vừa là thách thức vừa là cơ hội. Với sinh viên, việc nắm bắt công nghệ, phát triển phong cách riêng và mở rộng kỹ năng sẽ là chìa khóa để tồn tại và tỏa sáng. Với các nhà đào tạo, việc đổi mới chương trình giảng dạy và hợp tác với ngành công nghiệp sẽ giúp thế hệ trẻ sẵn sàng cho tương lai. AI không phải là đối thủ, mà là một công cụ mạnh mẽ, và những ai biết cách sử dụng nó một cách thông minh sẽ định hình được ngành đồ họa của ngày mai. Hãy bắt đầu ngay hôm nay, từ việc thử nghiệm một công cụ AI đến xây dựng một tác phẩm mang đậm dấu ấn cá nhân.