Văn hóa - Văn nghệ

Thiêng liêng Lễ hội Bà Phường Chào

LÊ PHƯỚC LAN NHI 03/04/2024 15:37

(QNO) - Đến lệ hằng năm, vào ngày 25-2 âm lịch, Lễ hội Bà Phường Chào (tại làng Phúc Khương, xã Đại Cường, huyện Đại Lộc) tổ chức. Lễ hội năm nay diễn ra trong hai ngày 2 và 3/4 với nhiều hoạt động phong phú, hấp dẫn.

le-hoi-ba-phuong-chao-1.jpg
Lễ rước Đức Bà Chợ Được về quê hương Phiếm Ái châu (Đại Cường, Đại Lộc) năm 2017. Ảnh: LAN NHI

Theo truyền thuyết dân gian và gia phả tộc Nguyễn ở Phiếm Ái châu, Bà Phường Chào (còn gọi là Bà Chợ Được) tên là Nguyễn Thị Của, sinh ngày 25/2 năm Canh Thân (1800). Khi sinh có điềm lạ, khói trắng che phủ một vùng. Đến năm 17 tuổi, Bà bước vào cõi hư vô nhưng thường hiển linh giúp đỡ dân lành, bốc thuốc cứu người, trừng trị kẻ ác. Nhờ Bà mà xóm vạn ghe ở Phiếm Ái châu bên dòng Vu Gia trở nên sầm uất, hưng thịnh.

Lễ hội Bà Phường Chào tổ chức vào ngày 25-2 âm lịch hằng năm tại dinh thờ Bà. Ảnh: LAN NHI
Lễ hội Bà Phường Chào tổ chức vào ngày 25/2 âm lịch hằng năm tại dinh thờ Bà. Ảnh: LAN NHI

Tương truyền, năm Tự Đức thứ 5, Bà vân du qua vùng Trường Giang, xã Bình Triều (huyện Thăng Bình), giúp dân lập chợ làm ăn phát đạt nên gọi là Chợ Được. Cảm ân đức Bà, nhân dân lập miếu thờ và đệ đơn lên Bộ Lễ xin phong chức.

le-hoi-ba-phuong-chao-3.jpg
Nghi thức tế lễ trong Lễ hội Bà Phường Chào. Ảnh: LAN NHI

Vào năm Thành Thái thứ 6, Bà được sắc phong "Trai thục Dực bảo Trung hưng trung đẳng thần". Đến năm Khải Định thứ 4 (1919), triều đình ban sắc gia phong tặng Bà Phường Chào là “Trang huy Dực bảo Trung hưng thượng đẳng thần".

Ngày 11 tháng Giêng, nhằm ngày Bà được sắc phong, xã Bình Triều (huyện Thăng Bình) tổ chức Lễ hội rước cộ Bà. Ngày 25/2 âm lịch hằng năm, nhằm ngày sinh của Bà, xã Đại Cường tổ chức Lễ hội Bà Phường Chào.

Sắc phong Thượng đẳng thần Bà Phường Chào. Ảnh: LAN NHI
Sắc phong Thượng đẳng thần Bà Phường Chào. Ảnh: LAN NHI

Lễ hội Bà Phường Chào là một hình thái lễ hội dân gian được hình thành từ khi người Việt ở phía Bắc di cư đến khai phá vùng đất mới vào thế kỷ XV, giao thoa tiếp biến với văn hóa Chămpa, văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số ở miền núi phía tây Quảng Nam.

Lễ hội xuất phát từ mong ước cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, quốc thái dân an; là minh chứng cho sợi dây cố kết cộng đồng, tinh thần quê hương đất nước mà Đại Lộc là nơi hội tụ, giao thoa, tiếp biến văn hóa giữa miền núi với miền xuôi.

Lãnh đạo HĐND tỉnh và UBND huyện Đại Lộc dự tế lễ tại Lễ hội Bà Phường Chào năm 2024. Ảnh: LAN NHI
Lãnh đạo HĐND tỉnh và UBND huyện Đại Lộc dự tế lễ tại Lễ hội Bà Phường Chào năm 2024. Ảnh: LAN NHI

Lễ hội Bà Phường Chào là mối liên kết tín ngưỡng tâm linh giữa hai vùng đất, vùng văn hóa Phiếm Ái (Đại Cường - Đại Lộc) nơi sinh thành và Phước Ấm (Bình Triều - Thăng Bình) nơi Bà hiển linh.

Lễ hội Bà Phường Chào năm nay diễn ra trong 2 ngày 2 và 3/4, với các hoạt động như lễ tế âm linh, cầu quốc thái dân an; rước kiệu Bà; thả hoa đăng; lễ tế Bà; đua thuyền, hô hát bài chòi, các trò chơi dân gian…

le-hoi-ba-phuong-chao-6.jpg
Đón nhận Di tích cấp tỉnh dinh và lăng mộ Bà Phường Chào năm 2023. Ảnh: LAN NHI

Lễ hội Bà Phường Chào được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, dinh thờ và lăng mộ Bà được công nhận Di sản văn hóa cấp tỉnh là vinh dự lớn của đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Đại Cường, huyện Đại Lộc nói chung.

le-hoi-ba-phuong-chao-7.jpg
Hàng trăm người dân và du khách về dự Lễ hội Bà Phường Chào năm 2024. Ảnh: LAN NHI

Thời gian tới, chính quyền và ngành văn hóa và địa phương tiếp tục tôn tạo và phát huy di tích Dinh Bà; đồng thời, tổ chức nhiều hoạt động giới thiệu, quảng bá về Lễ hội Bà Phường Chào, vùng đất và con người Đại Lộc.

LÊ PHƯỚC LAN NHI