Thiêng liêng Lễ hội Bà Phường Chào

Theo truyền thuyết dân gian và gia phả tộc Nguyễn ở Phiếm Ái châu, Bà Phường Chào (còn gọi là Bà Chợ Được) tên là Nguyễn Thị Của, sinh ngày 25/2 năm Canh Thân (1800). Khi sinh có điềm lạ, khói trắng che phủ một vùng. Đến năm 17 tuổi, Bà bước vào cõi hư vô nhưng thường hiển linh giúp đỡ dân lành, bốc thuốc cứu người, trừng trị kẻ ác. Nhờ Bà mà xóm vạn ghe ở Phiếm Ái châu bên dòng Vu Gia trở nên sầm uất, hưng thịnh.

Tương truyền, năm Tự Đức thứ 5, Bà vân du qua vùng Trường Giang, xã Bình Triều (huyện Thăng Bình), giúp dân lập chợ làm ăn phát đạt nên gọi là Chợ Được. Cảm ân đức Bà, nhân dân lập miếu thờ và đệ đơn lên Bộ Lễ xin phong chức.

Vào năm Thành Thái thứ 6, Bà được sắc phong "Trai thục Dực bảo Trung hưng trung đẳng thần". Đến năm Khải Định thứ 4 (1919), triều đình ban sắc gia phong tặng Bà Phường Chào là “Trang huy Dực bảo Trung hưng thượng đẳng thần".

Ngày 11 tháng Giêng, nhằm ngày Bà được sắc phong, xã Bình Triều (huyện Thăng Bình) tổ chức Lễ hội rước cộ Bà. Ngày 25/2 âm lịch hằng năm, nhằm ngày sinh của Bà, xã Đại Cường tổ chức Lễ hội Bà Phường Chào.

Lễ hội Bà Phường Chào là một hình thái lễ hội dân gian được hình thành từ khi người Việt ở phía Bắc di cư đến khai phá vùng đất mới vào thế kỷ XV, giao thoa tiếp biến với văn hóa Chămpa, văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số ở miền núi phía tây Quảng Nam.

Lễ hội xuất phát từ mong ước cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, quốc thái dân an; là minh chứng cho sợi dây cố kết cộng đồng, tinh thần quê hương đất nước mà Đại Lộc là nơi hội tụ, giao thoa, tiếp biến văn hóa giữa miền núi với miền xuôi.

Lễ hội Bà Phường Chào là mối liên kết tín ngưỡng tâm linh giữa hai vùng đất, vùng văn hóa Phiếm Ái (Đại Cường - Đại Lộc) nơi sinh thành và Phước Ấm (Bình Triều - Thăng Bình) nơi Bà hiển linh.

Lễ hội Bà Phường Chào năm nay diễn ra trong 2 ngày 2 và 3/4, với các hoạt động như lễ tế âm linh, cầu quốc thái dân an; rước kiệu Bà; thả hoa đăng; lễ tế Bà; đua thuyền, hô hát bài chòi, các trò chơi dân gian…

Lễ hội Bà Phường Chào được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, dinh thờ và lăng mộ Bà được công nhận Di sản văn hóa cấp tỉnh là vinh dự lớn của đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Đại Cường, huyện Đại Lộc nói chung.

Thời gian tới, chính quyền và ngành văn hóa và địa phương tiếp tục tôn tạo và phát huy di tích Dinh Bà; đồng thời, tổ chức nhiều hoạt động giới thiệu, quảng bá về Lễ hội Bà Phường Chào, vùng đất và con người Đại Lộc.