Từ chiến dịch Nông Sơn - Trung Phước đến giải phóng quê hương - Bài 3: Đòn choáng váng ở Tiên Phước
Sau chiến thắng Nông Sơn - Trung Phước và phá vỡ “cánh cửa thép” Thượng Đức, phong trào cách mạng ở Quảng Nam phát triển mạnh cả chiều rộng lẫn chiều sâu. Niềm tin giải phóng được củng cố thêm một bước.
Thực hiện quyết tâm giải phóng miền Nam ngay trong năm 1975 của Bộ Chính trị, căn cứ mệnh lệnh của cấp trên, Thường vụ Khu ủy, Đảng ủy - Bộ Tư lệnh Quân khu 5 hình thành kế hoạch tác chiến chiến dịch. Trong đó, ở chiến trường đồng bằng ven biển, mục tiêu chủ yếu là chi khu quân sự quận lỵ Tiên Phước - Phước Lâm.
Bí mật chuẩn bị chiến trường
Theo sự chỉ đạo của Bộ Tư lệnh Quân khu, từ tháng 1/1975, Tỉnh ủy Quảng Đà, Quảng Nam lãnh đạo, chỉ đạo lực lượng vũ trang, ban, ngành, đoàn thể gấp rút chuẩn bị chiến trường, tập kết cơ sở vật chất, tăng cường đội ngũ cán bộ các cấp ra phía trước.
Rút cán bộ, nhân viên nam giới bổ sung cho các đội công tác, an ninh vũ trang. Lực lượng chính trị khẩn trương hoàn chỉnh phương án nổi dậy của quần chúng, khi có thời cơ thực hành ba mũi giáp công tấn công và nổi dậy giành chính quyền về tay nhân dân.
Riêng tỉnh Quảng Nam đã huy động hàng trăm dân công vùng giải phóng phối hợp với Trung đoàn Công binh 803 của Quân khu sửa chữa, làm mới hai tuyến đường từ An Tráng qua Phước Hà, Phước Cẩm lên điểm cao 288 (núi Vú Em), một tuyến từ Núi Ngang qua Phước Sơn đến Chà Vu và một số tuyến đường ngắn khác phục vụ cho việc cơ động xe pháo trên hướng chủ yếu.
Đến cuối tháng 2/1975, lực lượng vận chuyển của Quân khu, của tỉnh đã lót được 179 tấn đạn, 136,6 tấn lương thực. Ở Quảng Đà ta cũng đã lót được hàng trăm tấn đạn xuống các căn cứ bàn đạp ở Đại Lộc, Duy Xuyên, bảo đảm cơ bản cho giai đoạn đầu chiến dịch.
Để đánh lạc hướng phán đoán của địch, Bộ Tư lệnh Quân khu chỉ đạo các lực lượng đứng chân ở Quảng Đà mở đợt hoạt động mạnh trên nhiều hướng.
Theo đó, đêm 3/3/1975, Tiểu đoàn Đặc công 35 của Bộ, do đồng chí Tôn Thất Huyền chỉ huy, bí mật tập kích kho đạn Sủng Mây và bãi xe cơ giới Xuân Thiều. Đại đội Công binh Hải Vân đánh sập cầu Trắng, Hòa Hiệp (Hòa Vang). Một đơn vị của Sư đoàn 304 đánh thiệt hại nặng một tiểu đoàn của Sư đoàn 3 ngụy tại vùng B Đại Lộc. Quân địch phải tập trung lực lượng giải tỏa.
Tại Duy Xuyên, Trung đoàn 36, Sư đoàn 2 và lực lượng vũ trang Duy Xuyên đẩy mạnh tác chiến vây chặt các chốt Dương Thông - Kỳ Vĩ, áp sát quận lỵ An Hòa - Đức Dục.
Ở phía đông, Đại đội 3 Duy Xuyên và du kích đánh địch dọc đường 1, làm chủ thôn Triều Châu, xóm mới Xuyên Tân. Vùng đông Duy Xuyên được mở rộng, ta trụ bám đánh bại Tiểu đoàn bảo an 113, tiến lên làm chủ Cẩm Kim, uy hiếp trực tiếp thị xã Hội An ở phía tây nam.
Trên địa bàn Quảng Nam, thực hiện mệnh lệnh của Bộ Tư lệnh Quân khu, Ban Chỉ huy Tỉnh đội tập trung toàn bộ lực lượng của tỉnh giải phóng vùng đông Thăng Bình - Tam Kỳ, bao vây uy hiếp tỉnh đường Quảng Tín.
Ở Quảng Đà, ta đã giải phóng khu đông và trung Duy Xuyên, đông Gò Nổi và vùng A - B Điện Bàn, tạo thế bao vây địch ở Vĩnh Điện. Lực lượng biệt động đẩy mạnh hoạt động trong các đô thị Đà Nẵng, Hội An làm rối loạn hậu phương địch.
Giải phóng 21 nghìn dân
Đêm 8/3/1975, các đơn vị của ta, gồm Sư đoàn 2, Lữ đoàn 52, Trung đoàn pháo 572, Trung đoàn pháo cao xạ 573 bí mật tiến vào vị trí tập kết cuối cùng.
Do đánh hơi được sự chuẩn bị của ta ở hướng Tiên Phước - Phước Lâm, nên ngày 9/3/1975, địch điều Liên đoàn biệt động quân 12 ở phía bắc Đà Nẵng vào căn cứ Tuần Dưỡng. Sự xuất hiện của quân biệt động không nằm ngoài dự kiến của ta.
Tuy nhiên để chủ động đánh địch phản kích, Bộ Tư lệnh tiền phương Quân khu điều chỉnh thế trận và chỉ thị cho các đơn vị đẩy nhanh tốc độ tiến công dứt điểm mục tiêu Tiên Phước - Phước Lâm.
Tiên Phước - Phước Lâm cách thị xã Tam Kỳ 20km về phía tây nam, núi đồi, sông suối xen kẽ với làng mạc. Mỹ - ngụy xây dựng nơi đây thành cụm chốt điểm tiền tiêu vững chắc bảo vệ tỉnh đường Quảng Tín, gồm 77 cứ điểm lớn nhỏ, 10 khu dồn dân, 33 ấp chiến lược.
Lực lượng địch có khoảng 3.000 tên, gồm 6 tiểu đoàn bảo an, 2 đại đội biệt lập, 41 trung đội dân vệ và một hệ thống kèm kẹp từ thôn ấp đến quận lỵ chi khu.
4 giờ 30 phút ngày 10/3/1975, phối hợp với Mặt trận Tây Nguyên - Buôn Ma Thuột, Sư đoàn 2 và các đơn vị phối hợp đồng loạt nổ súng vào các mục tiêu ở khu chiến Tiên Phước - Phước Lâm - Suối Đá.
Đến 16 giờ cùng ngày quân ta hoàn toàn làm chủ các mục tiêu đã định, tiêu diệt và làm tan rã toàn bộ quân địch đồn trú ở đây. Các đơn vị nhanh chóng triển khai đội hình vây chặt tàn quân địch không cho chúng lợi dụng rừng núi chạy thoát xuống Tam Kỳ, đồng thời sẵn sàng đánh quân địch ứng cứu giải tỏa.
Bị giáng một đòn choáng váng, ngày 11/3/1975, Ngô Quang Trưởng - Tư lệnh Quân khu 1 ra lệnh cho Trung đoàn 5 Sư đoàn 2 ngụy từ Quảng Ngãi ra Tam Kỳ kết hợp với Liên đoàn biệt động quân 12 cùng 3 tiểu đoàn bảo an, 2 chi đoàn xe bọc thép chia thành hai hướng: Một hướng lên Cẩm Khê - Dương Côn; một hướng lên Dương Leo, Dãy Thám, chuẩn bị hành quân giải tỏa.
Ngô Quang Trưởng còn lệnh Trung đoàn 4 Sư đoàn 2 từ Quảng Ngãi ra và Trung đoàn 56 Sư đoàn 3 đang càn quét ở Đại Lộc vào tăng cường cho lực lượng phản kích.
Các đơn vị tham gia tác chiến của ta trên hướng Tiên Phước - Phước Lâm hợp đồng chặt chẽ với chính quyền và lực lượng vũ trang địa phương tích cực chiến đấu bảo vệ thành quả.
Đồng thời lùng sục, tảo trừ, vây bắt tàn binh; dùng loa kêu gọi hơn 2.000 tên địch ra hàng. Trong một thời gian ngắn ta giải phóng khu vực rộng lớn với 21.000 dân, đập tan hệ thống kèm kẹp, đảng phái phản động của địch trên địa bàn hai huyện Tiên Phước - Phước Lâm.
Chiến thắng giải phóng Tiên Phước - Phước Lâm tạo đà cho ta tiến công mở rộng các vùng giải phóng từ các phía, tạo thế bao vây uy hiếp trung tâm đầu não địch ở tỉnh lỵ Quảng Tín.
-------------------
Bài 4: Đánh địch mà đi, mở đường mà tiến