Kinh giới là một loại rau gia vị được trồng nhiều và phổ biến ở Quảng Nam. Đến tháng 8, cây bắt đầu ra hoa và đúng thời kỳ thu hoạch, lúc này nhổ cả cây, cắt bỏ rễ, đem sấy khô. Kinh giới có khả năng sát trùng rất tốt. Theo kinh nghiệm dân gian, kinh giới để tươi nấu nước uống và tắm hàng ngày để phòng chống rôm sảy, mẩn ngứa, mụn nhọt. Đây là loại lá có nhiều kháng sinh tự nhiên nên có tác dụng sát khuẩn làm sạch da. Việc dùng lá kinh giới già để đun nước tắm thường xuyên sẽ giúp bạn có làn da đẹp. Đặc biệt, dùng lá kinh giới tắm hàng ngày sẽ giúp các bà mẹ mang bầu hết ngứa ngáy.
Rau kinh giới. |
Nếu dùng cả cây thì gọi là toàn kinh giới; để chữa cảm nóng, ngã ngất lấy một nắm kinh giới tươi chừng 50g giã nhỏ, thêm vài miếng gừng tươi, vắt lấy nước cho uống, bã còn lại dùng để đánh dọc sống lưng.
Nếu chỉ dùng cụm hoa (hoa đã nở bông còn xanh, kèm theo 1 - 2 lá ngọn) gọi là kinh giới tuệ; làm giảm ngứa: sắc hoa kinh giới uống (thường dùng phối hợp với nhiều vị thuốc đông y khác) và nấu nước để tắm. Thuốc chữa cảm: hoa kinh giới, tía tô, hương nhu (rau é), ngải cứu, hoắc hương lượng bằng nhau, dùng nước sắc nhiều lần, hợp các nước sắc lại, cô đặc thành cao, làm viên bằng hạt bắp; khi bị cảm, uống chừng 7 - 8 viên thuốc này, uống với nước sắc lá tre, trẻ em chỉ dùng 2 - 4 viên; viên thuốc này có thể chữa lỵ (uống với nước sắc lá mơ lông). Kinh giới tuệ và rễ bạch chỉ với lượng bằng nhau, phơi khô tán bột, ngày uống hai lần, mỗi lần 4 - 8g với nước chè nóng cho ra mồ hôi để chữa cảm lạnh, nhức đầu, chảy nước mũi. Kinh giới tuệ sao đen có tác dụng cầm máu trong các chứng chảy máu cam, nôn ra máu, kiết lỵ ra máu, băng huyết, rong kinh; dùng riêng mỗi ngày 12g dưới dạng thuốc sắc hoặc thuốc bột; phối hợp với hoa hòe sao đen lượng bằng nhau, tán nhỏ, mỗi lần uống 8g với nước chè chữa kinh nguyệt ra nhiều không dứt.
Không được dùng kinh giới đối với nhọt lở đã chảy mủ, trẻ em bị sởi thời kỳ toàn phát và hồi phục.
Gần đây, các nhà khoa học phát hiện việc ăn rau kinh giới với đậu phụ, có thể giúp phòng chống bệnh loãng xương, béo phì ở phụ nữ tuổi mãn kinh. Ngoài ra, kinh giới còn giúp phòng chống các bệnh tim mạch như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não cho cả nam lẫn nữ.
BS.LÊ THÂN