Ai trộm cát Cửa Đại?

Trong khi chính quyền tỉnh loay hoay tìm các biện pháp để giải cứu bờ biển Cửa Đại (TP.Hội An) thì những dự án mang danh nạo vét thông luồng lạch lại tận thu ngoài phạm vi cho phép, chở cát ra ngoài địa bàn san lấp.

Phát hiện sai phạm

Sau vài đợt “lũ chồng lũ”, luồng lạch Cửa Đại bị hàn nên nhiều tàu thuyền lớn mắc cạn giữa dòng. Để giải cứu cấp bách, ngân sách Trung ương chi hàng chục tỷ đồng thực hiện việc nạo vét thông luồng lạch cửa sông phía nam Cửa Đại để thuận tiện cho tàu thuyền ra khơi. Theo đó, sẽ bơm toàn bộ số cát tận thu được vào khu vực bãi biển Cửa Đại để bồi đắp cho bờ. Và ở khu vực này, có 2 dự án thực hiện từ thời điểm cuối tháng 2. Đó là dự án “Nạo vét đảm bảo giao thông khu vực Cửa Đại” do Ban Quản lý dự án đường thủy nội địa (Cục Đường thủy nội địa - Bộ GTVT) làm chủ đầu tư với khối lượng hút khoảng 100.000m³ cát, kinh phí 12 tỷ đồng và dự án “Chống sạt lở khẩn cấp bờ biển Hội An” do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng Hội An (thuộc UBND TP.Hội An) làm chủ đầu tư với khối lượng khoảng 80.000m³.

Lực lượng biên phòng Cửa Đại tuần tra tải hút cát.

Cả hai dự án trên đều do Sở GTVT giám sát, quản lý vì liên quan đến hoạt động an toàn giao thông đường thủy. Ông Phạm Văn Sơn - Giám đốc Đoạn quản lý đường thủy nội địa (Sở GTVT tỉnh) cho biết, khu vực được phép hút cát để nạo vét luồng giao thông từ Cửa Đại đi Cù Lao Chàm là luồng phía nam từ km2+500 đến km4+200. Từ ngày các tàu thuyền hút cát, qua giám sát phương tiện, đơn vị đã phát hiện nhiều tàu hút cát sai vị trí được cấp phép và chở đi nơi khác. Đơn cử: ngày 12.3, phát hiện sà lan mang số hiệu HP 4055 và ĐNa 0578 của Công ty Thành Đô hút cát ở luồng phía bắc, cách vị trí được phép hút cát khoảng 3km, rồi chở đi nơi khác. Ngày 13.3, đơn vị phát hiện thêm sà lan HP 4288 hút cát sai vị trí và cũng chở đi nơi khác chứ không đưa vào bãi theo quy định. Theo ông Sơn, cả hai lần ông đều báo cho lãnh đạo chính quyền TP.Hội An để có hướng xử lý vì đơn vị không có thẩm quyền kiểm tra, xử lý. Cho đến khi các cơ quan chức năng yêu cầu thì sà lan HP 4288 mới quay lại bơm cát vào bãi Cửa Đại. Rõ ràng, lực lượng chức năng, chính quyền đã lỏng lẻo trong quy trình kiểm soát từ khâu hút cát cho đến khâu đổ cát vào bãi.

Các tàu hút cát neo đậu ngoài biển Cửa Đại. Ảnh: M.HẢI

Sau nhiều ngày theo dõi, ngày 24.3, lực lượng biên phòng phường Cửa Đại đã bắt tàu mang số hiệu HD2904, có trọng tải 200m3, thuộc Công ty CP Anh Phú có trụ sở tại xã Tân Dân (huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương) do ông Trần Phương Hướng quản lý đang hút cát cách Cửa Đại 2,5 hải lý. Thời điểm kiểm tra tàu này chưa có giấy đăng kiểm và trình báo với Đồn Biên phòng.  Thượng tá Trần Văn Ba - Đồn trưởng Đồn Biên phòng Cửa Đại cho biết: “Tàu này đang ở Tam Quang, Bình Định được Công ty Thành Đô hợp đồng với Công ty CP Anh Phú đưa ra hút cát. Tuy nhiên trước đó phía Công ty Thành Đô đã dừng hút cát. Sau khi Ban Quản lý dự án kiểm tra vẫn thiếu 500m3 nên yêu cầu Công ty Thành Đô phải thực hiện đủ số lượng cát như đã hợp đồng; do đó đã điều tàu trên ra hút cát trong khi chưa có phép”.

Rút ruột tài nguyên

Cho đến nay, dự án hút cát để bồi vào bãi biển Cửa Đại có 9 tàu của 3 công ty cùng thực hiện. Điều đáng nói, phía chủ đầu tư dự án thiếu giám sát, kiểm tra, hướng dẫn nên đã để các tàu hút không đúng luồng lạch, tạo ra nhiều chỗ sâu, chỗ cạn gây khó khăn cho các phương tiện tàu bè của ngư dân, và tàu du lịch trên tuyến Cửa Đại - Cù Lao Chàm. Đề cập nguyên nhân các tàu hút cát trộm, Thượng tá Trần Văn Ba cho biết thêm: “Việc chủ đầu tư dự án cho tàu vào ào ạt hút cát gây sự chồng chéo trong quản lý. Ngày 10.3, chúng tôi làm thông báo gửi UBND TP.Hội An, Đoạn Quản lý đường thủy nội địa, phường Cửa Đại và các đơn vị thi công yêu cầu phải tuân thủ mọi quy định. Đồng thời đề nghị thời gian hút từ 5 giờ sáng đến 17 giờ chiều cùng ngày và trở về cảng neo đậu. Nhưng khi tàu vào trả cát thì chủ đầu tư hết giờ làm việc, nên tàu neo lại ở biển, tạo lỗ hổng cho việc chở cát ra Đà Nẵng bán trộm. Sau khi nhận thông tin, chúng tôi đã điều lực lượng thuê thuyền ngư dân ra mật phục và vụ việc đang trong quá trình điều tra”.

Ông Phạm Văn Thông, Giám đốc Ban Quản lý dự án đường thủy nội địa (Cục Đường thủy nội địa) - chủ đầu tư cho biết, đại diện nhà thầu, tư vấn giám sát (Công ty CP Thương mại, đầu tư xây dựng Văn Lang) và Ban Quản lý dự án đầu tư và xây dựng TP.Hội An đã ký biên bản xác nhận, tính đến ngày 25.3, khối lượng cát nạo vét là 64.000m3. Các đơn vị liên quan đều khẳng định toàn bộ số cát được nạo vét đã được sử dụng để vận chuyển và bơm tạo bãi đoạn từ khách sạn Victoria đến khách sạn Palm Garden; khoảng cách bơm từ vị trí ra bờ biển khoảng 80m. Chính quyền TP. Hội An đã chính thức có văn bản đề nghị dừng dự án nạo hút cát ở biển Cửa Đại, chờ cơ quan chức năng vào cuộc điều tra làm rõ. Dự kiến hôm nay 27.3, Ban Quản lý dự án đường thủy nội địa sẽ làm việc với lãnh đạo TP.Hội An, lãnh đạo tỉnh để làm rõ khối lượng, thông tin liên quan hai dự án do Cục Đường thủy nội địa và dự án do UBND TP.Hội An làm chủ đầu tư.

TRẦN HỮU - MINH HẢI