Alibaba lao đao sau động thái của Bắc Kinh

Đế chế lung lay

Chưa kịp ổn định sau sự cố ngừng phát hành cổ phiếu vào phút chót của Ant Group, Jack Ma tiếp tục hứng chịu thêm cú sốc mới khi Cơ quan Giám sát Thị trường Trung Quốc mở cuộc điều tra về các hoạt động kinh doanh chống độc quyền đối với Alibaba.

Alibaba được cho là đã chèn ép các nhà cung cấp, buộc họ chỉ được chọn giữa Alibaba và các sàn thương mại điện tử khác. Nếu đăng cùng lúc sản phẩm lên nền tảng của Alibaba lẫn một nền tảng, đối tác có thể bị phạt bằng cách chặn lượt truy cập. Ngay sau khi thông tin điều tra được công bố, cổ phiếu của Alibaba đã giảm khoảng 30% so với mức cao kỷ lục vừa được thiết lập vào cuối tháng 10 và xuống mức thấp nhất kể từ 1.7.

Trước đó vào ngày 26.12, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc đã có cuộc gặp với ban lãnh lãnh đạo Ant Group và yêu cầu công ty này phải cải tổ lại các hoạt động của mình.

Theo nhận định của Ngân hàng Trung ương Trung Quốc, Ant Group - bộ phận được tách ra từ Alibaba năm 2011, thiếu cấu trúc quản trị hợp lý, bất chấp các yêu cầu quy định tài chính, can thiệp vào chênh lệch giá, loại trừ các đối thủ cạnh tranh sử dụng lợi thế thị trường và làm tổn hại đến quyền lợi người tiêu dùng.

Cơ quan này đã đưa ra một chương trình gồm 5 điều và yêu cầu Ant Group phải tuân thủ bao gồm quay trở lại với sứ mệnh ban đầu của mình là thanh toán trực tuyến, đảm bảo sự minh bạch trong các giao dịch; xin giấy phép cho hoạt động tín dụng và bảo vệ quyền riêng tư dữ liệu người dùng. Bên cạnh đó, Ant Group cũng phải đổi mới hoạt động tín dụng, bảo hiểm, quản lý tài sản và các hoạt động kinh doanh tài chính khác theo luật định.

Ngay sau cuộc họp, Ant Group đã thành lập một “lực lượng chấn chỉnh” nội bộ để thực hiện tất cả các yêu cầu theo quy định. Việc thay đổi có thể mất nhiều tháng để thực hiện và có khả năng sẽ làm giảm nghiêm trọng giá trị của Ant Group nói riêng và Alibaba nói chung.

Bắc Kinh “đổi chiều”

Việc kiểm soát các khoản vay gắt gao hơn là một phần trong nỗ lực của Bắc Kinh nhằm kiểm soát rủi ro bùng nổ nợ xấu của quốc gia, giảm áp lực lên dòng tiền của Ant Group. Trước đó, chính phủ Trung Quốc đã công bố kế hoạch nâng cao hạn mức cho các nền tảng công nghệ của bên thứ ba để cung cấp các khoản vay cho người tiêu dùng, phân khúc chiếm khoảng 35% doanh thu hàng năm của Ant Group. 

Trong suốt nhiều năm qua, Trung Quốc được xem là quốc gia vô cùng cởi mở trong việc phát triển các công ty fintech (tài chính công nghệ). Những công ty này được tạo mọi điều kiện để phát triển lớn mạnh với mong muốn vươn tầm ảnh hưởng ra thế giới. Cũng vì vậy, rất ít khi các công ty này bị giới chức “tuýt còi”. Động thái lần này được cho là thể hiện mong muốn kiểm soát quyền lực của các gã khổng lồ công nghệ từ giới lãnh đạo Trung Quốc và đánh động đến các công ty còn lại.

Trong dịch Covid-19, những công ty nhỏ gần như lệ thuộc vào các sàn giao dịch điện tử như Alibaba hay JD.com vì vậy các biện pháp chống độc quyền sẽ phần nào giúp các công ty này tháo gỡ được phần nào khó khăn. Một số chuyên gia kinh tế nhận định trong thời gian tới Bắc Kinh sẽ tăng cường thêm nhiều chiến dịch nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và ổn định nền kinh tế.

Căng thẳng đang leo thang giữa những gã khổng lồ công nghệ của Trung Quốc và chính quyền Bắc Kinh đã khiến các nhà đầu tư lo sợ. Cổ phiếu của các công ty công nghệ lớn khác liên tục giảm mạnh trong những ngày gần đây, Bloomberg ước tính Alibaba, Tencent, JD.com và Meituan đã mất khoảng 200 tỷ USD giá trị trong một số phiên giao dịch.