An ninh Lương thực tại Châu Phi: Bài toán nan giải

Thiếu hụt lương thực, đói kém đang là bài toán rất nan giải tại châu Phi, nhất là tại các nước miền nam châu Phi.  

Mặc dù châu Phi được ghi nhận đạt được nhiều nỗ lực trong công cuộc phát triển kinh tế - xã hội với số người giàu có đang gia tăng mạnh, tăng 145% trong 15 năm qua, trong khi tỷ lệ này trên toàn thế giới là 73%  (nguồn: New World Wealth). Tuy nhiên, rất nhiều người tại châu lục vẫn chìm ngập trong đói nghèo, thiếu hụt lương thực trầm trọng với số người sống nhờ vào viện trợ lương thực gia tăng chóng mặt.

Từ đầu tuần này, các lãnh đạo của 15 nước miền nam châu Phi gặp nhau trong sự kiện chung - hội nghị thượng đỉnh hàng năm, năm 2015 tại Botswana. Tại đây, nhà lãnh đạo các chính phủ tập trung thảo luận và tìm tiếng nói chung để giải quyết những vấn đề quan tâm của khu vực, nổi cộm vẫn là bài toán về an ninh lương thực. Các nước miền nam châu Phi là một trong những khu vực chịu thiệt hại rất nặng nề từ hiện tượng biến đổi khí hậu toàn cầu. Hạn hán, lũ lụt, nhiệt độ đang lên cao khiến nhiều vụ mùa sản xuất lương thực trắng tay, nhiều diện tích đất nông nghiệp bị bỏ hoang vì không thể canh tác được. Số người đói nghèo vì thế tăng cao.

Số người nhận viện trợ lương thực tăng cao tại Malawi. ảnh: unocha

Theo ước tính của Cộng đồng phát triển miền nam châu Phi (Southern African Development Community-SADC), đến cuối năm 2015, có 27,4 triệu người trong tổng số 292 triệu dân của khu vực (tức cứ 10 người có khoảng 1 người) sống dựa hoàn toàn vào lương thực viện trợ, tăng 13% so với năm ngoái. Tại nhiều nước trong SADC như Malawi, Zimbabwe, Namibia, Botswana, sản lượng lương thực hiện giảm sút đến 90%. Tại đất nước phát triển hàng đầu của khu vực như Nam Phi cũng chứng kiến sản lượng ngô năm nay đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2007, do mất mùa. Vào đầu năm nay, thiếu hụt lương thực đã cướp đi sinh mạng của gần 200 người tại Malawi trong khi con số này mỗi năm tại cả khu vực châu Phi là hàng nghìn người mỗi năm.

Tuy vậy, hội nghị được xem rất khó tìm ra lời giải đáp để các nước cùng nhau giải quyết bài toán hóc búa trên. Margaret Nyirenda - Giám đốc cơ quan phân phối tài nguyên thiên nhiên và lương thực của SADC phát biểu trước thềm hội nghị: “Mỗi một quốc gia của khu vực phải có nỗ lực của riêng mình để giải quyết vấn đề đó”. Nguy cơ xảy ra bạo loạn xã hội, khủng hoảng chính trị, nội chiến và khủng bố từ thiếu hụt lương thực tại khu vực tăng cao, nằm đằng sau câu chuyện di cư trái phép từ châu Phi đang gây khủng hoảng tại châu Âu.

Không riêng khu vực miền nam châu Phi, tình trạng thiếu hụt lương thực tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương cũng được báo động. Tại Hội nghị về an ninh lương thực được tổ chức tại thủ đô Ulan Bator của Mông Cổ vào năm ngoái, Tổ chức Lương thực thế giới (FAO) cho biết, tại những quốc gia nghèo, sản lượng nông nghiệp phải tăng 77% mới có thể đảm bảo cung cấp đầy đủ lương thực cho người dân. Nếu mục tiêu này không đạt được thì chỉ riêng khu vực châu Á - Thái Bình Dương sẽ có hơn 500 triệu người bị suy dinh dưỡng. Hiện nay, số người bị suy dưỡng của khu vực chiếm 2/3 trong tổng số 842 triệu người trên thế giới. Vì vậy, FAO kêu gọi các nước châu Á cần tăng diện tích trồng trọt hoặc nâng cao sản lượng nông nghiệp.

QUỐC HƯNG