Bậc thầy về thủ thuật viết lách

(QNO) - William Zinsser là nhà văn, biên tập viên và giảng viên, tác giả cuốn sách “Làm thế nào để viết cho hay” (On Writing Well) đã bán được hơn 1,5 triệu bản nhờ sử dụng văn phong khéo léo rất riêng bày cách viết rõ ràng, đơn giản, khúc chiết và giàu tính nhân văn. Ông đã qua đời ở tuổi 92 hồi giữa tháng 5 vừa qua tại nhà riêng ở Manhattan.

Tác giả William Zinsser

Zinsser là tác giả 19 cuốn sách, từng dạy học tại Yale và một cơ sở giảng dạy khác, từng làm nhà biên kịch và phê bình điện ảnh cho báo The New York Herald Tribune và chủ biên của Câu lạc bộ Sách của Tháng. Nhưng ông lại nổi danh trong vai trò người thầy hướng dẫn cách viết lách hay. Cuốn “On Writing Well”, do Harper & Rowxuất bản lần đầu tiên năm 1976, đã qua nhiều lần tái bản liên tiếp, trong đó có ít nhất bốn lần được chỉnh sửa thêm nhiều để bổ sung một số nội dung như công nghệ mới (bộ soạn thảo văn bản) và thêm vào các cây bút từ nhiều nền văn hóa khác.

“Làm thế nào để viết cho hay” (“

Bìa cuốn Làm thế nào để viết cho hay (On Writing Well). Nguồn tiki.vn

”) đã trở thành cuốn sách mà biên tập viên và giáo viên khuyến khích các cây bút trẻ đọc lại hằng năm cùng với một cuốn sách kinh điển khác về thủ thuật viết lách: “Những yếu tố của văn phong” (“The Elements of Style”) của William Strunk Jr. và E. B. White.

Zinsser viết trong cuốn “On Writing Well” rằng: “Rốt cuộc, sản phẩm mà các cây bút bán ra không phải là chủ đề họ viết mà chính là việc họ là ai”. Ông nói thêm: Tôi thường nhận ra rằng tôi rất thích thú khi đọc những chủ đề mà trước đó tôi không bao giờ nghĩ lại có thể thu hút được mình - một vài điều tra khoa học chẳng hạn. Điều níu giữ tôi chính là lòng nhiệt thành của tác giả đối với lĩnh vực mà họ viết. Hãy sống với chính điều mà anh chị muốn nhắn gửi. Tránh từ chuyên môn và đao to búa lớn. Dùng động từ chủ động. Hãy làm cho độc giả thấy rằng bạn thích thú với những điều mình viết.

William Knowlton Zinsser sinh ngày 7.10.1922 tại Manhattan. Ông học tại Học viện Deerfield ở Massachusetts. Ông cho biết đó là nơi mình từng bị mê hoặc bởi mùi thơm của mực in khi chủ biên tờ báo của trường. Chương trình học ở Princeton của ông bị gián đoạn bởi Chiến tranh Thế giới thứ hai vì ông đã đăng lính và chiến đấu ở Bắc Phi và Ý. Khi chiến tranh kết thúc, ông có cơ hội học lịch sử nghệ thuật tại một trường đại học Quân đội ở Florence (Ý). Khi quay lại Princeton, ông đã thuyết phục chủ nhiệm khoa rằng những trải nghiệm thực tế của ông tại những kho tàng nghệ thuật nước Ý xứng đáng có được chứng nhận học phần của Đại học Princeton.

Ông viết phóng sự cho tờ The Herald Tribune cũng như viết phê bình điện ảnh và làm biên tập viên kịch nghệ trong 13 năm. Sau đó, trong suốt 11 năm, ông là cây bút tự do, cho ra đời hàng loạt bài báo viết cho các tạp chí cũng như nhiều cuốn sách. Một trong số đó, cuốn “Pop Goes America” năm 1966, đã phân tích nghĩa của từ “pop” (một sự hưởng thụ hời hợt, ông giải thích).

Ông cho biết sự cô đơn của nhà văn tự do đã thuyết phục ông quay trở lại với bục giảng. Khi ông đến Đại học Yale năm 1970, 170 sinh viên đã đăng ký học môn ông giảng dạy: khóa học về viết phi hư cấu (trong khi môn này chỉ có chỗ cho 20 người). Ông cũng từng là biên tập của Tạp chí Cựu Sinh viên Yale và là hiệu trưởng trường Brandford, một trong 12 trường trực thuộc Yale.

“Viết sao cho hay” được tập hợp từ những bài giảng của ông ở Yale. Ông cho biết việc viết cuốn sách là ý tưởng của vợ ông. Mark Singer, phóng viên của tờ The New Yorker, đã theo học khóa học của Zinsser tại Yale và đã đọc đi đọc lại cuốn sách của ông nhiều lần. “Bài học đầu tiên ông dạy là việc những gì cần phải được gạch bỏ. Ông ấy chắc chắn đã giúp mọi người khỏi bị sa chân vào việc cố thể hiện những thứ không phải là chính mình” - Singer nhận xét.

Ông Zinsser làm việc cho Câu lạc bộ Sách của Tháng trong 8 năm. Sau đó ông dạy viết lách tại New School ở New York. Vào những năm cuối ở tuổi 80, ông viết một trang blog về văn hóa bình dân, mẹo viết lách và nghệ thuật cho trang mạng The American Scholar, trang đã giành được giải thưởng Báo chí Toàn quốc (National Magazine Award) cho thể bình luận của báo mạng.

Vào năm 2012, Zinsser đã gửi giấy mời viết tay cho bạn bè và cựu sinh viên “tới tham dự giai đoạn tiếp theo của cuộc đời tôi”. Ông nói rằng bệnh tăng nhãn áp là nguyên nhân của “việc tiếp tục suy giảm nhanh chóng tầm nhìn vốn đã mờ của tôi”, điều khiến ông phải kết thúc 70 năm sự nghiệp của một người chuyên nghề viết lách.

Nhưng ông ấy cũng cho biết mình luôn sẵn sàng “giúp đỡ những ai gặp khó khăn trong viết lách và hỗ trợ các dự án biên tập, hồi ký và gia phả bị ngưng trệ; cùng hát hò, luyện piano và luyện thanh; cùng đọc sách, cùng hội họp và tham gia bất cứ trò tiêu khiển nào bạn có thể nghĩ ra để giúp cả hai chúng ta thấy vui vẻ và hứng thú”. “Tôi nóng lòng chờ tin các bạn” - ông viết. “Không có kế hoạch nào là quá kỳ quặc”.

NGỌC TRUNG (theo New York Times)