Bài học từ Cách mạng Tháng Tám

Cách mạng Tháng Tám 1945 - mốc son của dân tộc, sự kiện trọng đại trong lịch sử Việt Nam. Trong đó, việc nhận định, nắm bắt và tận dụng thời cơ là bài học vẫn còn nguyên giá trị trong công cuộc xây dựng và đổi mới đất nước hiện nay.

1.Trong các cuộc cách mạng, đặc biệt là cách mạng giải phóng dân tộc, việc xác định thời cơ, chuẩn bị lực lượng để chớp thời cơ là những vấn đề hết sức quan trọng. Cuộc khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân trong Cách mạng Tháng Tám 1945 là một minh chứng sinh động về sự nhạy bén trong nhận định và chỉ đạo chớp thời cơ khởi nghĩa của Bác Hồ và Đảng ta. Cách mạng Tháng Tám là thắng lợi của sự chủ động chuẩn bị lực lượng, nghệ thuật tạo thời cơ, chớp thời cơ, kiên quyết hành động giành thắng lợi. Cuộc Tổng khởi nghĩa 1945 là quá trình chuẩn bị lâu dài khi Đảng Cộng sản Việt Nam được thành lập và trực tiếp lãnh đạo cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. Công cuộc này được đẩy nhanh khi chiến tranh thế giới thứ 2 bùng nổ, nhất là khi lãnh tụ Hồ Chí Minh về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Năm 1941, Trung ương đã xác định được tình hình trong nước chuyển biến mau lẹ và đề ra mục tiêu giải phóng dân tộc là trên hết.

Đối với cuộc Cách mạng Tháng Tám, thời cơ tồn tại một c

Bia lưu niệm nơi Tỉnh ủy Quảng Nam tổ chức hội nghị bàn kế hoạch chuẩn bị khởi nghĩa 1945. Ảnh: H.P

ách khách quan trong vòng khoảng 20 ngày, bắt đầu từ khi Nhật Hoàng tuyên bố đầu hàng ngày 13.8.1945 và kết thúc khi quân Đồng minh vào tước khí giới quân Nhật trên đất nước ta ngày 5.9.1945. Nếu phát động Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trên toàn quốc trước ngày 13.8.1945 và sau ngày 5.9.1945 đều không có khả năng thành công. Bởi trước ngày 13.8.1945, quân Nhật còn mạnh, nhân dân ta sẽ tổn hại nhiều xương máu, còn sau ngày 5.9.1945 trên đất nước có nhiều kẻ thù, cuộc cách mạng Việt Nam sẽ mất đi thế chủ động và sẽ gặp nhiều khó khăn khác. Nghe theo tiếng gọi của Đảng và Bác Hồ, hơn 20 triệu đồng bào trong cả nước đã nhất tề đứng dậy khởi nghĩa giành chính quyền cách mạng. Trong vòng chưa đầy nửa tháng, các địa phương trên cả nước đã giành thắng lợi.

2.Tại Quảng Nam, chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa, Đảng bộ tỉnh đã thực hiện chu đáo các khâu tuyên truyền giác ngộ quần chúng, tập hợp lực lượng và tổ chức rộng khắp từ nông thôn đến thành thị để tạo ra sức mạnh tổng hợp. Tháng 5.1945, Hội nghị Tỉnh ủy quyết định kiện toàn Ủy ban Mặt trận Việt Minh tỉnh, công khai tuyên truyền hiệu triệu quần chúng. Tháng 6.1945, Tỉnh ủy họp mở rộng tại Thọ Khương, Tam Kỳ, chủ trương đẩy mạnh sử dụng hình thức mít tinh tuyên truyền để phát động quần chúng; nhanh chóng phát triển đội tự vệ vũ trang cơ sở, xây dựng Đội du kích Vũ Hùng thành lực lượng vũ trang nòng cốt của tỉnh.

Trong hai ngày 12 và 13.8.1945, Tỉnh ủy họp tại nhà ông Ung Tòng (ở Khương Mỹ, Tam Kỳ; nay thuộc thôn Bích Sơn, xã Tam Xuân 2, Núi Thành) để bàn kế hoạch chớp thời cơ khởi nghĩa. Chiều 13.8.1945 nhận được tin “Nhật đã đầu hàng Đồng minh”, ngay lập tức cuộc họp được chuyển xuống nhà ông Nguyễn Chiến (cùng thôn Khương Mỹ), chuyển trọng tâm sang bàn chủ trương khởi nghĩa và quyết định: Phát động toàn dân trong tỉnh nổi dậy giành chính quyền. Cùng với đội quân khởi nghĩa được tổ chức và rèn luyện, hệ thống lãnh đạo của Đảng và Mặt trận Việt Minh đã được thiết lập từ xã, tổng lên phủ, huyện, tỉnh và hầu khắp địa bàn, sẵn sàng quyết tâm lãnh đạo quần chúng khởi nghĩa.

Khi “thời cơ” đến, tuy chưa nhận được lệnh khởi nghĩa của Trung ương, Đảng bộ tỉnh “chớp lấy” phát động quần chúng nổi dậy. Đồng thời theo sát thực tiễn, nắm bắt tình hình, linh hoạt chỉ đạo thay đổi phương án từ khởi nghĩa ở các phủ, huyện trước sang khởi nghĩa cùng một lần với tỉnh lỵ, tạo điều kiện hỗ trợ các phủ, huyện trong toàn tỉnh nhanh chóng giành chính quyền. Nhờ có lực lượng cách mạng vững chắc và đều khắp, việc chuẩn bị chu đáo, lãnh đạo khởi nghĩa linh hoạt cơ động, vượt lên mọi trở ngại, đoàn kết nội bộ Đảng, đoàn kết mọi tầng lớp nhân dân trong tỉnh… đã giúp cho cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền ở Quảng Nam nhanh chóng thu được thắng lợi trọn vẹn.

Phát huy thành quả của Cách mạng Tháng Tám, Đảng và nhân dân ta tiếp tục thành công trong công cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thành công đó là kết quả của sự sáng tạo của Đảng và nhân dân Việt Nam, là sự kế thừa những bài học kinh nghiệm của lịch sử đấu tranh giành độc lập dân tộc và xây dựng đất nước kể từ ngày Cách mạng Tháng Tám thắng lợi. Từ những năm 1980, trước sự khủng hoảng của hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới cũng như sự khủng hoảng kinh tế xã hội trong nước, Đảng đã mạnh dạn nhìn thẳng vào sự thật và quyết định tiến hành công cuộc đổi mới toàn diện đất nước. Và thành quả hơn 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới chứng tỏ đường lối sáng tạo và đúng đắn của Đảng, của nhân dân.

Hiện nay đất nước ta nói chung, Quảng Nam nói riêng đang trong xu thế hội nhập quốc tế sâu rộng nên cần phải chuẩn bị mọi điều kiện, và nếu chuẩn bị tốt sẽ có lợi trong hội nhập. Trong đó, việc nhận định, nắm bắt và tận dụng thời cơ là bài học, là kinh nghiệm Cách mạng Tháng Tám đã minh chứng và vẫn còn nguyên giá trị trong mọi thời đại.

T.S (tổng hợp)