Bài toán đầu tư phát triển

Tăng trưởng kinh tế cần động lực đầu tư phát triển, nhưng áp lực ngân sách không dễ để toan tính hoàn thiện chiến lược này trong ngắn hạn.

Cải thiện hạ tầng

Hiệu quả đầu tư phát triển dễ dàng nhìn thấy ở việc đầu tư các công trình giao thông trọng điểm. Những con đường ĐT nối quốc lộ 1 lên phía tây gần như hoàn thiện bước đầu, mở đường cho người dân tiếp cận với cơ hội phát triển. Ở vùng đông, cầu Cửa Đại, đường Thanh niên ven biển hay đường cứu hộ, cứu nạn… dù dang dở vẫn bắt đầu hé lộ về một sự đổi thay trong nay mai. Có thể nói với nỗ lực đầu tư cơ sở hạ tầng, diện mạo Quảng Nam đã thay đổi từng ngày. Không chỉ hạ tầng “cứng” như các tuyến giao thông huyết mạch đã được nâng cấp, kết nối các vùng, mở rộng giao thương mà mạng lưới điện, cấp nước, bưu chính viễn thông, hạ tầng kỹ thuật các khu, cụm công nghiệp, đô thị… cũng đã từng bước hoàn thiện.

Đường cứu hộ cứu nạn ven biển đang được đầu tư, thi công.Ảnh: T.DŨNG

Theo dự báo, mặc dù tốc độ tăng không cao, thấp hơn kế hoạch nhưng tất cả nguồn vốn đầu tư toàn xã hội năm 2014 đều đã tăng cao hơn mức tăng cùng kỳ khoảng 11%. Các cơ quan quản lý cho rằng đây là một cố gắng lớn trong việc xây dựng và thực hiện các giải pháp khi huy động các nguồn lực cho đầu tư phát triển. Nếu khối lượng thực hiện của vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước trung ương do địa phương quản lý dự kiến thực hiện đến nay khoảng 2.200 tỷ đồng thì FDI dù có vẻ khó khăn hơn (chỉ thu hút khoảng 9 dự án) cũng đã tăng 2 dự án và 30,5 triệu USD so cùng kỳ năm 2013. Vốn viện trợ của các tổ chức phi chính phủ cũng đã tăng hơn 63 tỷ đồng (46 chương trình), tăng hơn 50% so cùng kỳ năm 2013 và ODA hiện cũng gia tăng với việc tiếp tục triển khai đầu tư 31 dự án (10 dự án mới) với tổng mức đầu tư gần 6.368 tỷ đồng. Một thống kê khác cho thấy, tổng vốn giải ngân từ nguồn ngân sách địa phương quản lý (kể cả vốn ứng) đến ngày 31.10 là khoảng 4.984 tỷ đồng, đạt 73% kế hoạch năm. Ông Trần Văn Tri - Giám đốc Sở Kế hoạch - đầu tư cho hay, kế hoạch vốn được phân bổ sớm, chủ yếu cho thanh toán khối lượng, hoàn ứng ngân sách và các công trình đầu tư mới bảo đảm đầy đủ thủ tục theo quy định nên việc giải ngân vốn đầu tư thuận lợi hơn nhiều so với các năm trước. Thậm chí có chủ đầu tư đã giải ngân ngay từ tháng 1.2014.

Toan tính chiến lược

Thành công của phát triển cơ sở hạ tầng lẫn việc thu hút được nhiều nguồn vốn từ các dự án lớn đã tạo cơ sở, điều kiện cho Quảng Nam phát triển. Tuy nhiên, chừng ấy vẫn chưa đủ! Vấn đề nhà đầu tư quan tâm số 1 thường được nêu ra là cần có một  cơ sở hạ tầng hoàn chỉnh để quyết định đầu tư hay mở rộng dự án. Chính điều này đã buộc chính quyền và cơ quan quản lý tiếp tục rộng đường cho chiến lược đầu tư phát triển gia tăng. Mục tiêu là đẩy nhanh tiến độ thực hiện các công trình giao thông trọng điểm, nhất là các dự án cải tạo, mở rộng các tuyến ĐT, cầu Cửa Đại, đường cứu hộ cứu nạn, các tuyến đường trung ương đầu tư trên địa bàn (mở rộng quốc lộ 1 và đường cao tốc Đà Nẵng - Dung Quất), hoàn thành kế hoạch giao thông nông thôn 2014, sớm xây dựng đề án đầu tư các tuyến đường ĐH…

Tuy nhiên, gia tăng đầu tư công để hỗ trợ quá trình phục hồi kinh tế hiện nay đang gặp khó khi chi đầu tư phát triển liên tục sụt giảm. Sở Kế hoạch - đầu tư cho biết khó khăn lớn nhất hiện nay của Quảng Nam là một số công trình lớn, trọng điểm, cấp thiết đều có nguồn vốn bố trí quá thấp, kể cả nguồn vốn kế hoạch trung hạn đến năm 2015 và bổ sung kế hoạch nguồn vốn trái phiếu chính phủ giai đoạn 2014 - 2016 cũng không đảm bảo so với tổng mức đầu tư. Ông Trần Văn Tri cho biết tồn tại hiện thời vẫn là vốn đầu tư so với khả năng yêu cầu rất hạn chế. Định hướng tốt nhưng triển khai thực hiện gặp rất nhiều khó khăn vì thiếu vốn. Tất cả hạ tầng thiết yếu chỉ mới đáp ứng khoảng 25 - 35% nhu cầu. Dự kiến chỉ bảo đảm cân đối khoảng 50% cho các công trình trọng điểm đã công bố. Ông Trương Quang Dũng, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch - đầu tư cho rằng bài toán đặt ra cho việc tìm vốn là rất khó, chưa kể đến khả năng trả nợ cũng rất lớn. Tất cả địa phương đều kêu khó nhưng cơ quan quản lý hiện rất lúng túng vì không biết tìm đâu ra tiền để phân bổ. Dự báo năm 2015 sẽ tiếp tục mất cân đối.

Dự kiến ngân sách năm 2015 chỉ có thể dùng 84% để trả nợ, đối ứng và chỉ 16% được đưa vào khởi công dự án mới. Như vậy, chiến lược đầu tư phát triển dự báo vẫn còn tiếp tục khó khăn khi không đủ nguồn lực đầu tư và chi trả nợ đọng. Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Trần Kim Hùng cho rằng năm 2015 sẽ chỉ nên tập trung đầu tư cho những công trình cấp bách, ưu tiên và trả nợ, không để phát sinh nợ. Các kế hoạch đầu tư đều cần bám vào các quyết định đầu tư để bố trí vốn.

TRỊNH DŨNG