Zalo Báo Quảng NamGửi bình luận
Bánh mì Việt Nam được đưa vào từ điển danh giá Oxford. Những biến tấu của nhưn bánh mì từ bình dân đến thượng lưu đều thể hiện giá trị của ẩm thực Việt.
Những năm 1960 - 1970 không bói đâu ra được những làng xã diện mạo khang trang, có mức sống khá giả như bây giờ. Ngôi làng ven biển của tôi lại rất xa trung tâm thành phố nên bánh mì là một cái gì đó rất... xa xỉ.
Tôi nhớ mình được thấy bánh mì từ khi học lớp 3. Đó là cái thuở quần đùi, đầu trần, chân đất. Thằng Chí ủ khúc bánh da vàng ruột trắng trong cặp, giờ ra chơi lấy ra rứt từng chút, ăn một cách ngon lành.
Tôi và mấy đứa khác tứa nước miếng, cánh mũi phập phồng bởi mùi thơm đầy ma mị. Thằng Chí nói đây là bánh mì. Ba bốn đứa bu thằng Chí, nói “cho miếng”. Nó cho. Nhưng chỉ là một mẩu chút xíu bằng đầu ngón tay cái.
Tôi hơi sĩ diện nhưng rồi cũng xin “cho miếng”. Miếng của tôi to gấp ba mấy đứa kia. Chắc vì tôi hay cho nó copy tập làm văn. Đó là miếng bánh mì đầu đời giòn rụm với mùi hương rất lạ, ngon thấy chín ông trời.
Tôi hỏi bánh mì ở đâu mày có? Nó nói cô tao “đi ở” cho nhà giàu ở Sài Gòn. Bả về hôm qua, cho tao một cái. Tao bẻ ra làm đôi, đem tới lớp một nửa. Nói có mặt đèn, tối đó tôi thầm nguyện cầu thần linh cho tôi có... mấy chục bà cô như cô thằng Chí. Để chi? Để bà này đi thì bà nọ về. Tôi liên tục có bánh mì ăn cho đã.
Lên đệ thất (lớp 6 bây giờ), tôi học trường huyện. Sát cổng trường là tủ bánh mì bà Sĩ, ngon số dách thị trấn. Bánh mì xẻ rãnh, chả ba lát (đồ hộp) được chưng lại với chút dầu phụng và gia vị, xắt sợi nhận vô trong bánh, chỉ chan ít nước sốt chứ không rau cỏ gì. Vậy mà ngon mất hồn mất vía.
Cái bánh mì được “hạ sinh” từ xứ Phú Lang Sa (France), rồi theo chân lính viễn chinh vào nước ta từ năm 1859, nghĩa là sau một năm kể từ khi Pháp nổ súng ở cửa biển Đà Nẵng.
Hơn 160 năm có mặt ở Việt Nam, bánh mì Tây đã được các “nhà ẩm thực” quần chúng Việt hóa, làm cho thăng hoa bằng những cải biên, cách tân độc đáo, trở thành “Vietnamese baguette” như bây giờ.
Và hơn thế, bánh mì Việt đã thuyết phục, chinh phục hàng triệu khách nước ngoài có khẩu vị rất tinh tế. Ngay cả với dân chính quốc của bánh mì là nước Pháp, hương vị bánh mì Việt vẫn khiến họ tâm phục, khẩu phục. Vậy đó. Đâu dễ gì món bánh mì Việt nghiễm nhiên và đĩnh đạc bước vào đại từ điển danh tiếng Oxford.
Một cách bay bổng, có thể ví cái bánh mì Pháp như một “rhythm” (nhịp điệu) bỏ ngỏ để các xe bánh mì Việt Nam tha hồ biến tấu, từ bình dân đến... hàn lâm. Ở xóm tôi, bánh mì với chút chả, thịt, trứng có giá 7.000 đồng/ổ. Từ phường xã, huyện thị tới các thành phố lớn, giá “cơ sở” tăng lần lượt 10, 20, 30 nghìn đồng/ổ.
Nghe đâu ở những nhà hàng sang trọng, bánh mì ngất ngưởng leo lên mức... nửa triệu đồng một ổ. Nghĩa là giá từ la đà mặt cỏ đến... 9 tầng mây đều có. Dĩ nhiên là tiền nào “ngon” nấy. Nhân bánh mì làm mê mẩn người ăn thường là chả lụa, chả giò, chả cá, xíu mại, heo quay, thịt nguội, trứng chiên, pate, bơ, lạp xưởng...
Tôi cho rằng cái bánh mì rất thiệt thà dễ tính. Tùy khẩu vị mà phối các thứ nhân bánh tùy thích. Có lần bà xã vắng nhà, tôi mua bánh mì về, không muốn lửa củi ốp la, tôi thử làm nhân bằng cách thả ruốc rang trong lọ với một nhúm cá chà bông. Ơi, nó ngon như... vợ chồng son đi chơi tết vậy. Hương vị lạ lẫm mà cuốn hút lắm.
Sáng sớm, nhiều nam thanh nữ tú ghé tiệm bánh mì. Họ mua vài ổ nhưng không ăn ngay mà lên xe đi dọc phố, tới quán cà phê ruột mới ngồi nhâm nhi, bên cạnh là tách cà phê đang nhỏ giọt. Bánh mì đợi cà phê hay cà phê đợi bánh mì? Tôi không biết. Chỉ nghe họ hát nghêu ngao: “Đợi nhau tàn cuộc vui này”...
Từ ổ bánh mì dân dã tới ổ bánh mì thượng lưu, cao cấp là bao nhiêu khúc biến tấu. Mỗi biến tấu ứng với túi tiền của khách hàng. Có thể thấy cái nét nông thôn, cái hồn thành thị trong từng ổ bánh mì.
Một sáng cuối tuần, giới đeo kính trắng, mang giày vải ngồi cà phê vỉa hè với cái bánh mì trên tay. Bác xe ôm thong thả nhâm nhi ổ bánh mì giá “công nhân” trên chiếc xe sương gió của mình. Còn ở quê tôi, người nông dân nhẩn nha nhai ổ bánh mì giá “củ khoai” là hình ảnh thường thấy trên đường ra ruộng.
Nhiều người trong số họ ngã ngửa khi nghe trên phố lớn có cái bánh mì giá bạc triệu. Cũng chính họ xuýt xoa cảm phục khi nghe có vô vàn cái bánh mì 0 đồng trong những ngày dịch giã với cái tên hồn hậu: Bánh mì tình thương!