Báo chí thể hiện rõ vai trò dẫn dắt, thống nhất nhận thức và tạo đồng thuận xã hội

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam dự hội nghị tại điểm cầu Trung ương. Tại điểm cầu Quảng Nam, Trưởng ban Tuyên giáo Nguyễn Thị Thu Lan cùng đại diện lãnh đạo một số sở, ngành liên quan tham dự.

Hội nghị đánh giá, năm 2021, công tác thông tin trên báo chí đã chủ động, kịp thời, đạt hiệu quả trong tuyên truyền về những vấn đề, sự kiện quan trọng của đất nước. Đặc biệt, nhiều thông tin thể hiện rõ vai trò dẫn dắt, thống nhất nhận thức và tạo sự đồng thuận xã hội.

Trong năm qua, công tác thông tin tuyên truyền tập trung trọng tâm vào một số vấn đề lớn như: tuyên truyền Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và đưa Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng vào cuộc sống, cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026.

Báo chí đã thông tin kịp thời, nhanh chóng, chính xác về công tác phòng chống dịch Covid-19; thông tin về Lời kêu gọi của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước và các chỉ đạo phòng chống dịch của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; góp phần truyền đi thông điệp về nỗ lực thực hiện mục tiêu kép vừa phòng chống dịch bệnh, vừa phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội tạo được sự tin tưởng, đồng thuận của người dân...

Nhận diện hạn chế

Cùng với những ưu điểm, kết quả đạt được, hoạt động báo chí trong năm 2021 còn bộc lộ những hạn chế, khuyết điểm. Trong năm, các cơ quan chuyên môn của Bộ Thông tin và truyền thông đã xử phạt vi phạm hành chính 20 cơ quan báo chí với tổng số tiền hơn 780 triệu đồng; 11 trường hợp vi phạm quy định thông tin điện tử với tổng số tiền phạt hơn 467 triệu đồng; tước quyền sử dụng giấy phép hoạt động báo chí đối với 1 cơ quan báo chí và thu hồi thẻ nhà báo 3 trường hợp do có sai phạm nghiêm trọng; tước quyền sử dụng giấy phép mạng xã hội và tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm đối với 3 trường hợp.

Theo báo cáo tại hội nghị, qua công tác rà soát, đánh giá bằng công nghệ cho thấy số lượng cơ quan báo chí hoạt động không đúng tôn chỉ, mục đích vẫn còn nhiều, chủ yếu là tạp chí. Tình trạng “báo hóa” tạp chí điện tử bước đầu được khắc phục song vẫn còn gây dư luận xấu trong xã hội; thông tin nặng về phản ánh mặt trái, tiêu cực của xã hội. Tin bài giật tít phản cảm chưa có nhiều chuyển biến.

Còn tồn tại tình trạng đăng tải tin bài theo nội dung đơn thư của tổ chức, cá nhân; khai thác thông tin từ mạng xã hội nhưng chưa làm tốt việc thẩm định, kiểm chứng nguồn tin dẫn đến đăng tải thông tin không chính xác hoặc sai sự thật, tập trung nhiều ở báo chí điện tử. Vẫn còn tình trạng gỡ, sửa tin bài, cá biệt một số trường hợp việc sửa tin bài có dấu hiệu tiêu cực; tình trạng phóng viên tham gia mạng xã hội có những phát biểu, bài viết về một số vấn đề nóng, vụ việc tiêu cực trái quan điểm chỉ đạo, có xu hướng kích động, gây nhiễu dư luận.

Bức xúc hơn, một số văn phòng đại diện, phóng viên thường trú, cộng tác viên của cơ quan báo chí tại địa phương hoạt động không đúng tôn chỉ, mục đích, vượt quá chức năng, nhiệm vụ được giao, gây phiền hà, nhũng nhiễu doanh nghiệp, chính quyền tại địa phương. Cụ thể như: gửi văn bản yêu cầu giải trình, cung cấp thông tin; cử nhà báo, cấp giấy giới thiệu cho phóng viên, cộng tác viên tác nghiệp về những vấn đề không đúng tôn chỉ, mục đích; yêu cầu cung cấp toàn bộ hồ sơ, tài liệu như cơ quan thanh tra; điều tra, gây sức ép bằng cách liên tục gọi điện, nhắn tin...

Có trường hợp vi phạm Luật Báo chí và đạo đức nghề nghiệp; câu kết với một số đối tượng xấu nhằm sách nhiễu, vòi vĩnh doanh nghiệp, cơ quan, ép ký hợp đồng quảng cáo, đăng tải tin bài thiên lệch quá nhiều vào mặt trái, không chú ý đúng mức và phản ánh khách quan những nỗ lực, kết quả tích cực địa phương, cơ quan, doanh nghiệp đã đạt được. Tình trạng nhũng nhiễu, vi phạm pháp luật hình sự của phóng viên, cộng tác viên có chiều hướng gia tăng cả về số lượng lẫn mức độ vi phạm, một số vụ việc vi phạm nghiêm trọng, bị xử lý hình sự...

Ứng dụng nền tảng công nghệ

Chia sẻ về sự đổi mới, sáng tạo trong tuyên truyền Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, góp phần khơi dậy khát vọng phát triển đất nước mà Báo Nhân Dân đang nỗ lực thực hiện, ông Lê Quốc Minh - Tổng Biên tập Báo Nhân Dân cho biết: Kể từ tháng 5.2021, Báo Nhân Dân tập trung xây dựng lại fanpage, số người theo dõi chỉ sau 1 tháng đã tăng 5.000% với mức tương tác cao và đều đặn. Nhờ đó kịp thời chuyển tải nhiều thông tin chính thống của Đảng và Nhà nước; trong đó có nhiều nội dung về tuyên truyền Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng trên nền tảng mạng xã hội có đông đảo người dùng này.

“Tháng 10.2021, Báo Nhân Dân lập kênh TikTok chủ động nhắm vào đối tượng là thế hệ Z - những người trẻ sẽ đóng vai trò lớn trong tương lai phát triển của đất nước. Trái với suy nghĩ của nhiều người rằng giới trẻ lên mạng xã hội chỉ tìm kiếm thông tin giải trí, các nội dung về đường lối, chính sách, các vấn đề chính trị - xã hội... trên fanpage hay tài khoản TikTok của Báo Nhân Dân luôn thu hút hàng chục, hàng trăm nghìn, thậm chí hàng triệu lượt xem” - ông Minh thông tin.

Từ thực tiễn hoạt động và luôn nỗ lực để nâng cao chất lượng tuyên truyền hoạt động của Quốc hội, HĐND các cấp để báo chí thực sự là cầu nối giữa cử tri và cơ quan quyền lực nhà nước các cấp của Truyền hình Quốc hội Việt Nam, ông Lê Quang Minh - Tổng Giám đốc Truyền hình Quốc hội Việt Nam đúc kết: Nếu báo chí tiếp cận vấn đề từ dưới lên, phản ánh được hơi thở của cuộc sống, chúng ta sẽ tiếp cận được độc giả. Muốn trở thành cầu nối thì báo phải xây cầu, tức là xây các kênh phân phối. Và các nền tảng số mà các cơ quan báo chí sở hữu hoặc vận hành chính là những cây cầu đó.

Bình Phước là địa phương thứ hai trong cả nước thực hiện mô hình hợp nhất cơ quan báo chí cấp tỉnh sau Quảng Ninh, trở thành cơ quan báo chí đa phương tiện ở địa phương. Theo bà Nguyễn Thị Minh Nhâm - Giám đốc, Tổng Biên tập Đài PT-TH và Báo Bình Phước, vượt qua những khó khăn, rào cản ở ngày đầu hợp nhất báo và đài, đến nay đơn vị đã đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy và bước đầu có hiệu quả.

Theo bà Nhâm, có khoảng hơn 80% phóng viên, biên tập viên ra hiện trường có thể tác nghiệp cho cả 4 loại hình báo chí; có sự đột phá, mới lạ, không còn lối mòn, có sự cạnh tranh giữa các loại hình báo chí và từng phóng viên, biên tập viên; số lượng tin bài cũng tăng lên 40%, tăng thời lượng tự sản xuất 2 giờ 30 phút so với trước khi hợp nhất. Thu nhập của viên chức, người lao động tăng lên, thế mạnh, năng lực, sở trường công tác được thể hiện, phát huy.

“Tài nguyên thông tin được khai thác tối đa khi nguồn tư liệu phóng viên thu thập được sẽ sử dụng sản xuất cho cả 4 loại hình báo chí, các hạ tầng số, được sử dụng cho nhiều chương trình. Những thông tin quan trọng, sự kiện lớn được cập nhật liên tục và có sự tham gia tổng lực của 4 loại hình báo chí và mạng xã hội, tăng sự tương tác với công chúng, nên thông tin lan tỏa sâu rộng, có hiệu ứng tốt, cùng một định hướng, theo sát dòng sự kiện, bám sát xu hướng và dòng chủ lưu” - bà Nhâm cho biết.