Bảo tàng, ký ức & sáng tạo

Ngày Quốc tế bảo tàng năm nay 18.5, Hiệp hội Bảo tàng quốc tế (ICOM) chọn chủ đề: “Bảo tàng (ký ức - sáng tạo) = Biến đổi xã hội”. Điều này nhắc nhớ về chức năng bảo tàng không chỉ là nơi lưu giữ các di sản văn hóa (VH) mà còn cần hết sức sáng tạo, đổi mới hoạt động…

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang thăm phòng trưng bày về cổ vật của bảo tàng tại Trung tâm Văn hóa - Thông tin tỉnh.

Hoạt động bảo tàng được nối kết với di sản bởi sự hòa quyện của VH, con người và cộng đồng. Sự nối kết đó có thể coi là duy nhất và đặc biệt, tạo ra nguồn tài nguyên của một địa phương. Quảng Nam là vùng đất giàu có về di sản, làm nền tảng vững chắc cho sự phát triển của bảo tàng. Đây là nơi hội tụ, giao lưu và tiếp biến nhiều nền VH khác nhau: VH Đông Sơn của người Việt cổ ở đồng bằng Bắc Bộ; VH Sa Huỳnh ở vùng duyên hải và bán đơn địa miền Trung thời tiền sử và sơ sử; VH Chăm, VH Đại Việt thời cổ và trung đại. Quảng Nam còn có sự hiện diện của 2 di sản VH thế giới, hàng chục di tích cấp quốc gia, hàng trăm di tích cấp tỉnh. Bên cạnh bảo tàng tỉnh đang được đầu tư xây dựng, thì phòng trưng bày hiện vật tại Trung tâm VH tỉnh, Khu lưu niệm Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Võ Chí Công đã thu hút nhiều đối tượng tham quan, nghiên cứu. Ngoài ra, còn một số bảo tàng khác ở Điện Bàn, Duy Xuyên; riêng Hội An có hệ thống bảo tàng chuyên đề phong phú về VH dân gian, VH Sa Huỳnh, lịch sử, gốm sứ mậu dịch, sưu tập cổ vật tư nhân… Bên cạnh “bảo tàng tĩnh” trưng bày hiện vật, di sản của quá khứ, xứ Quảng còn có các “bảo tàng động”, “bảo tàng sống”, đó là sự gắn kết bền chặt giữa con người với di tích kiến trúc, giữa VH vật thể và phi vật thể.

Bộ sưu tập gốm Chu Đậu của Bảo tàng Quảng Nam trưng bày tại Festival gốm sứ Bình Dương. Ảnh: TẤN VỊNH

Trước thềm Festival Di sản Quảng Nam năm 2013, tại Mỹ Sơn đã khai mạc cuộc trưng bày “Di sản chung của chúng ta”, kéo dài 1 năm. Đây là cơ hội lý tưởng để du khách trong và ngoài nước khám phá di sản thế giới của 3 nước Đông Dương (Việt Nam, Lào, Campuchia). Với sự bảo trợ của Văn phòng UNESCO Việt Nam, cuộc trưng bày nhằm nâng cao năng lực và hợp tác giữa 9 bảo tàng liên quan đến 6 di sản tại 3 quốc gia. Đồng thời thiết lập và phát triển mối quan hệ giữa các bảo tàng, xây dựng chương trình hợp tác VH giữa các nước trong khu vực - đó cũng là mục tiêu, định hướng của ICOM.

Bảo tàng tư nhân Chu Lai.

Bảo tàng vì sự cải biến xã hội khẳng định rõ vai trò của các di sản VH đối với đời sống cộng đồng, đó là hình mẫu gắn kết liên ngành vì sự phát triển bền vững. Nhân Ngày Quốc tế bảo tàng năm nay, chúng tôi giới thiệu một số hình ảnh liên quan đến hoạt động bảo tàng tại Quảng Nam.

TẤN VỊNH