Bảo tồn biển

Khai thác hải sản bất hợp pháp, không có báo cáo và không được quản lý (IUU) là thực trạng được cảnh báo, đòi hỏi các giải pháp cấp thiết về bảo tồn biển tại Quảng Nam.

Người dân khai thác rong mơ trong mùa sinh sản.

Theo ThS.Lê Ngọc Thảo - Trưởng ban Thư ký Khu sinh quyển Cù Lao Chàm, châu Âu là khu vực có quy định chống IUU tích cực nhất trên thế giới. EC không chấp nhận chuyện khai thác hải sản không có giấy phép, báo cáo sản lượng khai thác thấp hơn thực tế, đánh bắt cá nhỏ hơn kích cỡ cho phép và đánh bắt ở vùng cấm. Gỡ “thẻ vàng” trước mắt và phát triển bền vững nghề cá lâu dài đòi hỏi cần phải có chiến lược bài bản về khai thác đi đôi với bảo vệ, bảo tồn các sinh vật biển quý hiếm. Tại Quảng Nam đã có quy định cấm khai thác tôm hùm trong thời kỳ sinh nở (ngày 1.4 đến ngày 31.7), tuy nhiên vi phạm vẫn xảy ra thường xuyên, đặc biệt là khu vực cần bảo tồn như biển Cù Lao Chàm (xã đảo Tân Hiệp, TP.Hội An) hay vùng biển Bàn Than (xã đảo Tam Hải, Núi Thành). Hồi cuối tháng 4 vừa qua, Tổ tuần tra của Ban Quản lý Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm và Đồn Biên phòng Cù Lao Chàm đã phát hiện một nhóm gồm nhiều tàu thuyền không có số hiệu khai thác tôm hùm trái phép tại khu vực Bãi Xếp. “Đây là hành vi đánh bắt hải sản bất chấp quy định rất đáng báo động, cần lên án vì diễn ra trong thời gian cấm và tại vùng cấm khai thác hải sản. Cua đá, rong mơ, cá hồng, cá mú... đã bị khai thác, vận chuyển, chế biến, tiêu thụ trái phép rất nhức nhối” - ThS.Lê Ngọc Thảo nói.

Để bảo tồn các loài hải sản quý hiếm, đảm bảo đa dạng hệ sinh thái biển, theo ý kiến của nhiều ngành, cần đồng bộ các giải pháp, đặc biệt là cần có “rào chắn” từ xa. Đó là quản lý theo phương thức hệ sinh thái, nghĩa là bảo vệ tất cả yếu tố có liên quan đến sinh trưởng, phát triển của sinh vật cần bảo tồn là vòng đời, không gian, thời gian liên quan đến sinh trưởng, sinh sản của nó. Ví dụ như cua đá, sinh trưởng ở núi rừng nhưng khi sinh sản sẽ di chuyển men theo sườn núi, sông suối, đến khu vực biển để đẻ. Tuy nhiên, do xây dựng nhiều công trình như resort, nhà hàng, khách sạn, môi trường của cua đá đã bị thay đổi, không gian sinh tồn và bãi đẻ của nó bị biến động. “Các công trình khi xây dựng nhất thiết phải tuân thủ các phương án không bức hại môi trường. Vùng lõi bảo tồn biển Cù Lao Chàm cũng như các vùng đệm như Cẩm Thanh, ven bờ biển Cửa Đại, ven sông Thu Bồn đều bị xáo trộn bởi thủy điện và nhiều dự án đầu tư không tuân thủ quy luật tự nhiên. Không thể vì lợi nhuận trước mắt mà bức hại môi trường của nhiều loài sinh vật biển quý hiếm” - ThS.Lê Ngọc Thảo cảnh báo.

TS.Chu Mạnh Trinh - Phó Trưởng phòng Nghiên cứu & hợp tác quốc tế (Ban Quản lý Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm) đã có nhiều công trình nghiên cứu về bảo tồn biển trên phạm vi trong và ngoài tỉnh cho rằng, bảo tồn biển Cù Lao Chàm nói riêng, các vùng biển của Quảng Nam nói chung cần tiếp cận theo phương pháp đa ngành, đa lĩnh vực, tổng thể và hài hòa nhiều lợi ích, trong đó có đảm bảo môi trường cho sinh vật biển sinh trưởng và phát triển. Theo đó, cần quản lý tổng hợp vùng bờ và lưu vực sông. “Nhất thiết phải xây dựng được cơ sở dữ liệu và hệ thống thông tin phục vụ quản lý tổng hợp nghề cá. Vùng biển Tam Tiến, Tam Hải (Núi Thành), Tam Thanh (Tam Kỳ) có đa dạng sinh học biển nhưng lại bị bào mòn vì thiếu sự chung tay giữ gìn bằng một hệ thống công cụ khoa học, bài bản. Cần khảo sát, đánh giá, điều tiết, điều phối nhiều hoạt động từ cơ quan quản lý đến cộng đồng dân cư” - TS.Chu Mạnh Trinh nói.

VIỆT QUANG