Bảo tồn và phát triển quế Trà My

Bảo tồn từ gốc

Từ rất lâu cây quế Trà My đã đi vào cuộc sống và không thể tách rời với sản xuất, sinh hoạt của đồng bào các dân tộc của hai huyện Nam Trà My, Bắc Trà My. Việc trồng quế đã trở thành truyền thống trong mỗi dịp năm mới của đồng bào.

Bây giờ, những cây quế cổ thụ trở thành cây gốc để nhân giống cho những vườn ươm quế Trà My. Nhiều dự án đã được triển khai, người dân vào cuộc gìn giữ, bảo tồn nguồn gốc giống quế Trà My.

Tại vườn ươm quế Trà My của Công ty TNHH nông lâm nghiệp Trần Phước Sanh, hàng trăm nghìn cây giống quế Trà My đã được gieo ươm và cung ứng cho nhân dân trong thời gian qua.

Vườn ươm này cũng được tin tưởng giao thực hiện đề tài cấp quốc gia “Nghiên cứu khai thác và phát triển nguồn gen quế Trà My” do Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam chủ trì.

Từ xưa đến nay quế Trà My đã khẳng định vị thế chất lượng cao trên thị trường trong và ngoài nước, ngày càng đóng góp rõ nét trong nền kinh tế của huyện Bắc Trà My.

Hiện tại, với sản lượng 100 tấn/năm quế Trà My đã mang lại cho địa phương khoản ngoại tệ có giá trị 315.000 USD (tương đương 7,43 tỷ đồng). Khi nền kinh tế thế giới phục hồi, thị trường ổn định và các khu rừng quế đã đến kỳ khai thác dự kiến đạt 200 - 400 tấn/năm.

Theo ông Trần Phước Sanh - Giám đốc Công ty TNHH nông lâm nghiệp Trần Phước Sanh, để bảo tồn giống quế Trà My thì nguồn gốc cây giống là điều quan trọng nhất.

“Vườn ươm lấy hạt giống từ cây quế trội được Sở NN&PTNT công nhận, tuyệt đối không để lai tạp hạt giống từ các địa phương khác. Khi quế được mùa thì vườn ươm thu mua hạt giống từ 300 - 500kg, không được mùa thì thu hơn 150kg hạt.

Sau đó về thực hiện các công đoạn kỹ thuật đúng yêu cầu, ươm quế cây từ những hạt giống đạt tiêu chuẩn, tỷ lệ nảy mầm cao, sau đó chỉ chọn những cây đạt chiều cao từ 25cm trở lên.

Mỗi năm vườn ươm cung ứng khoảng 300 - 700 nghìn cây quế con, có năm cung ứng đến cả triệu cây quế con cho người dân và dự án của huyện” - ông Sanh cho hay.

Giữ gìn và phát triển

Theo nhiều tài liệu nghiên cứu, cây quế Trà My có nguồn gốc là quế mọc hoang trong rừng. Từ xưa, vỏ quế đã được đồng bào các dân tộc Ca Dong, Mơ Nông biết đến như một loại thuốc quý để ngăn ngừa các loại bệnh phong hàn, cảm lạnh, nhức đầu và dùng vào các bài thuốc bổ để chữa trị các bệnh về đường tiêu hóa, tuần hoàn, hô hấp.

Biết được tác dụng và giá trị của cây quế, nên từ rất lâu đồng bào địa phương đã mang quế rừng về trồng trong vườn nhà, chăm sóc và nhân giống trồng thành đồi quế, rừng quế.

Theo Phòng NN&PTNT Bắc Trà My, việc trồng và khai thác quế Trà My trải qua nhiều thăng trầm cùng với lịch sử. Sau năm 1975, xác định rõ giá trị của cây quế, huyện Trà My đã giao cho Xí nghiệp Liên hiệp lâm - nông - công nghiệp (Lâm trường Trà My) tổ chức phát triển cây quế.

Từ năm 1975 - 1988, tổng diện tích quế được trồng khoảng 805ha và đã phát triển qua từng năm. Sản lượng khai thác trong những năm này đạt 200 - 400 tấn, thị trường trong giai đoạn này chủ yếu là các nước Đông Âu và Liên Xô (cũ).

Trong giai đoạn từ năm 1999 đến nay, thị trường truyền thống có nhiều biến động, tuy nhiên quế Trà My vẫn là mặt hàng được thu mua với giá cao bởi chất lượng vượt trội. Thị trường chủ yếu là các nước Đài Loan, Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ và một số nước Châu Âu. Sản phẩm quế đã trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của địa phương.

Ông Thái Hoàng Vũ - Chủ tịch UBND huyện Bắc Trà My cho biết: “Quế Trà My đang ngày càng khẳng định chất lượng, uy tín sản phẩm. Huyện đã và sẽ tiếp tục hỗ trợ nhân dân gìn giữ, bảo tồn và phát triển, nỗ lực ngăn chặn các giống quế bên ngoài trà trộn, lai tạp sản phẩm quế Trà My.

Quế sẽ là lĩnh vực kinh tế mũi nhọn, góp phần cải thiện cuộc sống của đồng bào các dân tộc thiểu số địa phương. Chú trọng xây dựng, giới thiệu và quảng bá thương hiệu quế Trà My đến với các địa phương trong nước và quốc tế góp phần bảo tồn, nhân rộng và ngày càng phát triển giống quế Trà My trong tương lai”.