Bi kịch từ mâu thuẫn gia đình

Theo thống kê của Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự xã hội Công an tỉnh, năm 2013, toàn tỉnh xảy ra 18 vụ trọng án, trong đó 10 vụ có nguyên nhân từ mâu thuẫn gia đình.

Đạo lý và bi kịch

Chưa hết đau xót về việc Nguyễn Thành Hợp (SN 1994, Trà Bui, Bắc Trà My) đánh cha chết vào ngày 28.8.2013 thì ngày 12.10.2013, dư luận lại kinh hoàng về vụ án Nguyễn Văn Tiến (SN 1947, Cẩm Phô, Hội An) dùng dao đâm chết con ruột của mình. Sau khi bị cơ quan điều tra bắt giữ, cả hai đối tượng này đều được người thân và hàng xóm làm đơn xin cơ quan chức năng giảm hình phạt, bởi theo họ, lỗi do phía nạn nhân. Nguyên nhân khiến Nguyễn Thành Hợp đánh cha là bởi Hợp thường xuyên bị cha chửi mắng, đuổi ra khỏi nhà. Hôm ấy cũng vậy, sau khi chửi Hợp, ông Be (cha Hợp) bảo: “Nếu mày không đi, tao sẽ cúng để đứa con trong bụng vợ mày chết!”. Rồi ông quay sang đập phá nát chiếc giường của Hợp. Bao uất ức bấy lâu ứ nghẹn trong lòng, không kìm được, Hợp liền cầm đoạn tre đánh vào người cha. Còn Nguyễn Anh Linh (SN 1980), trước khi bị cha đâm, đã có hàng loạt hành động hung hãn, trái đạo lý. Tối hôm xảy ra sự việc, sau khi bù khú với đám bạn nhậu, Linh trở về nhà và tuôn những lời lẽ hỗn xược, tục tĩu với cha mẹ mình. Chưa hết, Linh còn đập bàn, xô tủ và dọa phá bàn thờ ngũ tự. Khi ông Tiến ngăn cản thì bị Linh vật xuống đất, bóp cổ. Vì đã nhiều lần bị con đánh nên lần này, ông Tiến quá phẫn uất đã dùng dao trút nỗi căm giận vào người con…

Mới đây nhất, ngày 13.12.2013, TAND tỉnh mở phiên tòa xét xử bị cáo Trần Ngọc Tranh (SN 1955, thôn 3, xã Phú Thọ, huyện Quế Sơn) về tội giết bà Lê Thị Thuận (SN 1954). Đành rằng đã ly hôn nhưng giữa họ vẫn mấy chục năm tình nghĩa vợ chồng và có những đứa con chung. Thế nhưng, chỉ vì uống rượu trộm của hàng xóm mà bà Thuận đã bị ông Tranh đánh chết. Điều đáng nói là ngay sau đó, mặc cho vợ nằm gục, ông Tranh và con trai vẫn bày rượu ra uống, mở nhạc inh ỏi như không có việc gì xảy ra…

Những vụ án trên cho thấy, đã và đang xuất hiện tình trạng tha hóa về đạo đức và khủng hoảng giá trị sống trong gia đình. Lối sống ích kỷ, buông thả, bạo lực, lạm dụng rượu bia… đã vắt kiệt nhân cách, tình nghĩa giữa những con người vốn là ruột thịt của nhau. Một điều đáng lưu ý, các mâu thuẫn trên đã âm ỉ rất lâu nhưng không có sự can thiệp kịp thời từ những thành viên khác trong gia đình hay từ hàng xóm, bạn bè, tổ hòa giải. Việc ông Nguyễn Thành Be đánh đuổi con, Nguyễn Anh Linh chửi mắng cha mẹ... làng trên xóm dưới đều biết, nhưng không có cá nhân, tổ chức, đoàn thể nào đưa ra biện pháp ngăn chặn hoặc phối hợp hòa giải. Chính vì vậy, mâu thuẫn ngày một sâu sắc và trở thành đỉnh điểm dẫn đến kết cục bi thương.

Trách nhiệm gia đình và cộng đồng

Gia đình là cái nôi nuôi dưỡng con người, cả tinh thần lẫn thể chất. Lối sống, ứng xử của ông bà, cha mẹ ảnh hưởng rất nhiều đến việc hình thành nhân cách và đặc điểm của con trẻ. Vì vậy, các bậc ông bà, cha mẹ cần phải có lối sống văn hóa, ứng xử đúng mực, kính trên nhường dưới, có trách nhiệm làm gương cho con cháu học tập, noi theo. Như thế mâu thuẫn gia đình khó có cơ hội nảy sinh, và nếu có nảy sinh thì chắc rằng sẽ được xoa dịu, giải quyết tích cực.

Bên cạnh việc nâng cao giá trị văn hóa gia đình, cần phải thiết lập mối quan hệ mật thiết giữa gia đình với cộng đồng xã hội. Việc giữ gìn truyền thống “hàng xóm tối lửa tắt đèn có nhau” hay các phong trào xây dựng gia đình văn hóa, khối phố văn hóa sẽ góp phần giáo dục nhân cách, lối sống, phẩm chất đạo đức cho công dân, hạn chế mâu thuẫn xảy ra. Khi phát hiện mâu thuẫn, các tổ hòa giải, các tổ chức chính trị - xã hội ở địa bàn cần sớm vào cuộc nhằm tháo gỡ, giải quyết kịp thời những mâu thuẫn trong các gia đình, không để nảy sinh bi kịch. Các tổ chức đoàn thể như Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên... phải liên kết chặt chẽ với lực lượng cảnh sát khu vực trong công tác quản lý nhân khẩu, hộ khẩu, phòng chống tội phạm... để kịp thời phát hiện và tham mưu giải quyết mâu thuẫn trong từng gia đình.

Chính quyền các cấp cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về giá trị đạo đức, văn hóa gia đình, tình làng nghĩa xóm, định hướng cho mọi người xây dựng, hình thành nhân cách đúng đắn, ứng xử phù hợp với đạo đức, truyền thống của người Việt Nam. Giải quyết mâu thuẫn gia đình không phải là việc của từng gia đình mà là trách nhiệm của toàn xã hội và phải lấy việc xây dựng một nền giáo dục mang tính nhân văn đích thực đặt lên hàng đầu, trong đó bắt đầu từ mỗi gia đình.

PHƯƠNG NAM