Bồi thường, giải phóng mặt bằng: Thấy gì từ "điểm nóng" Thăng Bình?

BÀI CUỐI: NHỮNG BÀI HỌC KINH NGHIỆM

Bồi thường, thu hồi đất, giải phóng mặt bằng (GPMB) là câu chuyện phức tạp, dễ phát sinh “điểm nóng” ở bất cứ địa phương nào. Tuy nhiên, từ vụ việc cụ thể và nổi cộm ở Thăng Bình, những vấn đề về quản lý lại đặt ra, cũng không kém phần nóng bỏng.

Đọc loạt bài Thấy gì từ “điểm nóng” Thăng Bình?, một bạn đọc thông qua mục Ý kiến phản hồi trên báo Quảng Nam điện tử, đã chia sẻ những dòng đầy tâm tư: “Tôi thấy những cán bộ làm công tác bồi thường hay quanh co, không giải thích cụ thể cho dân hiểu. Bản kê khai, áp giá bồi thường nhiều thiếu sót; có chỗ thì không đúng, có chỗ thì lấp liếm, phải làm đi làm lại nhiều lần. Quá trình bồi thường, các cơ quan có trách nhiệm kêu dân lên xuống không biết bao nhiêu đợt, gây phiền hà đủ điều. Tôi thấy cần xem lại cung cách làm việc, ứng xử với dân của cán bộ, công chức”.

Vụ việc ở Thăng Bình, không loại trừ một số cán bộ, đảng viên cố tình chây ỳ, đòi hỏi quyền lợi một cách quá đáng; một bộ phận người dân do chưa hiểu biết cặn kẽ các quy định của pháp luật, hoặc bị ai đó xúi giục, kích động nên có hành vi chống đối. Những trường hợp này, các cơ quan liên quan đang khẩn trương làm rõ để xử lý theo quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Tuy nhiên, có lẽ điều quan trọng hơn là nhận diện và rút kinh nghiệm đúng mức “lỗi hệ thống” trong toàn bộ quy trình thực hiện công tác bồi thường, GPMB từ địa phương này.

Thi công mở rộng quốc lộ, đoạn phía nam thị trấn Hà Lam (Thăng Bình). Ảnh: HỮU PHÚC

Chuyên nghiệp và minh bạch

Đại diện lãnh đạo các sở, ngành chức năng và chính quyền huyện Thăng Bình tham dự cuộc họp do UBND tỉnh triệu tập cuối tuần qua đã thẳng thắn phân tích và chỉ ra những bất cập, yếu kém của đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác bồi thường, GPMB huyện Thăng Bình và chính quyền cấp xã. Rõ nhất là không nắm vững các quy định về chuyên môn, nghiệp vụ; triển khai các khâu trong công tác đo đạc, kiểm kê, áp giá bồi thường không chặt chẽ dẫn đến các số liệu công bố thiếu nhất quán và chính xác làm người dân mất niềm tin; công tác tuyên truyền pháp luật chưa thật hiệu quả; khi người dân khiếu nại thì không thể hiện được chính kiến rõ ràng, giải thích quanh co và có lúc né tránh.

Ông Trần Hữu Tiến – Phó ban Dân vận huyện ủy Thăng Bình thông tin: “Nghịch lý ở Thăng Bình, người chấp hành chủ trương, pháp luật của Nhà nước, bàn giao mặt bằng sớm thì nhận tiền hỗ trợ ít; trong khi đối tượng thường xuyên ù lỳ, yêu sách được ưu ái chi trả hỗ trợ thêm, điều này nảy sinh tâm lý so bì quyền lợi”. Sự việc như ông Tiến vừa nêu không chỉ xảy ra ở Thăng Bình mà còn khá phổ biến ở các địa phương khác. Chính vì thế, không ít người dân bị thu hồi đất luôn có tâm lý “cứ khiếu nại, ắt sẽ nhận được tiền bồi thường, hỗ trợ nhiều hơn”(!?).

Bồi thường, thu hồi đất, GPMB là lĩnh vực công tác phức tạp, nhạy cảm, có thể nảy sinh những “điểm nóng” ở mọi địa phương. Chính vì lẽ đó, cần được triển khai thực hiện một cách khoa học, chặt chẽ, đúng quy trình chuyên môn nghiệp vụ và quy định của pháp luật. Hơn nữa, đây là lĩnh vực có liên quan trực tiếp đến quyền lợi, cuộc sống của người dân nên sự công khai, minh bạch là yêu cầu bắt buộc.

Đừng để người dân mất niềm tin

Khó khăn nhất trong công tác dân vận, theo ông Trần Hữu Tiến là người dân đã mất niềm tin với chính quyền. Cán bộ chuyên trách công tác dân vận không nắm được hồ sơ bồi thường của từng hộ dân nên càng khó vận động, thuyết phục. Ở đây, có những điều đáng để  suy nghĩ về công tác vận động quần chúng. Cụ thể là cụm từ “cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc” mà chúng ta vẫn thường nhắc đến trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành. Vấn đề cần xác định là sự “phân vai” một cách cụ thể, rạch ròi đối với từng cơ quan trong hệ thống chính trị các cấp và ở mỗi cấp. Nếu không có sự rạch ròi về trách nhiệm, rất dễ xuất hiện tình trạng hô hào chung chung, thiếu hiệu quả và thậm chí là sự né tránh trách nhiệm. Có những việc của cấp dưới, lại đổ dồn lên cấp trên giải quyết; việc của cơ quan này lại “bắn” sang cơ quan khác. Trong vụ việc tại “điểm nóng” Thăng Bình, ngày 14.4 vừa qua, thừa ủy quyền của UBND tỉnh, Sở Tài Nguyên -  môi trường đã tổ chức đối thoại, giải  quyết  khiếu nại của 2 hộ dân (ở xã Bình Nguyên và thị trấn Hà Lam) đối với quyết định bồi thường, hỗ trợ do thu hồi đất của UBND huyện Thăng Bình. Vụ việc này cho thấy, người dân đã không tin tưởng chính quyền cấp huyện; và đáng nói hơn, những câu chuyện như vậy thi thoảng vẫn diễn ra ở các địa phương khác.

Hiện nay, công tác dân vận chính quyền được Trung ương yêu cầu phải quán triệt nghiêm túc và thực hiện đồng bộ ở các cấp, các ngành, các địa phương. Trong lĩnh vực này, để có hiệu quả nhất, có lẽ điều tiên quyết là xây dựng bộ máy chính quyền các cấp thật sự chuyên nghiệp, hiện đại và đội ngũ cán bộ, công chức thật sự gần dân, gắn bó và có trách nhiệm với nhân dân. Bởi, thật khó để người dân tin tưởng, nếu còn có những cán bộ vừa yếu kém về nghiệp vụ, vừa thiếu trách nhiệm với nhân dân.

HỮU PHÚC  - QUANG VIỆT