Bom không hẹn giờ

1. Mới thở phào khi cơn bão số 14 – Haiyan đi trợt ngoài khơi thì áp thấp ập tới. Mưa như trút liên tục trong hai ngày. Lũ ào đến, trở tay không kịp. Dù đã quen với lũ lụt, nhưng dân Quảng không khỏi hốt hoảng, bàng hoàng trước con số người chết, nhà ngập, cầu sập, đường nát, núi lở...

Cho đến sáng qua, thống kê sơ bộ toàn duyên hải miền Trung có đến 31 người chết, riêng Quảng Nam là 6 người. Trong mưa lũ bời bời, trả lời phỏng vấn của nhà báo, nhiều lãnh đạo địa phương phải thốt lên lời “cầu cứu”, rằng các thủy điện có xả lũ phải thông báo sớm hơn, chính xác hơn chứ thế này thì chạy sao kịp. Không riêng Quảng Nam, từ Quảng Ngãi vào đến Bình Định, Phú Yên, Gia Lai, Kon Tum, ra Huế, Quảng Trị… đâu cũng phản ánh nhận xét của người dân và những người chuyên trách phòng chống bão lụt là nước lũ dâng với tốc độ nhanh chưa từng thấy. Như bom không hẹn giờ, VTV cho hay 15 thủy điện xả ào ạt, khiến nước lũ dâng với tốc độ khủng khiếp, khiến có nơi vượt đỉnh lũ lịch sử năm 1999 dù lượng mưa không bằng năm đó. Ngay ngành khí tượng cũng bất ngờ trước cấp độ lũ vì có nơi như Vu Gia (Đại Lộc, Quảng Nam) chỉ vài tiếng đồng hồ nước dâng lên 2 mét. Chuyện thủy điện đã được đại biểu Quảng Nam phát biểu trên diễn đàn Quốc hội, sau cơn lụt này cần tiếp tục mổ xẻ để có giải pháp. Nếu không, quả bom nước không hẹn giờ kiểu đó sẽ còn khiến cho thiệt hại của bà con nhân dân khó mà đo đếm được.

2. Mỗi ngày cả nước có 26 người chết vì tai nạn giao thông, riêng Quảng Nam mỗi năm chết 200 người. Đây là một quả bom nữa, không hẹn giờ, tiềm ẩn trên mỗi con đường đi lại. Rất nhiều cái chết do ý thức tham gia giao thông kém, lái ẩu, do tai nạn bất ngờ, do cầu đường hư hại… Tai nạn đem đến nỗi đau thương, thiệt hại vô kể cho gia đình, thân nhân người bị nạn và cả xã hội nữa. Chuyện tai nạn giao thông đã trở thành nỗi nhức nhối, là vấn nạn, đặt ra những dấu chấm than lớn cho ngành giao thông quốc gia. Đã có ngày tưởng niệm và có lễ cầu siêu cho những linh hồn “bất đắc kỳ tử” do tai nạn giao thông, nhưng liệu chỉ cầu nguyện mà được thôi sao? Một khi các nguyên nhân dẫn đến tai nạn giao thông chưa được kiềm chế, tháo gỡ, những điểm đen bi kịch còn hiện hữu thì những quả bom không hẹn giờ sẽ bùng nổ. Nhìn, với con mắt so sánh đau đớn thì số người chết vì tai nạn giao thông mỗi năm của Việt Nam còn lớn hơn cả số người chết khi bão Haiyan đổ bộ vào Philippines.

3. Thiên tai, địch họa, và nay thì có thêm cách diễn đạt cho mối nguy khác là “nhân tai”, “nhân họa”. Ấy là cái họa do con người tự gây ra cho xã hội của mình. Chuyện biến đổi khí hậu, lũ lụt, bão dữ ngày một tăng không hẳn do “ông trời” làm mà có phần can dự của con người khi phá rừng, thải khí độc, chất phóng xạ, tích tụ những quả bom nước. Còn chuyện tai nạn giao thông phần lỗi chính do con người. Những quả bom không hẹn giờ đã tự cài đặt ở mỗi hành vi tàn phá thiên nhiên, sống vội, sống gấp vì tư lợi của một nhóm người nào đó trên dòng đời. Tính cách đã tạo nên số phận!

ĐĂNG QUANG