Cá chuồn kho xơ mít

(QNO) - Lâu nay ăn mít, người ta chỉ ăn múi, siêng nữa là lấy hạt luộc chín, bóc vỏ rồi ăn chơi, còn phần xơ thì đổ bỏ. Tuy vậy, với nhiều người dân Quảng Nam, đặc biệt là bà con sinh sống ở những vùng đồi núi, trung du, xơ mít lại là nguyên liệu ngon cho món ngon đặc biệt: cá kho xơ mít.

Chỉ mới nói tới thôi, những ai từng được thưởng thức món này đã hình dung tới đĩa cá kho thấp tháp, thơm lựng, phía trên mặt là một lớp xơ mít vàng ươm chín mềm, mặn ngọt cay cay kích thích vị giác. Mùa hè mít chín cũng là thời điểm cá chuồn rộ, kết hợp tuyệt nhất với xơ mít không thứ cá nào qua cá chuồn, nhất là khi mua được những con cá chuồn gành to bằng cổ tay, lưng xanh ướt rượt, tươi cong vừa mới rời ghe theo chân người miền biển lên chợ buổi sáng sớm. Cá làm sạch cắt khúc vừa ăn, ướp chút muối cho cá cứng mình rồi thêm bột ngọt, nước mắm ướp chừng nửa tiếng cho thấm rồi mới kho.

Nhà nào kho cá chuồn xơ mít, chẳng biết tài nghệ người chủ bếp tới đâu, chứ ông đi qua bà đi lại đã trầm trồ từ sớm bởi đủ thứ mùi thơm quyến rũ tỏa ra. Này nhé, cá ướp xong thì bắc nồi lên bếp, cho dầu phụng vào đun nóng và thả củ nén giã dập vào phi thơm. Nén vừa vàng, cho từng lát cá vào chiên sơ cho rám vàng hai mặt, trút nước mắm ướp cá vào, rim cho cá thấm tháp rồi gia thêm chừng 2 chén nước sôi. Nồi cá sôi lại chừng vài dạo thì cho xơ mít vào, chần nhẹ cho xơ mít ngập trong nước cá kho. Chỉ chừng vài phút sau, một mùi thơm hấp dẫn ngon lành tràn ngập gian bếp ấm. Cá chuồn kho xơ mít dọn lên mâm, bao giờ xơ mít cũng hết trước, bởi bao nhiêu cái thơm, cái béo, cái ngọt của cá đã thấm thía đầy đủ vào từng miếng xơ mềm thanh ấy rồi. Nước cá kho thơm mùi mít, đậm đà, chan cơm ăn đến no.

Với những người sành ăn, xơ mít dùng kho cá đúng cỡ nhất là của quả mít vừa chín tới; nếu mít chín mùi, xơ có vị ngọt đậm, nồi cá hơi ngọt, không hợp với khẩu vị người miền Trung. Xơ mít già vị thơm vừa vặn, vị ngọt cũng dìu dịu hợp với cá kho hơn. Mùa mít rộ, những nhà ở trung du trồng nhiều mít thường lựa quả già gần chín tách múi và xơ đem phơi khô. Múi mít phơi khô dành cho trẻ con ăn vặt hoặc ghế nồi cơm, thơm từ khi mới giở vung đến khi cơm cạn nồi. Còn xơ mít khô được cất vào chum, chờ ngày mưa xuống chợ búa khó khăn lại đem ra dùng. Ngày đông, trong chum sẵn xơ mít để dành, chỉ cần mua thêm ít cá cơm khô nữa là đủ. Cá khô rửa qua nước ấm cho sạch, bắc chảo lên phi thơm tỏi với dầu rồi cho cá vào đến săn giòn, nêm nước mắm, ớt bột, đường, đảo thấm rồi cho thêm ít nước, thả xơ mít vào kho. Ngày mưa, mâm cơm đơn giản chỉ có đĩa cá khô kho mà ngon đến lạ. Món ngon đơn giản kiểu tận dụng của các bà nội trợ quê nghèo, nhưng ai đã được ăn một lần rồi thì tha thiết nhớ!

NHƯ DIỆU