Cá đồng kho lá nghệ, lá gừng

(QNO) - Về vùng ven Sài thành mùa mưa, thấy cá rô hạt bí, cá lòng tong, cá trắng được bày trong mấy cái chậu nước, chợt nhớ và thèm món cá con kho lá nghệ, lá gừng.

Ở Sài thành, nghệ củ, gừng củ thì nhiều nhưng tìm đâu ra lá nghệ, lá gừng để kho món cá mùa mưa đây. Chợ bà Hoa ở Sài thành là nơi quy tụ hầu hết hương vị xứ Quảng, biết đâu cũng có thứ mình tìm kiếm. Không cần đi lòng vòng tốn thời gian, tôi đến ngay gian hàng rau Trà Quế của chị Thơm nơi góc chợ. Chị bảo, “lá nghệ lá gừng không có em ơi. Em về tìm vài củ nghệ, củ gừng già, giúi vào chậu đất, sẽ tha hồ mà kho cá đồng”.

Thưởng thức món cá đồng kho nghệ giữa phố thị luôn giợi nhiều xúc cảm. Ảnh: Internet.

Làm theo lời chị, tôi ra chợ tìm mấy củ nghệ, củ gừng già, đem ủ vào hai chậu đất có sẵn ít phân bón, chừng mười ngày đã thấy nhú lên mầm xanh. Mỗi sáng, tôi đều tưới nước và quan sát, phát hiện thêm nhiều chồi non mới. Giữa mùa mưa năm ấy, trong căn bếp nhỏ nhà tôi đã dậy lên mùi thơm khó cưỡng của món cá đồng khi thì kho với lá nghệ hoặc lá gừng. Cá đồng ưa dầu phụng, dầu phụng ưa củ nén, lại thêm mùi thơm đặc biệt của lá nghệ, lá gừng và một chút bột ớt, bột nghệ… đủ làm nên món cá đồng đúng điệu. Món này càng ngon khi ăn trong mùa mưa.

Tôi trồng hai chậu nghệ và gừng trên cái ô vân nhỏ trước nhà. Loại củ này mùa nắng rất dễ rụi, nên thỉnh thoảng phải tưới nước. Vùng ven Sài thành, cá đồng có quanh năm, nên không phải cứ đợi đến mùa mưa mới được thưởng thức món ăn đặc biệt ấy. Thỉnh thoảng, tôi cắt tỉa bớt lá nghệ, gừng mang đi cho đồng hương. Ai cũng hỏi “lá nghệ ở quê mới gửi vào hả?”. Rồi mọi người học theo cách của tôi, nhà nào bây giờ cũng có chậu nghệ, chậu gừng. Lá nghệ, lá gừng còn có thể dùng xào thịt bò cũng rất hấp dẫn. Món ăn dân dã ngày xưa mẹ nấu, ăn với cơm nóng và là món nhậu khoái khẩu của ba tôi.

Nhắc tới ba, tôi nhớ mỗi mùa mưa về, ba hay vác “tủ” đi kéo cá. Khi thả lưới xuống, chừng năm, bảy phút thì kéo lưới lên. Kéo “tử” thường chỉ bắt được cá nhỏ, vì khi kéo lên, cá lớn nghe động, đã nhảy bung ra ngoài. Ba dùng vợt vớt đám cá nhỏ đủ loại rồi cho vào xô chứa sẵn nước. Đi xem kéo cá cũng cực kỳ thú vị, nên có khi người đi xem nhiều hơn người đi kéo, rôm rả khắp bờ rạch, ao, bàu. Khi ba vác “tủ” ra đi, biết thể nào cũng có cá nhỏ, mẹ ra vườn hái nhúm lá nghệ lá gừng, sẵn sàng cho nồi cá kho thơm phức. Trong chế biến các món ăn, người Quảng thường sử dụng khi thì nghệ bột, nghệ củ như thói quen khó bỏ. Nên dù sống xa quê đã lâu, tôi vẫn giữ cách nấu ăn đậm hương nghệ đối với các món “chịu” nghệ, như kho các loại cá, món mì Quảng, cháo lươn hay kho thịt, hoặc nấu canh măng, canh chuối chát.

Ngày mưa, thưởng thức các món ăn truyền thống lòng dậy lên nhiều xúc cảm. Đâu đó, hương vị cùng hình ảnh gia đình thuở thiếu thời lại ùa về, để thấy lòng còn nhiều rung động giữa phố thị ồn ào, náo nhiệt.

SONG NGUYÊN