Cá suốt thơm lừng, quá chừng nhớ thương

Làng tôi nằm nép mình bên bờ hạ lưu sông Thu Bồn, đoạn ngang qua làng gốm Thanh Hà, TP.Hội An. Con sông hiền hòa, êm ả, uốn lượn - đã sản sinh nên một loại đất sét đặc biệt góp phần tạo nên một làng nghề gốm nổi tiếng.

Không chỉ vậy, bốn mùa quanh năm lòng sông còn hào phóng ban cho người dân làng tôi thật nhiều loài cá tươi ngon như cá mòi, cá rô, diếc, ngạnh... và tôi thích nhất là cá suốt.

Cuối ngày làm việc mệt mỏi, chỉ cần nghe má nhắc “chiều nay có cá suốt, về ăn cơm nghe con!” là tôi bỏ qua ngoài tai mọi lời rủ rê của đám bạn cơ quan, chạy thẳng về nhà.

Má kho cá suốt, ngon đến không ngờ. Đó là hương vị rất khó tả với chút thanh tao, mặn mòi của miền sông nước, lại thêm sự hỗ trợ của lá nghệ thơm lừng càng làm tăng hương vị đậm đà khó tả. Cá suốt tuy không nhiều nhưng xuất hiện quanh năm, một tuần đôi ba bữa.

Ai không phải dân sông nước sẽ dễ nhầm cá suốt sông với cá cơm biển. Cá suốt thân nhỉnh hơn cá cơm, cỡ bằng ngón tay cái trở lên và trông rất bắt mắt. Vảy cá có màu trắng bạc, giữa thân có sọc ánh ngời, mắt cá sáng trong. So với cá cơm, giá thành cá suốt đắt hơn một tí.

Theo kinh nghiệm dân gian, thịt cá suốt rất lành, hàm lượng đạm cao, chứa nhiều canxi, dưỡng chất, thịt cá trắng, mùi vị thơm, ngon, dai, ngọt, có thể làm món ăn cho người đau ốm hay mới sinh dậy.

Đặc biệt, cá suốt có thể chế biến theo nhiều kiểu, món nào cũng hấp dẫn và phổ biến nhất nấu canh, kho, nướng... đều thơm ngon và nhiều hương vị. Sinh thời, bà ngoại tôi cho hay mỗi món cá suốt nào cũng có cái ngon riêng.

Nhiều bà nội trợ còn tỉ mỉ bằm nhuyễn cá suốt, vo viên, chiên vàng nấu canh với cà chua, thơm (dứa), khế hoặc lá giang, lá me chua. Nhưng  cá suốt kho dẻo cay ngọt với lá nghệ “hợp gu” với nhiều người.

Trước khi kho lá nghệ, cá suốt mang về bấm bỏ đầu, bỏ ruột rồi rửa sạch, để ráo nước. Muốn có mẻ cá suốt kho ngon, đem cá ướp một ít nước mắm, tiêu chừng mươi phút trước khi nấu. Cá vừa chín tới, nhanh tay cho nắm lá nghệ đã cắt nhỏ vào. Một mùi thơm thanh chua thoang thoảng lan tỏa cả căn bếp nhỏ.

Trước khi tắt bếp, để tăng hương vị thơm ngon nhất thiết phải cho thêm một ít tiêu rừng trông hấp dẫn hơn nhưng vẫn giữ nguyên độ thơm, ngọt của cá.  Cá chín trở màu vàng lợt, thơm lựng, khá bắt cơm cả vào tiết trời ngày hạ nắng nóng hay gió nồm mát rượi.

Mẻ cá suốt kho lá nghệ của má có vị khá độc đáo. Hương cá sông quê hòa quyện với lá nghệ thơm nhẹ nhàng. Nếu bạn đã từng thưởng thức cá suốt kho lá nghệ xứ Quảng, bạn sẽ rất ngạc nhiên vì món ăn quá mộc mạc nhưng sao vẫn đậm đà.

Chỉ nguyên liệu vườn nhà thôi, những con cá sông ngư dân mới bắt lên bờ, vài cộng lá nghệ, quả ớt mới chạy ra vườn hái vậy mà cứ hít hà rồi thưởng thức hết một rồi đến hai, ba chén cơm trắng ngần.