Các đơn vị sự nghiệp công lập giáo dục và y tế: Nhiều băn khoăn sau sắp xếp, tổ chức lại

Chọn nhiều sắp xếp, tinh gọn

Thời gian qua, ngành GD-ĐT đã triển khai quyết liệt việc sắp xếp, tổ chức lại các trường mầm non, phổ thông, các điểm trường theo Quyết định số 2428 (ngày 4/9/2020) của UBND tỉnh về phê duyệt đề án sắp xếp lại trường, điểm trường, lớp học gắn với việc bố trí đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên ngành giáo dục tỉnh Quảng Nam đến năm học 2024 - 2025.

Sở Nội vụ cho biết, tính đến năm 2023 cả tỉnh có 725 trường học, giảm 57 đơn vị so với năm 2017. Đối với lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp, so với năm 2017 thì năm 2023 giảm 20 đơn vị khi giải thể các trung tâm dạy nghề, giáo dục thường xuyên cấp huyện; sắp xếp, sáp nhập 6 cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Riêng đối với cấp THPT, theo ông Thái Viết Tường - Giám đốc Sở GD-ĐT, do tính chất đặc thù, quy mô dân số phát triển thì mạng lưới trường học phải phát triển theo để đáp ứng nhu cầu.

Vì vậy những năm qua tại Duy Xuyên, Tây Giang, Phú Ninh đã thành lập mới trường THPT. Để thực hiện tinh giản biên chế và sử dụng hiệu quả số lượng người làm việc được giao, Sở GD-ĐT bố trí đội ngũ viên chức quản lý, giáo viên, nhân viên trường học với định mức thấp hơn định mức theo quy định của Bộ GD-ĐT.

Nhờ đó, so với số lượng người làm việc giao cho các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc sở năm 2015 thì số lượng 3.216 người làm việc được giao năm 2023 giảm 217 người (tỷ lệ 6,3%).

Trong khi đó, Sở Y tế cho biết, toàn ngành đã sáp nhập 18 trung tâm dân số - kế hoạch hóa gia đình vào trung tâm y tế cấp huyện; sáp nhập 5 đơn vị có chức năng y tế dự phòng thành lập Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh và sáp nhập Bệnh viện Đa khoa Hội An vào Trung tâm Y tế Hội An.

Ngoài ra, tuyến xã giảm 11 đơn vị do giải thể phòng khám đa khoa khu vực không phát huy hiệu quả hoặc sáp nhập trạm y tế xã vào phòng khám đa khoa khu vực.

Về thực hiện cơ chế tự chủ, ngành y tế hiện có 9 đơn vị tự bảo đảm chi thường xuyên, trong đó gồm 6 trung tâm y tế huyện (đa chức năng) có hệ điều trị được phân tự chủ tài chính nhóm 2; có 21 đơn vị tự bảo đảm một phần chi thường xuyên và 2 đơn vị do nhà nước bảo đảm chi thường xuyên.

Những băn khoăn

Cũng theo Sở Y tế, khó khăn, vướng mắc hiện nay đối với ngành là cơ cấu giá thu dịch vụ khám chữa bệnh chưa đảm bảo đủ chi phí. Nguồn thu dịch vụ khám chữa bệnh còn phụ thuộc Quỹ giao chi khám chữa bệnh BHYT bị hạn chế, và nguồn chi phí khám chữa bệnh BHYT này chưa được thanh toán đủ theo chi phí thực tế mà cơ sở khám chữa bệnh đã bỏ ra phục vụ khám chữa bệnh cho bệnh nhân.

Ông Mai Văn Mười - Giám đốc Sở Y tế nói, tự chủ tài chính đối với các đơn vị y tế cấp huyện rất khó khăn; cũng như giáo dục nơi nào có học sinh phải có giáo viên, đối với ngành y tế nơi nào có bệnh nhân nơi đó phải có nhân viên y tế.

Theo quy định hiện hành, các bệnh viện tư nhân thực hiện tự chủ là được quyền quyết định về giá viện phí dựa trên chất lượng dịch vụ của bệnh viện.

Nhưng các bệnh viện công lập thực hiện tự chủ lại chưa được giao quyền này mà vẫn phải tuân thủ theo quy định khung giá chung của Bộ Y tế. Ngay cả tuyển dụng bác sĩ giỏi về làm công tác quản lý cũng gặp vướng mắc.

Trong khi đó, nguồn thu chủ yếu của các cơ sở giáo dục công lập là học phí nên việc tự chủ về tài chính còn nhiều khó khăn. Trong số 55 đơn vị thuộc Sở GD-ĐT, ngoài 13 đơn vị do ngân sách nhà nước đảm bảo chi thường xuyên thì chỉ có 1 đơn vị tự đảm bảo chi thường xuyên (Trung tâm Giáo dục thường xuyên tỉnh) và 41 đơn vị tự đảm bảo một phần chi thường xuyên, song tỷ lệ tự chủ về tài chính chưa cao.

Từ đó, việc giảm số người làm việc hưởng lương từ ngân sách nhà nước và tăng số người làm việc hưởng lương từ đơn vị sự nghiệp rất khó thực hiện.

“Để thực hiện tinh giản biên chế, Sở GD-ĐT đã thực hiện bố trí đội ngũ viên chức quản lý, giáo viên, nhân viên trường học với định mức thấp hơn định mức theo quy định của Bộ GD-ĐT. Tuy nhiên, việc tinh giản biên chế đối với các đơn vị sự nghiệp công lập khó thực hiện do số lượng học sinh ngày càng tăng” - ông Tường nói.