Cánh chim bay về

Hơn mười năm trước, một người Quảng xa quê đã tả nỗi nhớ cồn cào về món ngon xứ Quảng trong lá thư từ phương nam. Rằng, “một đời lang thang khắp nơi, tôi mới cảm thấu hết cái tuyệt vời, cái “hương” kỳ lạ của tô mì Quảng mà chỉ ở quê nhà mới có được. Ngày xưa ăn một tô mì Cây Trâm, một tô mì Bà Đợi Tam Kỳ; dừng chân nghỉ mệt, cầm chiếc nón quạt phe phẩy rồi ăn một tô mì Đông Phú trước khi qua đèo Le, ăn một tô mì bà Liêm bến đò Trung Phước, tô mì trên bến đò Phú Thuận, Giao Thủy; một tô mì Cẩm Hà, Cẩm Thanh; hay ngồi ăn một tô mì ghe trên bến nước sông Hoài phố Hội, có khi là mì sứa, mì cua... là vĩnh viễn đọng lại trong ký ức” (Quế Tiên).

Có lẽ cái quê xứ con người đã lịm vào món ăn - trong ký ức, khiến những cánh chim ở xa muốn bay ngay về đất mẹ để hưởng cái mùi “hương” kỳ lạ ấy. Và đâu phải là món ăn cụ thể nào, cái sự nhớ đã rẽ về ngõ thương, ngõ đợi có dịp được tắm mình trong không khí quê nhà. Vậy nên, tết còn vài ngày nữa mới tới mà nỗi nhớ đã xôn xao lan trên các trang báo, trang mạng, qua email, facebook... chia sẻ cho nhau. Rồi những chuyến xe, chuyến tàu tốc hành, những chuyến bay nhộn nhịp đến kẹt cảng hàng không, đưa người ở xa về quê ăn tết. Cứ ăm ắp, quắn quíu, rạo rực, rộn ràng...

Con dân Quảng Nam đi xa (ước có hàng chục nghìn kiều bào sinh sống tại 20 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới - gọi vui là “Quảng kiều”), cũng thường chọn dịp tết để trở về quê xứ thăm thân, chăm sóc khói hương tiên tổ. Mà riêng chi “Quảng kiều” náo nức, “Việt kiều” cũng chộn rộn bay về đất Việt để ăn tết với bà con nơi cố hương. Thông tin từ cảng hàng không Tân Sơn Nhất (TP. Hồ Chí Minh) cho hay, tết năm nay mỗi ngày có khoảng gần 20.000 lượt khách, trên 150 chuyến bay, tăng hơn 5.000 lượt khách và 20 chuyến bay so với năm ngoái. Riêng Việt kiều, theo ước tính của Hiệp hội doanh nghiệp người Việt Nam ở nước ngoài, trong dịp Tết Nguyên đán sắp tới, khoảng 120.000 đến 130.000 người ở nước ngoài sẽ về quê. Mấy năm nay, bình quân cứ 4 Việt kiều thì có một người về nước thăm thân (ước khoảng 1,4 triệu người/năm). Cũng xin nói thêm, đồng bào ở xa Tổ quốc càng ngày càng chứng tỏ là một nguồn lực rất lớn góp phần cho công cuộc phát triển của Việt Nam. Ngoài việc chuyển về nước một lượng kiều hối khoảng 120 tỷ USD trong 20 năm qua, người Việt ở nước ngoài đã đầu tư trực tiếp hơn 2 nghìn dự án với số vốn hơn 20 tỷ USD. Không chỉ đầu tư bằng tiền mà còn cả chất xám, như ở TP. Hồ Chí Minh đã có hàng trăm người là chuyên gia (có trình độ từ thạc sĩ, tiến sĩ, giáo sư) từ nước ngoài về sinh sống làm việc. Những cánh chim thiên di đã bay về cố xứ, tìm hơi ấm tình thương yêu giữa lòng đất mẹ.

Dù đi đâu, sống ở đâu, trong lòng con dân đất Quảng nói riêng, đất Việt nói chung, vẫn mang theo hình bóng quê nhà, đẫm đầy sắc hương ký ức. Có thể từ một thức quà hay là kỷ niệm, là con đường dậy hương trầm thanh khiết hay một ảnh hình của cỏ cây, của người trong tâm tưởng... đều khơi gợi nỗi khao khát về quê. Thi nhân xưa cùng từng mang nỗi hoài như thế khi “ngẩng đầu trông trăng sáng/cúi đầu nhớ cố hương”, là vì hai chữ cội nguồn luôn thiêng liêng.

Tết, là dịp để người con ở xa trở về với cội nguồn, với suối nguồn yêu thương. Nghe đâu đây đã dậy lên khúc nhạc xuân cùng Văn Cao:

“Rồi dặt dìu mùa xuân theo én về

Mùa bình thường, mùa vui nay đã về...” .

ĐĂNG QUANG