Zalo Báo Quảng NamGửi bình luận
Gần đây, từ báo chí chính thống đến mạng xã hội, cả trong những cuộc “trà dư tửu hậu”, dư luận xôn xao chung quanh quan điểm đóng cửa trường THPT chuyên hoặc bán cho tư nhân của TS.Nguyễn Đức Thành, cựu học sinh Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội).
Bất chấp những tranh cãi đang diễn ra đây đó, trường chuyên vẫn tiếp tục nhận được sự quan tâm của thí sinh và phụ huynh; tỷ lệ chọi trong sát hạch đầu vào trường chuyên vẫn gắt gao. Là bởi ưu điểm dễ nhận thấy của trường chuyên: được học trong môi trường thuận lợi với cơ sở vật chất, trang thiết bị được đầu tư bài bản; đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên có trình độ chuyên môn cao... Tất nhiên, không loại trừ trường hợp học sinh nỗ lực thi vào trường chuyên không phải vì đam mê mà là để thử thách chính mình, hay để thỏa mãn niềm tự hào cho... cha mẹ.
Đến nay, cả nước có 76 trường chuyên ở 63/63 tỉnh thành. Quảng Nam là một trong số ít địa phương có 2 trường chuyên. Không thể phủ nhận trường chuyên nói chung, trường chuyên ở Quảng Nam nói riêng góp phần lớn trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao của địa phương.
Trùng hợp ngẫu nhiên khi thời gian này, chúng tôi đang tập hợp bài viết về những cá nhân nhận thưởng Quỹ ươm mầm tài năng đất Quảng của Báo Quảng Nam để in sách. Trong khoảng 200 cá nhân được nhận thưởng trong 10 năm qua, hầu hết là học sinh 2 trường chuyên của tỉnh. Nhiều người trong số này là du học sinh, trưởng thành, trở về làm việc tại Quảng Nam, đóng góp tài năng, trí tuệ của mình vào sự phát triển của tỉnh. Trong các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, quốc tế, học sinh trường chuyên cũng đem về khá nhiều huy chương, giải thưởng. Nhưng cũng từ đây, lại nảy sinh tranh luận “liệu có phải trường chuyên là lò luyện thành tích?”.
Tôi có tham gia nhóm thảo luận cải cách trường Ams (Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam) và hệ thống trường chuyên lớp chọn Việt Nam trên mạng xã hội, nhận thấy nhiều ý kiến đa chiều về trường chuyên. Ai cũng nêu lý lẽ thuyết phục để bảo vệ ý kiến của mình về việc giữ hoặc bỏ trường chuyên. Nhiều người kỳ vọng hiệu quả của trường chuyên phải xứng đáng với mức độ đầu tư và các chính sách ưu đãi liên quan; để trường chuyên không chỉ là lò đào tạo “gà nòi” mà đào tạo những công dân vừa “hồng” vừa “chuyên”.
Trở lại với cuộc thảo luận về ý tưởng bán hoặc chấm dứt trường chuyên, nội dung thảo luận sôi nổi nhất liên quan đến ngân sách phân bổ cho trường chuyên so với hiệu quả mang lại. Theo thống kê thì ngân sách chi cho trường chuyên cao hơn từ 1,08 - 3,5 lần so với trường bình thường. Riêng Quảng Nam, mức phân bổ ngân sách cho học sinh trường chuyên giai đoạn 2017 - 2020 tương đương nhiều tỉnh thành khác. Có lẽ không quá khó để làm một cuộc khảo sát về tương quan giữa ngân sách nhà nước đầu tư cho trường chuyên với hiệu quả mà nó mang lại. Một khi đã chứng minh được hiệu quả, có lẽ sẽ không cần phải tranh luận về “chỗ đứng” của trường chuyên trong hệ thống giáo dục nữa.