Chè dây Ra zéh

Năm 2018, chè dây Za réh của Hợp tác xã xã Tư (Đông Giang) được xếp hạng là sản phẩm OCOP ba sao cấp tỉnh. Với các tác dụng từ kháng viêm, lành vết loét, an thần, trị huyết áp cao..., dần dà, chè dây của đồng bào Cơ Tu từng bước ra thị trường và được người tiêu dùng tin tưởng.

Trước đây, cây chè dây thường mọc xen kẽ dưới tán rừng và được bà con người Cơ Tu sử dụng làm nước uống hàng ngày, chưa chú trọng trồng, chăm sóc như một loại thảo dược. Loài thảo mộc này thích nghi với điều kiện tự nhiên và thổ nhưỡng ở xã Tư, đặc biệt là các vùng đồi rừng tái sinh. Hiện nay, nhiều hộ tại xã Tư đã tự trồng, chế biến, đóng gói bán ra thị trường cho thu nhập rất tốt. Chè dây Ra Zéh có thể thu hoạch sau 7  - 8 tháng, với năng suất bình quân gần 8 tấn/ha/năm, thu về khoảng 160 triệu đồng/ha, cao hơn rất nhiều so với trồng mây, keo và các loại cây nông sản khác.

Từ năm 2016, xã Tư đã phối hợp với Ban quản lý rừng phòng hộ Sông Kôn quy hoạch diện tích khoanh nuôi và cấp cây giống cho bà con giâm hom. Sau khi thành lập, Hợp tác xã Nông nghiệp xã Tư tổ chức các buổi tập huấn, chuyển giao kỹ thuật ươm giống, chăm sóc cho bà con Cơ Tu. Hiện, cây chè dây đã sinh trưởng và phát triển tốt.

Đại diện Hợp tác xã Nông nghiệp xã Tư cho biết, sau khi đầu tư lại việc sản xuất chế biến, từ các khâu đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, sau đó là tiếp tục kiểm nghiệm và công bố sản phẩm đạt an toàn, sản phẩm đã từng bước được bán ra thị trường. Hiện nay, một số đơn vị như Công ty Dược sâm Ngọc Linh Quảng Nam đã có ý hướng hợp tác để thu mua, chế biến thành các sản phẩm khác, như thuốc, dược liệu, cao chè dây…

Chè dây Razéh đang được định hướng là cây chủ lực xóa đói giảm nghèo cùng với trồng keo nguyên liệu. Theo đó, chính quyền địa phương đã tuyên truyền cho bà con lấy cây này làm cây trồng chủ lực trong thời gian đến, với mục tiêu bảo tồn loại cây quý hiếm của đồng bào Cơ Tu và hướng tới xây dựng vùng sản xuất chuyên canh, tạo sản phẩm hàng hóa, giúp người dân phát triển kinh tế hộ, xóa đói giảm nghèo bền vững. Cùng với các dược liệu của miền núi Quảng Nam, chè dây Ra zéh một khi định hình được thương hiệu của mình sẽ là những đặc sản quý giá của Quảng Nam.