Điện Bàn kỷ niệm 60 năm phong trào Đồng khởi

Sau hiệp định Giơnevơ từ năm 1954 đến năm 1962, chính quyền Ngô Đình Diệm ra sức đàn áp, khủng bố và tàn sát những người kháng chiến cũ, gia đình cơ sở cách mạng. Với Luật 10/59, địch lê máy chém đi khắp miền Nam nhằm “tố cộng”, “diệt cộng”.

Tại Điện Bàn, hàng trăm cán bộ, đảng viên bị bắt, bị giết, bị giam cầm tra tấn. Dù phong trào bị đàn áp, khủng bố, lực lượng cách mạng bị hy sinh, tổn thất, nhưng các đồng chí lãnh đạo Điện Bàn vẫn ngày đêm bám địa bàn, bám dân, xây dựng cơ sở cách mạng.

Tháng 1.1959, Hội nghị lần thứ 15 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa II khẳng định nhiệm vụ của cách mạng miền Nam là sử dụng bạo lực cách mạng chống lại bạo lực phản cách mạng, tiến hành khởi nghĩa giành chính quyền, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Tháng 10.1960, tại căn cứ khe Ta Lung thuộc thôn Tống Cói (huyện Hiên bấy giờ), Huyện ủy Điện Bàn thành lập Đội vũ trang tuyên truyền đầu tiên của huyện trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước gồm 12 đồng chí do ông Võ Như Hưng làm đội trưởng, ông Lý Quý làm chính trị viên. Hai nhiệm vụ chính của đội vũ trang là tuyên truyền và xây dựng cơ sở cách mạng trong nhân dân, diệt ác, phá kìm, xây dựng thực lực cách mạng.

Từ năm 1960 - 1962, phong trào đồng khởi tại Điện Bàn diễn ra mạnh mẽ, lan rộng từ vùng phía Tây xuống vùng đồng bằng, về vùng cát, làm cho địch hoang mang, dao động, thế kìm kẹp của địch được nới lỏng, một số ấp chiến lược bị phá bỏ, một số mâm tề bị tiêu diệt...

Theo chủ trương chung của Tỉnh uỷ, để mở đầu cho cao trào đồng khởi, kế hoạch định ra là tối ngày 25.4.1962, đội vũ trang của Điện Bàn, đội công tác các xã sẽ ém quân tại tất cả địa bàn. Giờ "G" được quy định là 17 giờ ngày 26.4.1962, các mũi tiến công đồng loạt nổ súng đánh chiếm 6 hội đồng xã của địch, triển khai diệt ác, phá ấp chiến lược, tổ chức mít tinh, phát động quần chúng nhân dân nổi dậy. Tỉnh đội Quảng Nam đã chi viện 7 bộ đội đặc công do ông Lê Tấn Hiền (còn gọi là Viễn) làm đội trưởng cùng phối hợp với các đồng chí của huyện và xã thành đội công tác hành quân về Điện Ngọc.

Trong đêm 25.4.1962, đội công tác vượt sông Tứ Câu về tới Điện Ngọc. Trong quá trình di chuyển, không may cả đội bị địch phát hiện. Đến 8 giờ sáng ngày 26.4.1962, đội đến xóm Đập, thôn 3 Điện Ngọc, giáp với địch và bắt đầu nổ súng.

Trận đánh của những dũng sĩ Điện Ngọc diễn ra tại nhiều điểm trên đất Điện Nam và Điện Ngọc trong sự chênh lệch lớn giữa ta và địch. Chiều tối, địch dồn lực lượng bao vây, đội công tác di chuyển đến thôn 2 Điện Ngọc, trụ lại trong giếng cạn nhà bà Nhì. Địch dùng loa kêu gọi đầu hàng, vừa liên tiếp tổ chức các đợt tấn công vào giếng cạn. Hơn 4 tiếng đồng hồ, các chiến sĩ kiên cường chống trả. Đêm tối phủ xuống, địch rút lui. Các chiến sĩ dìu nhau vượt ra khỏi giếng cạn. Ngay trong đêm đó, các cơ sở mật của ta ở Điện Ngọc đã tiếp cận các chiến sĩ, thương binh và đưa các tử sĩ về nơi an toàn.

Trận đánh của những dũng sĩ Điện Ngọc là một chiến công ngời sáng của lực lượng vũ trang và nhân dân Điện Bàn, tạo động lực cho ta tiếp tục san bằng nhiều ấp chiến lược, làm tan rã các mâm tề.

Phong trào đồng khởi ở Điện Bàn thắng lợi khẳng định sức mạnh đúng đắn của tinh thần Nghị quyết 15 của Đảng, thể hiện bản lĩnh lãnh đạo của Đảng bộ Điện Bàn, sự chiến đấu kiên cường gan dạ của các lực lượng vũ trang, sức mạnh gắn bó lòng dân ý Đảng, tình cảm “quân dân cá nước” của các lực lượng cách mạng và toàn thể nhân dân Điện Bàn, khơi dậy niềm tự hào, động viên hàng nghìn thanh niên nối gót cha anh lên đường nhập ngũ, quyết tâm đánh thắng quân xâm lược, đem lại hoà bình cho đất nước quê hương.