Những ngày này, ông Trương Văn Trúc (70 tuổi) không rời xa vườn mai của mình. Trên khoảnh sân rộng trước nhà, hàng chục chậu mai đã bắt đầu nhú nụ, hứa hẹn sẽ đơm nở đúng dịp Tết. “Mong trời nắng ấm để mai nở trúng Tết”, ông Trúc nói. Đầu tháng Chạp, bầu trời vẫn còn u ám, se lạnh nên ông Trúc càng lo cho những cây mai chậm nở hoa.

Bén duyên với cây mai từ hơn 20 năm trước, nhưng ông Trúc chỉ thật sự gắn bó khoảng hơn 10 năm nay, chính xác là năm 2010 khi ông nghỉ việc sửa chữa tàu biển ở Đà Nẵng về quê. Ban đầu, ông xem chăm mai như công việc giải trí, nhưng rồi như cái nghiệp vận vào người, càng làm càng mê, chẳng mấy chốc đã trở thành cái nghề "làm chơi ăn thiệt". 

Bên cạnh mai tự trồng, ông cũng đầu tư thời gian, tiền bạc tìm mua mai trong dân, một vài cây mai có giá lên đến gần 100 triệu đồng, thậm chí cây mai đắt nhất ông mua có giá 160 triệu đồng. Lúc đầu do chưa có kinh nghiệm chăm sóc nên một số cây mai bị chết; không nản, ông vẫn kiên trì niềm đam mê, phát triển vườn mai của mình.

Hiện tại, ông Trúc có khoảng 70 chậu mai, một vài cây trong số đó tuổi đời trên dưới 100 năm. Ông Trúc chia sẻ, giá trị vườn mai chủ yếu ở thần thái, tuổi đời chứ không phải số lượng mai nhiều hay ít. Trước đây, vườn mai ông có lúc lên đến 200 chậu, nhưng ông “lọc” dần, những cây nào không đẹp ông bán rẻ chỉ giữ lại những cây "thần thái" nhất. Một vài cây trong số đó có giá lên đến 1 tỷ đồng nhưng ông  không bao giờ bán mà chỉ cho khách thuê chưng trong những ngày Tết.

Mai ông Trúc không chỉ có hoa đẹp, lâu rụng mà còn giá trị ở dáng vẻ tự nhiên, khác lạ. Khách hàng của ông Trúc phần lớn là các cơ quan, doanh nghiệp khắp nơi, kể cả tại Hà Nội, Huế cũng vào vườn mai ông Trúc thuê. Riêng tại TP.Đà Nẵng, hầu như năm nào khách sạn Novotel cũng đặt ông cây mai đẹp nhất. Trước đây, khi cưa xuất hiện dịch Covid-19, bình quân một cái Tết ông cho thuê được hơn 500 triệu đồng, trừ chi phí phân thuốc, nhân công, vận chuyển ông thu về gần 450 triệu đồng.

Cá biệt, một số cây mai thế đẹp, tuổi đời cao giá thuê có thể lên tới 100 triệu đồng cho 20 ngày Tết (từ 20 tháng Chạp đến mồng 10 tháng Giêng). Hai năm nay do ảnh hưởng dịch Covid-19, ông Trúc chủ động giảm giá thuê mai xuống còn 70 – 80 triệu đồng với những cây mai đẹp nhất. 

Vườn mai ông Trương Văn Trúc

Theo ông Trúc, chơi mai là nghề chơi khá công phu, chủ nhân có thể là "bác sĩ cây", hiểu rõ đặc điểm, tính tình từng chậu mai trong vườn. Muốn cây mai khỏe mạnh, yêu cầu đầu tiên là chậu trồng phải không đọng nước. "Để xử lý vấn đề này, trong mỗi chậu mai ông đều bỏ một lớp đá nhỏ (đá 1 - 2) dưới đáy,  riêng đất trồng phải là cát mịn hạt lớn để khi tưới, nước dễ thoát ra ngoài qua đáy chậu" - ông chi sẻ kinh nghiệm.

Bên cạnh đó, một tập tính khác của cây mai là ít ăn phân. Khi mới vào nghề, ông bón phân nhiều để cây mai tốt nhưng cuối cùng bị hư hại, kể cả chết. Phân ông bón chủ yếu là bánh dầu ngâm nước, toàn bộ khu vườn ông dùng hết 3kg bánh dầu (khoảng 1,5 miếng) và 1kg phân NPK. Để chống sâu bệnh và hồi phục mai sau Tết, định kỳ 7 - 10 ngày ông phun thuốc một lần, với cách chăm bón này đất cây mai sạch sẽ và tươi tốt.        

Khâu quan trọng nhất là canh mai ra hoa, thông thường ông Trúc lấy 45 ngày làm điểm. Cây mai nào khách hàng muốn thuê chưng trước dịp Tết thì ông lặt lá trước  50 ngày, cây nào ưa trổ sớm thì ông lặt lá trễ hơn, nhưng cũng không quá 40 ngày trước Tết. Thông thường từ rằm tháng 11 âm lịch, ông Trúc bắt đầu thuê người lặt lá và phải kết thúc trước Tết 40 ngày.

Ông chia sẻ thêm: “Mình theo dõi nhiều năm  biết tính tình, đặc điểm từng cây mai nên sẽ điều chỉnh thời gian lặt lá tương ứng, nếu cây nào năm nay ra bông sớm quá hay trễ quá thì năm sau mình sẽ điều chỉnh lại thời gian lặt lá, chứ không phải cố định 45 ngày”.

Nếu thời tiết thay đổi thất thường, ông đối phó bằng cách dùng bạt che chắn bên ngoài (với những cây mai trổ sớm) để giảm nắng. Trường hợp thời tiết lạnh mai ra hoa chậm ông xử lý bằng cách phủ kín giấy dầu và treo bóng đèn bên ngoài để tăng nhiệt độ mai nhanh ra hoa. Với kinh nghiệm và cách làm trên, tỷ lệ mai vườn nhà ông Trúc ra hoa đạt tỷ lệ 80%.

Dù năm nay thời tiết khó lường nhưng ông Trúc vẫn quả quyết tỷ lệ ra hoa của vườn mai đạt hơn 50%. Chỉ cần chừng đó cũng giúp gia đình ông sống đủ cả năm và tiếp tục nuôi dưỡng niềm đam mê của mình.