Chuẩn bị chu đáo hội rước cộ Bà Chợ Được

(QNO) - Phải đến mùng 10 và 11 tháng giêng (âm lịch),lễ rước cộ Bà Chợ Được (thôn Phước Ấm, xã Bình Triều, Thăng Bình) mới chính thức khai hội nhưng các công đoạn chưng cộ, công tác chuẩn bị đã được thực hiện công phu, chu đáo.

Các bàn cộ được thực hiện là kết tinh của nhiều giá trị nghệ thuật.

Náo nức vào hội

Lễ rước năm nay gồm 4 bàn cộ phác họa các sự tích, chiến tích lịch sử khác nhau và được giao cho mỗi tổ thao tác một cộ. Cụ thể, bàn cộ thứ nhất tái hiện hình ảnh vị thần nữ Nguyễn Thị Của linh ứng, biến hóa thành cô thôn nữ chân quê về thăm lại vùng đất mà theo truyền thuyết, bà đã sáng lập cách đây 164 năm (1852). Bàn cộ này được UBND xã Bình Triều vận động người dân tổ 15 thao tác. Ông Nguyễn Đức Lệnh, đại diện cho các hộ dân thực hiện bàn cộ này cho biết, cộng đồng người dân tổ 15 sẽ trưng trên bàn cộ hình tượng Nữ thần đi thăm phong cảnh hữu tình bên dòng sông Trường Giang thơ mộng. Thấy thuyền bè cập bến đông đúc, đất lành tươi vui đầu xuân, dân tình hòa hợp, đoàn kết, vị nữ thần tâm nguyện sẽ tiếp tục đem lòng nhân hậu để phù hộ cho người dân nơi đây ngày một phát triển. Ông Lệnh là người dân gốc Bình Triều, định cư ở TP.Hội An từ nhiều năm nay nhưng nghe người dân kêu gọi tập trung làm cộ rước Bà là bỏ dỡ mọi việc bán buôn, kinh doanh về ngay đất mẹ, cùng mọi người chuẩn bị chu đáo cho lễ rước cộ.

Cách tổ 15 không xa, cộng đồng dân cư tổ 14 bắt tay chưng bàn cộ Trần Quang Diệu - Bùi Thị Xuân đánh hổ. Bàn cộ này tái hiện tích xưa rằng, một hôm Trần Quang Diệu đến thăm Nguyễn Nhạc, vượt qua vùng rừng núi Kim Sơn đến Thượng Ninh thì gặp một con hổ lớn đón đường. Vì không mang theo đao nên ông phải đánh tay không với hổ. Cuộc chiến nguy nan diễn ra từ sáng đến trưa, đến hồi gay cấn nhất thì gặp được nữ tướng Bùi Thị Xuân cùng quân lính đi săn bắt gặp. Bùi Thị Xuân liền hét lên một tiếng lớn, vung song kiếm liên thủ cùng Trần Quang Diệu hạ hổ. Theo các nghệ nhân của làng, làm cộ về sự tích này rất khó, phải toát lên được sự dũng cảm, kinh qua, can trường của người khi đấu với hổ. Vả lại, khi tái hiện trận đấu, phải làm sao để mọi tình tiết diễn ra thật ấn tượng, sống động như thật để “thôi miên” người xem.

Ở lễ hội rước cộ lần này, UBND xã Bình Triều phân công người dân tổ 13 thực hiện bàn cộ Tôn Ngộ Không đánh với Ngưu Ma Vương, trích đoạn trong Tây Du ký của Ngô Thừa Ân. Người dân tổ 16 thực hiện bàn cộ Ngô Quyền đánh quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng. Nghệ nhân Hồ Viết Lợi, người dành nhiều tâm huyết cho nghệ thuật chưng cộ cho biết, cộ là một loại hình văn hóa dân gian, mỗi bàn cộ là một tác phẩm mang đậm tính nhân văn sâu sắc nên được các nghệ nhân của làng cảm thụ tài hoa và biểu đạt sinh động trong lễ hội này.

Lưu giữ giá trị truyền thống

Nghệ nhân Hồ Viết Lợi rất tâm huyết với nghệ thuật chưng cộ.

Ông Nguyễn Tấn Vinh - Phó Chủ tịch UBND xã Bình Triều cho biết, lễ hội rước cộ Bà Chợ Được đã được Nhà nước công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia nên mọi thành viên trong xã đều hưởng ứng nồng nhiệt khi chính quyền vận động tham gia. Mọi tổ chức, người dân ở các thôn trong xã, các ban ngành cũng như các doanh nghiệp đóng chân trên địa bàn đều tích cực hưởng ứng. Để lễ hội được tổ chức chính quy, bài bản và đặc biệt là tiếp tục lưu giữ ký ức sâu đậm trong lòng người xem, xã đã thành lập nhiều tiểu ban phục vụ lễ hội. Trong đó, đáng kể là tiểu ban phục vụ an ninh, đảm bảo lễ hội diễn ra an toàn. Tiểu ban đảm bảo môi trường, tổ chức quét dọn, khơi thông các luồng lạch trên sông Trường Giang, đảm bảo sinh thái trong lành, xanh, sạch đẹp. Công ty Cổ phần Korihome Việt Nam cũng trợ giúp việc làm cúp, trao phần thưởng cho các đội tham gia lễ hội.

“Trong 2 ngày mùng 10 và 11 âm lịch, chúng tôi tổ chức lễ hội có quy mô tương đối lớn. Ngoài rước cộ vào tối 11 âm lịch, trước đó, các hội thi đá bóng, bóng chuyền, đua thuyền ngày xuân sẽ được tổ chức trong ngày mùng 10 và 11. Đến thời điểm này, nhiều đội thuyền đua có uy tín trên toàn tỉnh như Duy Thu (Duy Xuyên) hay Bình Đào, Bình Giang (Thăng Bình) đã hăng lời tham gia. Hy vọng thành công của lễ hội sẽ góp phần giúp cho các hoạt động du lịch khởi sắc hơn cho địa phương trong thời gian tới”, ông Vinh nói.

Năm nay là năm thứ 3 liên tiếp, xã Bình Triều được UBND huyện Thăng Bình giao trực tiếp thực hiện lễ hội rước cộ Bà Chợ Được. Đây là lễ hội phản ánh sâu đậm tín ngưỡng phồn thực của cư dân nông - ngư nghiệp gắn với tục thờ Mẫu. Lễ hội còn là dịp để người dân trên địa bàn tri ân các anh hùng dân tộc, lưu giữ nét văn hóa đặc sắc của làng quê. Ông Trần Văn Thức - Phó Chủ tịch UBND huyện Thăng Bình cho rằng, tài sản tinh thần vô giá với nét văn hóa truyền thống đặc thù của lễ hội cần được gìn giữ cho thế hệ mai sau.

NGUYỄN QUANG VIỆT