Bản tin sáng qua 17.9, trên VTV, khiến tôi cảm thấy thú vị: tại Trường THPT Hoàng Quốc Việt (thị xã Đông Triều, Quảng Ninh), nhà trường và phụ huynh cùng đầu tư khoảng 400 triệu đồng để xây dựng khu vệ sinh. Thoạt nhìn sự sạch sẽ với cách bài trí cây xanh, hoa, có cả nhạc từ loa cảm biến, dễ khiến người xem liên tưởng đến nhà vệ sinh của khách sạn 5 sao. Một công trình phụ không hề phụ chút nào.
Con trai của tôi học lớp 5 đã ngạc nhiên khi nhìn những hình ảnh chạy lướt trên tivi. Tôi cũng ngạc nhiên huống gì. Con trai nói: “Con ớn nhất là đi vệ sinh ở trường. Nhiều bạn đi toa lét quên dội nước, kinh lắm. Có hôm muốn đi ị nhưng sợ quá nên nhịn luôn. Chỗ đi tiểu thì rất hôi. Cô lao công ở trường dọn hoài mà đâu có sạch được”. Ừ nhỉ. Lẽ ra nên bớt những tiết học nhồi nhét kiến thức để dạy nhiều và thường xuyên hơn cho các em ý thức giữ gìn vệ sinh nơi công cộng. Nhưng hình như, điều này ít được để ý. Đối với trường mầm non thì không hiểu trẻ được “quán triệt” ra sao, nhưng phần lớn đều “không dám ị ở trường”. Và cách tốt nhất để “ứng phó”, đảm bảo sức khỏe cho con, nhiều phụ huynh tập cho trẻ thói quen vệ sinh buổi sáng ở nhà. Nhưng trẻ ở độ tuổi này, nhiều khi đâu tuân thủ quy tắc như người lớn được…
Đó là trường học ở phố, công trình phụ được đầu tư bài bản, mà nỗi buồn khó nói còn xảy ra thường xuyên, huống hồ ở nơi thiếu điều kiện vật chất, ít được nhà trường quan tâm đến công trình phụ. Nhà vệ sinh ở vùng sâu, vùng xa trở thành là nỗi khiếp sợ của các em. Như Báo Quảng Nam đã thông tin về một trường hợp cụ thể ở xã Quế Trung (Nông Sơn), tình trạng nhà vệ sinh quá tải, nhếch nhác tại một trường học là nỗi lo lắng thường trực của học sinh và phụ huynh. Bao giờ học trò thôi ám ảnh với nhà vệ sinh? Bao giờ nhà vệ sinh trong các trường học trên cả nước được như trường học ở Quảng Ninh? Nếu giải quyết nhu cầu thiết yếu của con người (trong khâu vệ sinh) vẫn còn quan niệm là chuyện nhỏ khó nói, chuyện không đáng để quan tâm thì thật khó để “mỗi ngày đến trường là một ngày vui” như câu khẩu hiệu các em vẫn thấy hằng ngày.
Bạn đã từng nghe ngành du lịch Nhật Bản thu hút khách du lịch nhờ… nhà vệ sinh công cộng (nhà vệ sinh nằm trong top 5 lý do khiến du khách tới Nhật hài lòng); thì hẳn bạn sẽ đồng ý ngay nhà vệ sinh đã không hề là chuyện nhỏ. Khách du lịch, họ chỉ đi lướt qua. Còn học sinh trong trường học, đối diện hằng ngày với chuyện này, năm này qua năm nọ...
Trước mùa khai giảng, Bộ trưởng Bộ GDĐT ban hành Chỉ thị số 2919/CT-BGDĐT về nhiệm vụ chủ yếu năm học 2018 - 2019 của ngành giáo dục; trong đó, có nhiệm vụ giải quyết dứt điểm tình trạng thiếu nhà vệ sinh và công trình nước sạch trong các cơ sở giáo dục, không đưa vào sử dụng các công trình trường, lớp học, nhà vệ sinh chưa đảm bảo an toàn theo quy định. Chỉ thị là vậy, nhưng trên thực tế, chưa biết bao giờ học sinh hết ám ảnh với nhà vệ sinh bẩn và trường học không có nhà vệ sinh.
C.B.L