Có nên vay tiền ngân hàng mua nhà, đất?

Sở hữu một ngôi nhà hay một miếng đất là ước mơ của nhiều công nhân viên chức tại Quảng Nam. Nhưng vay tiền ngân hàng để “hiện thực hóa ước mơ” này là điều cần cân nhắc, dù hiện tại đang có rất nhiều gói tín dụng ưu đãi cho lĩnh vực này…
Ngân hàng “đua” lãi suất

Không ồ ạt hay dễ dãi, nhưng tình trạng “suy kiệt tín dụng” và áp lực chỉ tiêu tăng trưởng đè nặng nên các ngân hàng thương mại đang lao vào một “cuộc chạy đua lãi suất cho vay” mới. Ưu đãi mua nhà, đất… là một trong các kênh lựa chọn của các ngân hàng. Lý do rất đơn giản là hiện tại thị trường lãi suất cho vay đã giảm, nhà, đất đóng băng, đang có nhu cầu giải phóng hàng tồn, trong khi nhu cầu không hề “hạ nhiệt” từ phía những người dân. Khoảng vài chục ngàn tỷ đồng cho vay ưu đãi đã được bơm vào bất động sản cho cả chủ đầu tư và người mua. Có thể kể đến gói tín dụng cho vay ưu đãi lên tới 2.000 tỷ đồng của MB, gói 2.500 tỷ đồng của VIB, gói 5.000 tỷ đồng của BIDV… cùng nhiều gói ưu đãi lãi suất cho vay của các ngân hàng khác.

Nhiều dự án rao bán đất nền, nhà ở. Ảnh: T.P

Chị Võ Kim Liên - chủ một cửa hàng thuốc tây tại Duy Xuyên đang có ý định mua nhà. Không thể tiếp cận với gói ưu đãi mua nhà xã hội 30.000 tỷ đồng vì thiếu nguồn cung, chị đã đến ngân hàng hỏi vay để mua đất xây nhà, xưởng… Thủ tục vay không quá khó, nhưng lãi suất cho vay thấp chỉ với những dự án ngân hàng lớn có liên kết. Bên cạnh những ràng buộc thủ tục, hồ sơ vay thường kèm theo việc người vay mua bảo hiểm khoản vay của mình. Chưa kể đến để mua được đất, người vay phải chứng minh thu nhập cả hai vợ chồng, trừ ra những chi phí hàng ngày. Còn lại, ngân hàng sẽ tính toán cho vay bao nhiêu trong số tiền khách hàng cần vì quan trọng nhất là khả năng trả nợ hàng tháng. Chị Liên nói, việc xét duyệt hồ sơ vay trong giai đoạn này rất kỹ. Thấy rắc rối quá, chị tính đến phương án khác là gom góp và vay mượn người thân để có tiền mua đất.

Giám đốc chi nhánh một ngân hàng nhỏ ở Quảng Nam cho rằng nhiều chương trình cho vay mua nhà, đất hiện tại chỉ nhằm quảng bá thương hiệu là chính. Trên thực tế, dù có chạy đua, nhưng lãi suất chẳng giảm được bao nhiêu bởi các gói kích thích thường chỉ có giá trị ngắn hạn trong thời gian ban đầu. Suốt trong ba tháng qua, chỉ có vài hồ sơ vay mua nhà, đất. “Không phải ngân hàng nào đưa ra chương trình là khách hàng ào ào đến vay. Không phải cứ giảm lãi suất trong vài ba tháng đầu là thu hút khách hàng, vì họ sẽ xem xét khả năng trả nợ hay đợi xem lãi suất sẽ diễn biến như thế nào trong các tháng sau thời hạn ưu đãi để quyết định có vay tiền hay không?” – vị giám đốc này nói.

Cân nhắc… khi ký hợp đồng vay

Một câu hỏi đặt ra, một khi lãi suất huy động chỉ vào khoảng 6% hay 7%/năm nhưng cho vay ở mức 8%/năm thì các ngân hàng thương mại nhỏ cầm chắc thua lỗ, vì vậy hà cớ gì họ chịu bơm tiền ra thị trường để chịu lỗ? Không quá khó hiểu bởi các mức lãi suất ưu đãi này đều thuộc các chương trình khuyến mãi, áp dụng cho 3 hay 6 tháng đầu tiên, sau đó sẽ áp dụng theo lãi suất thị trường. Như vậy các ngân hàng đang chấp nhận hòa vốn hoặc thậm chí lỗ trong 3 - 6 tháng đầu của hợp đồng vay và sẽ thu lại sau khi hết thời gian ưu đãi. Một điều chắc chắn rằng trong cuộc đua này, các ngân hàng thương mại sẽ không “chấp nhận” thua lỗ. Mọi khoản giảm lãi suất đều đã được tính toán để bảo đảm mức sinh lời hợp lý cho cả chu kỳ kinh doanh. Như vậy con số 8 - 10%/năm chỉ là cách thu hút khách hàng ban đầu. Vì vậy khách hàng vay cần lưu ý là lãi suất vay sẽ được thay đổi như thế nào sau thời gian khuyến mãi. Thông thường lãi suất này sẽ bằng lãi suất tiền gửi cá nhân, kỳ hạn 12 hoặc 13 tháng lãnh lãi cuối kỳ cộng với một biên độ nhất định, thường ở mức tối thiểu 2,5%/năm hoặc 3%/năm, thậm chí 3,5%. Nếu dựa vào mức lãi suất cho vay hiện tại của các ngân hàng, khi hết thời gian ưu đãi, lãi suất áp dụng cho khách hàng vay khoảng 10,5% đến 11,5% hoặc cao hơn nữa. Nếu không tính kỹ, phần thiệt hại sẽ thuộc về người vay một khi số tiền đã giải ngân. Điều đó đã chứng minh rằng mặc dù lãi suất khá hấp dẫn, song nhiều người lo ngại sau khi ký hợp đồng lãi vay sẽ được điều chỉnh tăng. Bởi như đã nói, thực tế các gói khoản vay với lãi suất thấp chỉ gói gọn trong vài tháng đầu. Sau đó lãi suất sẽ điều chỉnh theo thực tế. Mà lãi suất ngân hàng luôn ở trạng thái bất ổn nên dễ rơi vào bẫy lãi suất sau này.

Theo khuyến cáo của các chuyên gia tài chính, nếu quá cần thì mới đến ngân hàng vay tiền mua nhà, đất. Trước khi đặt bút ký vay, cần tính toán phương thức, kỳ hạn vay, các điều khoản… và khả năng trả nợ. Nếu không thì hãy từ bỏ ý định sở hữu nhà, đất trong hiện tại để chờ đợi thời cơ tốt hơn! Chẳng hạn đến khi Nhà nước cung cấp cho ngân hàng các khoản tín dụng lớn để người vay với lãi suất ổn định, giải quyết hàng tồn kho hay Chính phủ đưa ra gói cho vay dành riêng cho người thực sự có nhu cầu về nhà ở và hiện chưa có nhà, là điều có thể xảy ra!

TÙY PHONG