Các chợ ven biển Quảng Nam mấy ngày này lại xuất hiện những sọt ruốc tươi đầy ngồn ngộn. Mùa ruốc bắt đầu từ độ tháng 11 âm lịch năm trước đến khoảng tháng 3 âm lịch năm sau. Nhưng rộ nhất thường vẫn là vào tháng giêng, tháng hai âm lịch, khi tiết trời buổi sớm dày sương và se lạnh. Vào thời điểm này, thường ruốc từ ngoài khơi theo sóng biển trôi dạt vào gần bờ. Ngư dân chỉ cần đi xa bờ khoảng 300m là có thể cào được những sọt ruốc tươi roi rói.
Những ngày sau tết, khi thịt cá đã ê hề, đi chợ có thêm một rổ ruốc nhỏ, bữa ăn gia đình càng trở nên phong phú. Cách chế biến thông thường, quen thuộc nhất là đảo ruốc trên chảo nóng cho tới khi ruốc khô rang, đỏ au, sau đó mới cho thêm thìa dầu ăn, chút nước mắm, đường trắng vào rang đến khi chảo ruốc thơm lừng. Nhiều người lại thích làm món gỏi ruốc. Ruốc rửa sạch để ráo rồi cho vào một tô lớn, vắt chanh, ướp khoảng mươi phút cho ruốc chín và không còn mùi tanh. Khi ruốc đã đủ độ chín thì cho thêm chút đường, tiêu, gừng thái chỉ, ớt xắt mỏng, rau thơm... là đã có thể thưởng thức. Đặc biệt với món củ đậu xào ruốc tuy khá quen thuộc nhưng ăn hoài vẫn không chán.
Củ đậu, ở Quảng Nam hay gọi là củ sắn dây, được xem như là dược phẩm của nhà nông. Củ đậu kết hợp xào với ruốc không những ngon miệng, theo kinh nghiệm dân gian sẽ làm máu lưu thông, giải độc và giải nhiệt trong mùa nắng nóng; phòng chống thiếu chất dinh dưỡng, vitamin và muối khoáng khác như: sắt, canxi, vitamin C... cần thiết cho cơ thể.
Muốn làm món này trước hết phải biết chọn ruốc. Thường loại ruốc đỏ là loại ngon nhất. Ruốc được nhặt rác, rửa sạch để ráo.Chỉ cần đun nóng dầu ăn, cho ruốc vào xào nhanh khoảng chừng vài phút, tiếp tục cho củ đậu đã xắt mỏng vào, nêm các loại gia vị nước mắm, muối, đường… Để lửa vừa, xào gần chín thì hạ lửa đến khi từng sợi củ đậu chín đều và thấm gia vị, nếm lại cho vừa ăn.
Mâm cơm có củ đậu xào ruốc còn nghi ngút khói được dọn ra, màu trắng củ đậu pha chút hồng đầy quyền rũ của ruốc như giục giã cầm đũa. Vị bùi bùi, sực sực của củ đậu hòa với vị ngọt mặn mà của ruốc tươi... tạo nên hương vị đậm đà, phảng phất vị biển hòa cùng hương đồng gió nội nơi.
THANH LY