Cắt cung, ắt cầu sẽ tìm thứ khác

Trong số này có khoảng 80% nguyên liệu nhập khẩu và chỉ 27% được thu gom tái chế, một con số quá nhỏ so với đống rác khổng lồ đang đe dọa môi trường sinh thái. Chưa nói đến các chai lọ hoặc nhiều loại đồ nhựa sử dụng một lần, chỉ nhẩm tính mỗi gia đình hàng ngày sử dụng từ 5 - 7 túi ny lon, ước tính mỗi tháng thải bỏ 1kg túi ny lon.

Có thể nói, rác thải nhựa là vấn đề nóng của toàn cầu và trước thực trạng đáng lo ngại này, Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt việc triển khai, thực hiện chiến lược để kiểm soát ô nhiễm môi trường do sử dụng túi ny lon, sản phẩm nhựa, mục tiêu phấn đấu đến năm 2021 các chợ, siêu thị không sử dụng đồ nhựa dùng một lần và đến năm 2025 được áp dụng trong cả nước.

Chính vì vậy mà từ nhiều năm qua, các ngành, các cấp ở địa phương đã tập trung phổ biến, tuyên truyền về tác hại của rác thải nhựa, qua đó vận động, song thói quen sử dụng túi ny lon vẫn chưa được kiềm chế. Bên cạnh đó ở tầm vĩ mô cũng đưa ra các biện pháp để hạn chế sản xuất túi ny lon như nâng kịch khung thuế bảo vệ môi trường đối với các cơ sở sản xuất túi ny lon nhằm đẩy giá lên cao, từ đó người tiêu dùng sẽ bỏ dần thói quen dùng sản phẩm gọn nhẹ và tiện lợi này.

Hiện tại việc sản xuất túi ny lon phải nộp thuế bảo vệ môi trường cao nhất trong nhóm hàng hóa phải chịu thuế này, song giá thị trường của túi ny lon vẫn chưa tăng theo tỷ lệ thuận. Tuy biểu thuế cao như vậy nhưng các cơ sở sản xuất túi ny lon cả nước cũng chỉ đóng vào ngân sách 70 tỷ đồng/năm về loại thuế này nên người tiêu dùng vẫn còn “dễ thở”  và sử dụng thoải mái.

Trên thế giới đến nay đã có 91 quốc gia cấm sản xuất, tiêu thụ túi ny lon. Có nước áp dụng nhiều biện pháp cứng rắn như cộng hòa Kenya xử phạt người sản xuất tới 38.000 USD hoặc 4 năm tù.

Thực tế cho thấy, công tác tuyên truyền hạn chế sử dụng túi ny lon của chúng ta đạt hiệu quả không cao bởi giá túi ny lon còn quá rẻ, thậm chí tại các chợ, siêu thị, các tiệm tạp hóa ở khắp mọi nơi đều tặng túi ny lon cho người mua sản phẩm để đựng hàng.

Ai cũng nói túi ny lon gây tác hại nghiêm trọng đối với môi trường nhưng không ít người lại coi đó chỉ là khẩu hiệu, thiếu trách nhiệm khi sử dụng bởi trước mắt họ nó rõ ràng là rác nhưng vẫn... chưa hại đến mình. Điều này đã làm cho nhiều chuyên gia đề xuất một số ý kiến mạnh mẽ hơn như cấm tuyệt đối việc sản xuất túi ny lon. Khi bị cấm, thị trường ắt sẽ tự tìm kiếm thứ khác, qua đó sẽ kích thích sản xuất và sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường.

Dẫu biết rằng việc cấm sản xuất túi ny lon sẽ kéo theo hàng loạt vấn đề phải giải quyết về công ăn việc làm, nguồn vốn chuyển đổi lao động, ngành nghề… nên cũng cần có chính sách hỗ trợ phù hợp. Chỉ có cắt đường cung thì cầu mới chủ động tìm vật liệu thay thế, tình trạng xả thải túi ny lon bừa bãi như lâu nay mới chấm dứt.