Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam góp ý dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi)

Sửa đổi Luật Đường sắt lần này nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập trong quá trình triển khai luật, đáp ứng yêu cầu phát triển giao thông vận tải bền vững, phù hợp với cam kết quốc tế và yêu cầu hội nhập, thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ và bảo đảm an toàn giao thông, bảo vệ môi trường.

Tham gia thảo luận tại tổ, đại biểu Dương Văn Phước - Phó Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội chuyên trách tỉnh Quảng Nam thống nhất với tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết ban hành Luật Đường sắt (sửa đổi). Tuy nhiên, qua nghiên cứu dự thảo luật, đại biểu góp ý một số vấn đề, cụ thể:

Về phân loại đường sắt và cấp kỹ thuật đường sắt (Điều 9), đại biểu đề nghị Ban soạn thảo xem xét, thiết kế lại Điều 9 về phân loại đường sắt và cấp kỹ thuật đường sắt theo hướng chỉ liệt kê các loại hình hệ thống đường sắt Việt Nam và cấp kỹ thuật đường sắt hiện nay; còn việc định nghĩa, giải thích từ ngữ về các loại hình trên đưa về Điều 3 (Giải thích từ ngữ) để đảm bảo tính logic, phù hợp bản chất quy định của các điều luật.

Về ga đường sắt (Điều 14), theo đại biểu, hiện nay, thực hiện chủ trương sáp nhập, tinh gọn tổ chức bộ máy từ Trung ương đến địa phương, dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) được xem xét, thông qua tại kỳ họp lần này quy định đơn vị hành chính của nước ta sẽ được tổ chức thành 2 cấp, là cấp tỉnh và cấp xã.

Do đó, việc quy định “các ga trên đường sắt quốc gia trong đô thị loại III trở lên” tại khoản 4 Điều 14 là chưa phù hợp, thống nhất với các quy định của luật có liên quan (đô thị loại III không còn tồn tại khi đơn vị hành chính của nước ta được tổ chức thành 2 cấp). Đề nghị Ban soạn thảo rà soát, xem xét điều chỉnh quy định của luật thống nhất với các quy định của pháp luật để đảm bảo tính ổn định, hiệu lực khi luật được ban hành.

Về nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển giao công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực phát triển công nghệ đường sắt (Điều 30), thực tế hiện nay, hoạt động đấu thầu luôn là một lĩnh vực ẩn chứa nhiều yếu tố phức tạp, nhạy cảm, nếu không được quản lý chặt chẽ có thể gây nguy cơ lãng phí, thất thoát, tư lợi cá nhân, vi phạm pháp luật.

Do đó, việc để cho tổ chức, cá nhân chủ trì hoạt động khoa học công nghệ phục vụ phát triển đường sắt được quyết định việc đấu thầu hạn chế, chỉ định thầu, đặt hàng để lựa chọn nhà thầu cung ứng dịch vụ, hàng hóa tại điểm a khoản 3 Điều 30 là chưa phù hợp và khách quan, dễ xảy ra tình trạng trục lợi, không minh bạch.

Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo xem xét, điều chỉnh quy định này theo hướng vẫn tạo điều kiện để thu hút tổ chức, cá nhân trong hoạt động khoa học công nghệ phục vụ đường sắt nhưng các hoạt động phải thực hiện công khai trong giới hạn, điều kiện quy định của pháp luật.

Về quyền, nghĩa vụ của doanh nghiệp kinh doanh vận tải đường sắt (Điều 57) và quyền, nghĩa vụ của hành khách (Điều 58), theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 58 dự thảo luật, hành khách có quyền “được hoàn trả tiền vé, bồi thường thiệt hại và các chi phí phát sinh khi bị thiệt hại về tính mạng, sức khỏe và tài sản do lỗi của doanh nghiệp kinh doanh vận tải đường sắt theo quy định của pháp luật” và tại điểm a, g khoản 2 Điều 57 dự thảo luật, nghĩa vụ của doanh nghiệp kinh doanh vận tải đường sắt phải “tổ chức chạy theo đúng biểu đồ chạy tàu đã được công bố” và “bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật”.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay tình trạng trễ tàu, hủy chuyến bất ngờ không có lý do chính đáng của đơn vị kinh doanh vận tải đường sắt diễn ra thường xuyên, đặc biệt xảy ra vào các ngày cao điểm lễ, tết gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến công việc, đời sống của hành khách khi đã được lên kế hoạch cụ thể lịch trình di chuyển thích hợp trước đó mà không được nhận bồi thường hay giải quyết hậu quả phù hợp từ bên phía đơn vị kinh doanh, gây bức xúc trong hành khách khi gặp phải tình trạng trên.

Do đó, để nâng cao chất lượng dịch vụ kinh doanh vận tải đường sắt, có chế tài xử lý nghiêm đối với lỗi cố ý từ đơn vị vận hành, đồng thời bảo vệ quyền lợi, tạo niềm tin, uy tín cho hành khách sử dụng dịch vụ, đề nghị Ban soạn thảo bổ sung quy định cụ thể trong luật tại khoản 2 Điều 57 nghĩa vụ của doanh nghiệp kinh doanh vận tải đường sắt phải “bồi thường thiệt hại cho hành khách trong trường hợp tàu chậm hoặc hủy chuyến do lỗi của đơn vị vận hành”.