Để chủ động nguồn nước tưới cho cây trồng, ngành nông nghiệp huyện Đại Lộc đầu tư nâng cấp, sửa chữa hệ thống tưới tiêu, chuyển đổi cây trồng phù hợp.
Tại Đại Nghĩa, hàng chục héc ta lúa thiếu hụt nguồn tưới ở cuối vụ đông xuân 2019 - 2020 đã được chuyển đổi sang cây trồng cạn.
Theo ông Trương Nhành - Phó Chủ tịch UBND xã Đại Nghĩa, ngay từ đầu vụ đông xuân, xã đã chuyển đổi 10ha xứ Đồng Ngõ, Đồng Trong sang cây trồng cạn. Địa phương hỗ trợ 1.000kg giống hỗ trợ người dân chuyển đổi canh tác. Với 35ha đất lúa các xứ đồng thuộc vùng tưới của các trạm bơm thuộc máy sông và máy Bàu Ông bị thiếu nước, xã đã chuyển đổi toàn bộ sang trồng cây ngắn ngày như đậu phụng, bắp, thuốc lá và cấp 4.000kg giống cho nông dân. Vụ hè thu 2020, Đại Nghĩa tiếp tục chuyển đổi 45ha nói trên nhằm giảm áp lực cho công tác chống hạn cho cây lúa.
Theo Phòng NN&PTNT huyện, việc chuyển đổi diện tích trồng lúa kém hiệu quả, không chủ động nước tưới sang trồng cây trồng cạn đã được nhiều địa phương và nông dân triển khai. Nhưng theo quy định, vùng chuyển đổi phải là vùng thiếu chủ động nước hoặc năng suất rất thấp, tránh gây biến động diện tích đất lúa.
Vụ hè thu 2020 tới gần, Phòng NN&PTNT huyện nỗ lực cùng các địa phương khảo sát, đánh giá những vùng có nguy cơ thiếu nước tưới nghiêm trọng, bàn phương án (công trình và phi công trình) cụ thể, tiếp tục chuyển một số diện tích sang cây trồng cạn để tránh tổn thất.
Diện tích nào chuyển đổi sẽ hỗ trợ giống cây trồng cạn cho người dân. Ước tính, có khoảng 150ha lúa tại các xã Đại Quang, Đại Hồng, Đại Nghĩa, Đại Hiệp... có nguy cơ thiếu nước tưới nghiêm trọng trong vụ hè thu.
Vụ đông xuân, Đại Hiệp gieo sạ 348,5ha lúa, 10ha nuôi thủy sản, 60ha rau màu. Theo HTX Dịch vụ nông nghiệp (DVNN), toàn xã có hàng chục héc ta lúa nguy cơ thiếu hụt nguồn tưới từ giữa và cuối vụ. Đó là 10ha thuộc xứ đồng thôn Phú Hải, Đông Phú do trạm bơm Phú Đông, Đông Phú tưới và hiện đang là thời điểm cây lúa rất cần nước.
Ngay từ đầu vụ, HTX DVNN Đại Hiệp đã bỏ kinh phí cả trăm triệu đồng phục vụ chống hạn cho cây lúa thông qua việc gia cố một số công trình chứa nước nhỏ có quy mô tưới từ 3 - 5ha.
HTX còn duy tu, sửa chữa nhiều trạm bơm, tiến hành nạo vét kênh mương nội đồng bị bồi lấp, nhằm chủ động nguồn tưới cho cây lúa, tránh tình trạng thất thu.
Theo ông Nguyễn Thành Sự - Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX, toàn xã có khoảng 100ha lúa nước đối diện với nguy cơ bị khô hạn nghiêm trọng trong vụ hè thu tới. Theo đó, HTX đã lên phương án và bổ sung kinh phí chống hạn, đảm bảo cho cây lúa vụ hè thu với tổng mức đầu tư hơn 400 triệu đồng để nạo vét kênh mương, hồ đập, cải tạo đường ống dẫn nước...
Ngoài hỗ trợ 140 triệu đồng cho nông dân chuyển đổi một số diện tích lúa sang cây trồng cạn, HTX NN Đại Nghĩa dự trù kinh phí gần 500 triệu đồng chống hạn cho vụ hè thu. HTX cải tạo nhiều công trình trạm bơm, hồ đập, gia cố các bàu, hồ chứa nước, nạo vắt bể hút, kênh dẫn nước từ sông vào đồng, xây dựng bờ cừ ngăn nước, bơm dợi vào hệ thống kênh mương, chi phí điện vận hành tưới...
Theo ông Trương Nhành - Phó Chủ tịch UBND xã Đại Nghĩa, công tác chống hạn vụ hè thu luôn là áp lực lớn của địa phương trong điều kiện thời tiết diễn biến phức tạp. Công trình Bàu Ông phục vụ tưới cho cả trăm héc ta, để đảm bảo tưới cho đồng ruộng, các trạm bơm từ Bàu Ông phải hoạt động liên tục, lượng điện năng tiêu tốn rất lớn. Nhiều hồ chứa, đập dâng ở Đại Nghĩa như đập 10 tấn thuộc Đại An, Đại Nghĩa đã sử dụng lâu, lòng đập hay bị bồi lấp nghiêm trọng nên không tích nước được trong lòng đập, không đảm bảo tưới cho 2 cánh đồng của xã với diện tích 15ha. Chưa kể, nhiều trạm bơm không có nguồn để hút tưới cũng là nỗi lo của địa phương.