Đảm bảo dinh dưỡng học đường

Theo nhu cầu dinh dưỡng

Bác sĩ Nguyễn Văn Ca - Phó Trưởng khoa Dinh dưỡng, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Quảng Nam (CDC Quảng Nam) cho biết, dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng tới sự phát triển về thể lực, tầm vóc, trí tuệ... con người, là nền tảng của sức khỏe. Chế độ dinh dưỡng đúng, đủ, hợp lý sẽ giúp cơ thể phát triển tối ưu cả về thể chất và tinh thần. Ngược lại, chế độ dinh dưỡng không đủ, không đúng, không hợp lý sẽ mất tính cân đối các chất dinh dưỡng dẫn tới tình trạng các bệnh thiếu - thừa dinh dưỡng, các bệnh thiếu vi chất dinh dưỡng và các bệnh mạn tính không lây… Trong đó, dinh dưỡng cho lứa tuổi học đường đặc biệt quan trọng vì ngoài đảm bảo sự phát triển của cơ thể trẻ còn ảnh hưởng khả năng học tập, hoạt động thể chất của trẻ.

Việc thiếu hụt dinh dưỡng hoặc dư thừa dinh dưỡng ở trẻ em độ tuổi mầm non cho đến tiểu học đang là vấn đề nhiều phụ huynh, các chuyên gia dinh dưỡng và ngành giáo dục quan tâm. Theo thống kê của của Viện Dinh dưỡng, hiện nay có đến 30% trẻ em học đường tại các vùng nông thôn bị suy dinh dưỡng thấp còi. Trong khi đó tại các thành phố lớn tỷ lệ thừa cân béo phì gia tăng nhanh và ở mức báo động 15 - 20%;, khoảng 40 - 60% trẻ bị thiếu các vi chất cần thiết để phát triển tối ưu về thể chất lẫn tinh thần. Tại Quảng Nam, thống kê năm 2018, tình trạng suy dinh dưỡng của trẻ ở mức trung bình, trong đó suy dinh dưỡng thể nhẹ cân chiếm 11,8%, suy dinh dưỡng thể thấp còi chiếm khoảng 23%.

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Ca, nhu cầu dinh dưỡng hàng ngày tùy theo tuổi, giới tính, hoạt động thể lực, tình trạng sinh lý… Một chế độ dinh dưỡng đầy đủ của trẻ là ăn đủ bốn nhóm thực phẩm, ăn đa dạng các loại thực phẩm, các chất dinh dưỡng ở tỷ lệ cân đối và hợp lý trong từng bữa ăn, từng ngày. Bữa ăn của trẻ hàng ngày cần đầy đủ, đa dạng, cân đối và hợp lý từ bốn nhóm thực phẩm: nhóm bột đường, nhóm đạm, nhóm lipid, nhóm vitamin và muối khoáng. Khẩu phần ăn phải cân đối giữa các chất dinh dưỡng như: % năng lượng do các chất (gluxit, đạm, lipid) cung cấp/tổng năng lượng khẩu phần, tỷ lệ % protein động vật/protein tổng số, tỷ lệ % lipid động vật/lipid tổng số, tỷ lệ canxi/phospho…

Chiến lược dinh dưỡng

Mới đây, dự án “Chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em và nước sạch vệ sinh môi trường tỉnh Quảng Nam” do Tổ chức Cứu trợ quốc tế tại Việt Nam (SPIR-VN) tài trợ với tổng kinh phí lên đến 2,5 tỷ đồng vừa khởi động tại một số xã miền núi của huyện Nam Trà My và Bắc Trà My. Mục tiêu nhằm giảm tỷ lệ tử vong, cải thiện sức khỏe bà mẹ, trẻ em và cộng đồng thông qua các hoạt động truyền thông thay đổi hành vi về vệ sinh, y tế, dinh dưỡng, cùng với các hoạt động tập huấn về nước sạch vệ sinh môi trường, cung cấp sản phẩm hỗ trợ dinh dưỡng cho trẻ bị suy dinh dưỡng, cung cấp bồn chứa nước cho trường học và xây dựng nhà vệ sinh cho hộ gia đình. Trong tháng 8 này, các chương trình tập huấn sẽ bắt đầu để khởi động dự án. Cùng với đó, bắt đầu từ năm học 2020 - 2021, dự án Sữa học đường - một trong những thành tố quan trọng cải thiện dinh dưỡng cho trẻ em sẽ khởi động tại các huyện miền núi Quảng Nam.

Bên cạnh các hoạt động cộng đồng, chiến lược Quốc gia dinh dưỡng đến năm 2020 xác định mục tiêu giúp cải thiện tình trạng dinh dưỡng là giáo dục truyền thông cung cấp kiến thức hợp lý cho trẻ em học đường, giúp các em hiểu được tầm quan trọng, biết cách lựa chọn thực phẩm cho bữa ăn hàng ngày... Theo đó, các em cần được giáo dục bữa ăn đủ chất và cân bằng như thế nào, nên ăn cân bằng 4 nhóm thực phẩm chính (đạm, béo, tinh bột và vitamin có trong rau quả) ra sao, sự cần thiết của việc ăn rau trong bữa ăn hàng ngày (vì đa số trẻ em không thích ăn rau)...

Việc cung cấp kiến thức hợp lý, giúp các em hiểu được tầm quan trọng của dinh dưỡng, biết cách lựa chọn thực phẩm cho bữa ăn hàng ngày... tác động tốt tới ý thức giữ gìn sức khỏe của trẻ sau này. Hiện nay, ngân hàng thực đơn của phần mềm “Xây dựng thực đơn cân bằng dinh dưỡng” đã được áp dụng tại nhiều trường tiểu học trên cả nước. Việc xây dựng thực đơn bữa ăn học đường hợp lý sẽ góp phần cải thiện tình trạng dinh dưỡng học sinh, nâng cao thể lực và trí tuệ của thế hệ tương lai.

Được biết trong năm 2019, Viện Dinh dưỡng quốc gia đã cấp 14 triệu viên đa vi chất miễn phí cho phụ nữ mang thai để phòng thiếu vi chất cho bà mẹ và trẻ em được triển khai tại 85 huyện nghèo trong cả nước.