Dấu ấn Lê Ưng

Hôm nay 10.2, UBND tỉnh tổ chức Lễ truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho 37 trường hợp có thành tích đặc biệt xuất sắc trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Trong đó, có Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Lê Ưng, xã Hương An (Quế Sơn) - một cán bộ đảng viên kiên trung, giữ tròn khí tiết của người cộng sản đến giây phút cuối cùng...

Bà Nguyễn Thị Toan và di ảnh của người bạn đời Lê Ưng. Ảnh: Thanh Tường

Hun đúc lòng son

Mới tròn 16 tuổi, từ những điều mắt thấy tai nghe về sự áp bức, tàn bạo của bọn thực dân đế quốc đã thôi thúc Lê Ưng tìm đến với cách mạng. Ông tích cực nuôi giấu cán bộ, tuyên truyền đường lối cách mạng cho quần chúng nhân dân. Từ cuối năm 1941, ông tìm mọi cách bắt liên lạc với tổ chức đảng và tích cực hoạt động cơ sở cách mạng. Tháng 8.1943, do có nhiều thành tích hoạt động phong trào cách mạng và nuôi giấu cán bộ, ông vinh dự được đứng vào hàng ngũ của Đảng Cộng sản Việt Nam và được giao nhiệm vụ cùng với gia đình nuôi dưỡng, che giấu, bảo đảm an toàn tính mạng và hoạt động của các đồng chí lãnh đạo Huyện ủy và Tỉnh ủy Quảng Nam như Võ Trọng Hoàng (Bốn Hương) - Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam và nhiều cán bộ lãnh đạo của Huyện ủy Quế Sơn như Trần Huấn, Ngô Tuận, Hà Đông. Mặc dù trong điều kiện bọn địch càn quét, truy lùng, bắt bớ, tra tấn rất dã man nhưng Lê Ưng cùng các cán bộ hoạt động hợp pháp vẫn kiên quyết bám trụ địa bàn, ở cùng dân, sống trong lòng nhân dân, xây dựng cơ sở cách mạng, phát động và duy trì phong trào đấu tranh cách mạng ở cơ sở. Nhờ đó, Lê Ưng góp phần giữ vững phong trào hoạt động cách mạng của Huyện ủy Quế Sơn và các cơ sở cách mạng, tạo điều kiện cho Huyện ủy, Tỉnh ủy giữ vững sự lãnh đạo của Đảng, đẩy mạnh phong trào đấu tranh.

Tháng 8.1959, thực hiện Luật 10/1959, địch lê máy chém đi khắp nơi, ráo riết vây lùng, khủng bố nhằm sát hại cán bộ lãnh đạo của Đảng, giết hại đồng bào ta. Lúc 11 giờ ngày 10.8.1959, trong lúc đang làm nhiệm vụ, Lê Ưng bị bọn chỉ điểm phát hiện, địch tổ chức lực lượng vây bắt. Với đức tính gan dạ, kiên cường, ông vừa dùng tay không đánh trả, vừa tìm mọi cách để thoát khỏi vòng vây của địch. Nhưng vì bọn chúng quá đông nên ông bị sa vào tay giặc. Bị địch bắt, Lê Ưng chấp nhận hy sinh, coi đây là sự đấu tranh trực tiếp với kẻ thù, đặt hy sinh bản thân mình lên trên hết, giữ vững khí tiết của người cộng sản.

Giữ vững khí tiết

Mặc cho kẻ thù dùng mọi thủ đoạn, mưu mô xảo quyệt để mua chuộc, dụ dỗ nhưng Lê Ưng vẫn quyết lòng không khai. Chúng bèn chuyển sang tra tấn, hỏi cung, đánh đập rất dã man, dùng dùi cui điện gí vào người, dùng đinh đóng vào bàn tay, rồi đóng vào đầu các ngón tay, ngón chân. Chưa hết, chúng còn bắt ông nằm trên bàn chông sắt giữa mùa đông giá rét; dã tâm bỏ ông vào thùng phuy, dội nước xà phòng... Dù bọn giặc dùng đủ các cực hình tàn khốc, dù phải chết đi sống lại nhiều lần trong ngục tối nhưng Lê Ưng vẫn không hề khai báo. Trước phẩm chất kiên trung, dũng cảm của người cộng sản Lê Ưng, địch chuyển sang thủ đoạn rất man rợ hơn. Chúng lấy dây điện thoại xâu vào lỗ mũi và kéo ông đến đường ray xe lửa (thuộc xã Phú Thọ hiện nay). Chúng tiếp tục kéo ông chạy trên đường bằng xe máy gô-ben từ xã Phú Thọ lên đến nhà lao quận lỵ Quế Sơn. Hành động điên rồ, mất tính người của giặc vẫn không khuất phục được ý chí sắt đá trong người con ưu tú ngoan cường của quê hương đất Quế.

Trong suốt thời gian giam cầm ở nhà lao quận lỵ Quế Sơn, địch tiếp tục dùng các đòn tra tấn dã man hòng khai thác, phát hiện cơ sở cách mạng của ta, nhưng đồng chí Lê Ưng vẫn lòng son - sạ sắt, kiên trung với Đảng, với cách mạng, không khai báo bất cứ thông tin nào cho địch, bảo vệ đến cùng cơ sở cách mạng và cán bộ lãnh đạo Huyện ủy Quế Sơn, Tỉnh ủy Quảng Nam.

Sau những trận đòn tra tấn khủng khiếp liên tiếp của kẻ địch, cùng với sự kháng cự mãnh liệt về ý chí, sức lực của Lê Ưng đã khánh kiệt nhưng ông vẫn không hề biểu lộ cho kẻ địch biết. Biết sức khỏe của mình đã suy kiệt không còn đủ sức để chiến đấu nữa, ông đã gắng hết sức đứng lên và hô to: “Hồ Chí Minh muôn năm!”. Tiếng hô vang của ông là lời tuyên chiến đanh thép với bọn địch, cũng là lời hiệu triệu thôi thúc đồng chí đồng đội anh dũng tiến lên. Đồng chí Lê Ưng đã anh dũng hy sinh trong nhà lao quận lỵ Quế Sơn vào ngày 7.2.1960. Sự hy sinh anh dũng của ông đã bảo vệ an toàn các cơ sở cách mạng, nêu tấm gương sáng kiên trung của người cộng sản.

THANH TƯỜNG