Đầu tư trực tiếp nước ngoài toàn cầu giảm sâu

Báo cáo về đầu tư thế giới năm 2020 của Hội nghị Liên hiệp quốc về thương mại và phát triển (UNCTAD) cho thấy, các công ty trên toàn cầu đang quay cuồng với tác động tiêu cực do đại dịch Covid-19 nên buộc phải thắt chặt hầu bao, hoãn kế hoạch đầu tư.

Theo đó, dòng vốn FDI toàn cầu có thể giảm tới 40% trong năm nay, xuống mức dưới 1.000 tỷ USD, rớt mạnh từ mức 1.540 tỷ USD của năm 2019, mức thấp kỷ lục tính từ năm 2005. Dự kiến, ​​dòng vốn FDI sẽ giảm thêm 5 - 10% trong năm tới trước khi được phục hồi vào năm 2021.    

Ông James Zhan - Giám đốc đầu tư và doanh nghiệp của UNCTAD, đồng thời là tác giả chính của báo cáo trên nói: “Tác động, mặc dù nghiêm trọng ở mọi nơi nhưng khác nhau ở từng khu vực. Các nền kinh tế đang phát triển dự kiến ​​sẽ chứng kiến ​​sự sụt giảm lớn nhất về FDI vì họ phụ thuộc nhiều hơn vào đầu tư GVC (chuỗi giá trị toàn cầu)”.

Cạnh đó, dấu hiệu cảnh báo sớm đã khá rõ khi 5.000 công ty đa quốc gia hàng đầu trên toàn thế giới, chiếm phần lớn vốn FDI toàn cầu, với thu nhập dự kiến cho năm 2020 giảm trung bình 40% và một số ngành rơi vào thua lỗ.

Lợi nhuận thấp hơn sẽ làm tê liệt khả năng tái đầu tư tiền mặt của các công ty cho mục đích tăng trưởng. Thu nhập tái đầu tư trung bình chiếm hơn một nửa dòng vốn FDI toàn cầu.

Trong khi GDP toàn cầu giảm mạnh đang gây thiệt hại cho các khoản đầu tư mới, việc phong tỏa một phần hay toàn bộ đất nước, hạn chế đi lại, thực hiện giãn cách xã hội diễn ra khắp nơi để dập tắt dịch bệnh và việc gián đoạn trong chuỗi cung ứng toàn cầu đang làm chậm các dự án đầu tư hiện tại.

Hàng chục quốc gia trên thế giới, bao gồm Mỹ và Đức đã thắt chặt các cơ chế sàng lọc đầu tư nước ngoài để bảo vệ các ngành công nghiệp chiến lược trong nước khỏi sự thâu tóm của các công ty nước ngoài.

UNCTAD hy vọng dòng vốn FDI toàn cầu sẽ phục hồi từ từ năm 2021 khi nền kinh tế quay trở lại và khi các công ty tìm cách làm cho chuỗi cung ứng của họ trở nên linh hoạt hơn. Nhưng triển vọng này dĩ nhiên phụ thuộc vào thời gian thế giới dập tắt đại dịch và hiệu quả từ các biện pháp tài chính, tiền tệ của các chính phủ.

Báo cáo nêu cụ thể, dòng vốn FDI vào châu Á - điểm đến lớn nhất của đầu tư nước ngoài, giảm 30 - 45% vào năm 2020. Tổng Thư ký UNCTAD Mukhisa Kituyi nhấn mạnh, cú sốc của đại dịch làm gián đoạn và tác động đến những ngành nghề sản xuất chính, kiều hối, du lịch, hoạt động thương mại. Do đó, Covid-19 gây nên cú sốc lớn về cung, cầu và chính sách đối với dòng vốn FDI.

Đầu tư quốc tế được xem đóng vai trò quan trọng để phục hồi nền kinh tế toàn cầu nói chung. Song ở châu Á, đại dịch được dự đoán sẽ làm giảm thu nhập từ việc tái đầu tư của các công ty liên doanh nước ngoài trong khu vực này.

Ông Mukhisa Kituyi nói thêm, đại dịch Covid-19 còn tác động đến an ninh lương thực do việc sản xuất những lương thực chính tập trung ở vài nước lớn nơi dịch bệnh đang hoành hành.