Đe dọa động vật quý hiếm

Tuy có nhiều nỗ lực phục hồi đa dạng sinh học ở dãy rừng Trung Trường Sơn, nhưng tình trạng xâm hại rừng vẫn còn xảy ra, nhiều cá thể động vật hoang dã (ĐVHD) quý hiếm tiếp tục bị đe dọa.

Cơ quan chức năng tỉnh vừa ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam 4 tháng đối với Trương Thanh Phước (trú xã Đắk Môn, huyện Đắk Glei, tỉnh Kon Tum) để điều tra về tội “Vi phạm các quy định về bảo vệ động vật quý hiếm”. Ngày 24.10, lực lượng Cảnh sát kinh tế (Công an Quảng Nam) phối hợp với Trạm kiểm lâm Đại Hồng, Hạt Kiểm lâm Bắc Quảng Nam tuần tra trên tuyến quốc lộ 14B. Kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện trên xe 47B-019.85 đang vận chuyển 5 con tê tê Java (loài ĐVHD nguy cấp, quý hiếm cần được ưu tiên bảo vệ) với tổng trọng lượng gần 35kg. Tài xế Nguyễn Tô Giang (46 tuổi, trú TP.Buôn Ma Thuột, tỉnh Đăk Lăk) khai nhận, toàn bộ số tê tê Java trên được Giang nhận chở thuê cho Trương Thanh Phước. Trên đường vận chuyển ra các tỉnh phía bắc tiêu thụ thì bị cơ quan chức năng phát hiện. Mở rộng điều tra, lực lượng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh khám xét khẩn cấp nhà của Trương Thanh Phước tại xã Đắk Môn (huyện Đắk Glei, tỉnh Kon Tum) và trại nuôi động vật của Phước ở xã Hòa Nhơn (huyện Hòa Vang, TP.Đà Nẵng), thu giữ 13 con cầy vòi hương. Theo Chi cục Kiểm lâm tỉnh, nhiều vụ vận chuyển ĐVHD quý hiếm bị lực lượng chức năng chặn đứng trong thời gian qua. Sở dĩ tình trạng này chưa có dấu hiệu dừng lại là vì các hành vi săn bắn, bẫy, mua bán, tiêu thụ động vật quý hiếm vẫn chưa được xử lý nghiêm khắc, đủ sức răn đe.

Điều tra, khảo sát đa dạng sinh học tại rừng Trung Trường Sơn, dự án Trường Sơn xanh tại Việt Nam do Cơ quan Hợp tác quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tài trợ cho thấy, từ năm 2011 - 2017, có hơn 100.000 bẫy dây phanh được cán bộ, chuyên gia dự án gỡ tại Khu bảo tồn Sao la Quảng Nam và Khu bảo tồn Sao la Huế. Theo đánh giá của dự án Trường Sơn xanh, tại Khu bảo tồn Sao la Quảng Nam, dù nhiều loài từng được ghi nhận trước kia trong khu vực nhưng lại không ghi nhận được qua khảo sát năm 2018. Điều này cho thấy chúng có thể tuyệt chủng hoặc gần như biến mất. Các loài không ghi nhận được là báo, chó rừng, beo lửa, tê tê…

Loài được cho là vẫn còn khả năng tồn tại trong tự nhiên đang được bảo tồn là sao la, nhưng qua khảo sát gần đây không ghi nhận. Các chuyên gia đa dạng sinh học của dự án đánh giá có thể vẫn còn một số ít cá thể sao la trong khu vực Trung Trường Sơn nhưng số lượng rất ít và bị chia cắt bởi vùng sinh cảnh nên không có cơ sở để khẳng định về sự tồn tại của một quần thể khả thi. Tập quán săn bắn và buôn bán ĐVHD đang là những mối đe dọa lớn với rừng Trung Trường Sơn, đặc biệt vào dịp gần Tết Nguyên đán, khi mà người dân muốn có những món ăn đặc sản để đãi khách hoặc để bán kiếm tiền. Các loài thú ăn thịt và các loài sóc bay tại Khu bảo tồn Sao la thuộc thôn A Tép 1, xã Bha Lêê, Tây Giang vẫn đứng trước sự đe dọa của súng săn, bẫy tự chế của người dân.

TRẦN NGUYỄN