Điện Bàn khó cân đối ngân sách

Hụt thu 300 tỷ đồng

Tính đến 31/10, tổng thu ngân sách trên địa bàn Điện Bàn đạt gần 2.150 tỷ đồng/2.912 tỷ đồng, đạt 73,82% dự toán HĐND thị xã giao và đạt 86% chỉ tiêu tỉnh giao (2.150/2.500 tỷ đồng). Trong đó, tổng thu ngân sách địa phương được hưởng theo tỷ lệ khoảng hơn 692 tỷ đồng (đạt hơn 65%).

Một số nguồn thu chiếm tỷ trọng cao như thu tiền thuê đất năm nay đạt khá thấp, các khoản thu từ khu vực có vốn đầu tư nước ngoài và khu vực kinh tế ngoài quốc doanh đạt 62% (926 tỷ đồng/1.500 tỷ đồng so với dự toán giao).

Với tiến độ thu ngân sách như hiện nay, khả năng đến hết năm 2022, ngân sách thị xã sẽ hụt thu khoảng 296 tỷ đồng, chủ yếu từ tiền thuê đất, riêng các sắc thu khác hụt khoảng 66 tỷ đồng. Số hụt thu ngân sách dự kiến này chiếm 35% dự toán chi thường xuyên (296/843 tỷ đồng).

Nếu không có nguồn kinh phí tồn quỹ năm trước (chủ yếu nguồn kết dư chuyển nguồn chi đầu tư) thì đến ngày 31/10 Điện Bàn không đủ kinh phí để thực hiện các nhiệm vụ chi thường xuyên trong dự toán như chi lương và các khoản theo lương cho cán bộ, công chức, viên chức, chi các nhiệm vụ đặc thù của các ban ngành, đoàn thể, chi mua sắm sửa chữa thường xuyên theo nhiệm vụ…

 Theo ông Trần Úc - Chủ tịch UBND thị xã Điện Bàn, nguyên nhân dẫn đến hụt thu trong cân đối ngân sách thị xã là sự bất hợp lý trong việc giao chỉ tiêu thu của tỉnh từ đầu năm.

Cụ thể, năm 2022, tỉnh giao Điện Bàn số thu nội địa hơn 1.032 tỷ đồng, bao gồm thu tiền sử dụng đất 325 tỷ đồng, thu tiền thuê đất một lần 253 tỷ đồng (phần này ngân sách địa phương được hưởng 100% để cân đối chi cho các hoạt động, đầu tư ở địa phương). Trong đó, nguồn thu từ tiền thuê đất nộp tiền một lần chiếm 24,5% tổng thu nội địa và chiếm 30% tổng chi thường xuyên ngân sách.

“Năm 2019, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 82 yêu cầu Chính phủ nghiên cứu thu hẹp các trường hợp cho thuê đất thu tiền thuê đất một lần chuyển sang hình thức cho thuê đất thu tiền thuê đất hằng năm nên nhiều doanh nghiệp có tiềm lực đã tranh thủ chính sách này để trả một lần, dẫn đến tiền thu tăng đột biến gần 273 tỷ đồng và Cục Thuế Quảng Nam đã lấy mốc này giao cho năm 2022 là 253 tỷ đồng.

Trong khi trước đó bình quân chỉ tiêu tỉnh giao Điện Bàn thu tiền thuê đất mỗi năm chỉ trên dưới 10 tỷ đồng, và thực tế đến nay gần hết năm Điện Bàn mới thu được 11 tỷ đồng (đạt gần 0,43%)” - ông Úc phân tích.

Đề nghị bổ sung

Trong buổi làm việc với Sở Tài chính, ông Trần Úc - Chủ tịch UBND thị xã Điện Bàn đã đề xuất phân bổ cho địa phương 250 tỷ đồng để đảm bảo chi thường xuyên, đồng thời tính toán giao chỉ tiêu thu năm 2023 cho Điện Bàn sát tình hình hơn. Cụ thể, tiền thu thuê đất nên giảm về 15 tỷ đồng/năm vì số doanh nghiệp không có biến động nhiều.

Ông Trần Úc cho rằng, việc lấy số thu năm 2021 để làm dự toán cho năm 2022 và quy định số thu này được tính 100% để cân đối chi là bất hợp lý, vì nguồn thu tiền thuê đất nộp tiền một lần chỉ đột biến trong năm 2021 do các doanh nghiệp tranh thủ chạy chính sách.

Chưa kể, số lượng doanh nghiệp đầu tư mới vào các khu - cụm công nghiệp không nhiều. Trong 9 tháng năm 2022 cũng chỉ có 5 dự án mới đầu tư vào các cụm công nghiệp trên địa bàn thị xã với tổng diện tích đăng ký thuê khoảng 5,8ha.

Qua 10 tháng năm 2022, tổng chi ngân sách trên địa bàn thị xã khoảng 1.437 tỷ đồng, bao gồm chi đầu tư phát triển gần 615 tỷ đồng, chi thường xuyên 683 tỷ đồng.

Bên cạnh hụt nguồn thu từ tiền thuê đất, dự toán thu từ Nhà máy Bia Heineken Việt Nam - Quảng Nam tại Điện Nam - Điện Ngọc hiện mới chỉ đạt 620/1.000 tỷ đồng (nguồn này được tỉnh cân đối cho Điện Bàn 50 tỷ đồng chi thường xuyên). Cộng dồn giữa tiền thuê đất và tiền thu từ Nhà máy Bia Heineken, dự kiến năm 2022 Điện Bàn hụt khoảng 300 tỷ đồng.

Theo ông Trần Úc, để bù đắp, Điện Bàn đã cắt giảm chi đầu tư khoảng 50 tỷ đồng, riêng 250 tỷ đồng chi thường xuyên còn lại không thể cắt giảm.

“Theo quy định hụt thu thì phải cắt giảm chi nhưng cũng chỉ cắt giảm chi đầu tư các công trình chưa cấp thiết, giãn qua năm sau. Còn chi thường xuyên như lương, chính sách thì không thể cắt được nên cuối năm tỉnh phải cân đối bằng cách cấp thêm lại cho Điện Bàn 250 tỷ đồng” - ông Trần Úc nói.

Ngoài ra, tỉnh cũng cần xem xét điều chỉnh tỷ lệ điều tiết nguồn thu ngân sách về thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, thuế bảo vệ môi trường, thuế tiêu thụ đặc biệt theo hướng tăng tỷ lệ điều tiết cho thị xã.

Đồng thời cần có giải pháp tác động nhằm đẩy nhanh tiến độ đầu tư và nộp tiền sử dụng đất của các dự án do doanh nghiệp làm chủ đầu tư hạ tầng khu đô thị, khu dân cư được Nhà nước giao đất cho thuê đất trên địa bàn thị xã, qua đó tạo ra nguồn vốn phân bổ cho các danh mục đầu tư công trung hạn đã được giao kế hoạch vốn từ nguồn tiền sử dụng đất theo số thu tỉnh giao cho thị xã trong dự toán năm 2022.