Điều trị cai nghiện bằng thuốc Methadone: Mũi tên trúng nhiều đích

Sau hơn 3 tháng triển khai chương trình điều trị cai nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone tại Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS Quảng Nam bước đầu đã mang lại nhiều kết quả. TS. Trần Văn Kiệm, Giám đốc Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS Quảng Nam cho rằng, điều trị cai nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone là liệu pháp được đánh giá có chi phí rẻ và hiệu quả nhất hiện nay.
Thời gian qua, Quảng Nam đã triển khai công tác phòng chống HIV/AIDS và đạt nhiều kết quả tích cực. Tổng kinh phí thực hiện năm 2014 hơn 6 tỷ đồng. Tuy nhiên, kinh phí dành cho chuyên môn bị cắt giảm mạnh trên 60% so năm trước, nhưng các hoạt động cơ bản vẫn duy trì và phát huy hiệu quả. Công tác tuyên truyền tiếp tục thực hiện trên các phương tiện thông tin đại chúng, cấp phát  35.000 tờ rơi, 10.000 sách mỏng và tài liệu hướng dẫn phòng chống HIV/AIDS, tập huấn cho 350 cán bộ y tế và các ban, ngành, đoàn thể về phòng chống HIV/AIDS.

Văn nghệ tuyên truyền nâng cao nhận thức về phòng chống HIV ở Quảng Nam.

Đến nay, đã có hàng nghìn người được tư vấn trước khi xét nghiệm, trung bình mỗi tháng tiếp nhận, tư vấn và xét nghiệm được cho 150 người; hiện có 242 người nhiễm HIV/AIDS được khám, chăm sóc, điều trị nhiễm trùng cơ hội; 225 bệnh nhân AIDS đang được quản lý và điều trị ARV. Hiện tại, 18/18 huyện, thành phố đã triển khai hoạt động phân phát bao cao su, cung cấp bơm kim tiêm sạch. Công tác dự phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con cũng được chú trọng triển khai. Trong năm 2014, đã phát hiện 5 trường hợp phụ nữ mang thai nhiễm HIV và tất cả đều được điều trị dự phòng lây truyền từ mẹ sang con.

So với các tỉnh, thành trong cả nước, Quảng Nam triển khai mô hình điều trị bằng Methadone tuy muộn, nhưng sau 3 tháng triển khai, bước đầu đã mang lại nhiều kết quả khả quan trong việc cải thiện sức khỏe, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người nghiện.

PV:Methadone là loại thuốc cai nghiện hay một loại ma túy hợp pháp?

TS. Trần Văn Kiệm: Methadone là một loại ma túy hợp pháp dùng để thay thế các loại ma túy dạng thuốc phiện như heroin. Methadone có ưu điểm là không phải tiêm chích, không tăng liều, có tác dụng trong 24 giờ nên mỗi ngày chỉ dùng 1 lần. Methadone cũng không tạo những kích thích, hưng phấn cao như heroin... Người nghiện khi dùng Methadone vẫn có khoái cảm nhưng yếu, nên đây được gọi là phương pháp điều trị thay thế. Khi không còn bị những cơn vật vã, bệnh nhân có thể lao động và sinh hoạt bình thường. Do Methadone dùng bằng cách uống nên không làm lây nhiễm HIV. Tuy nhiên, Methadone chỉ có tác dụng với những người nghiện heroin, không có tác dụng với người nghiện loại ma túy tổng hợp, như thuốc lắc, ma túy đá...

PV:Kết quả sau 3 tháng áp dụng ở Quảng Nam có những điểm lưu ý nào đặc biệt?

TS. Trần Văn Kiệm:  Kể từ khi triển khai thực hiện chương trình đến nay, cơ sở điều trị cai nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone tại Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS luôn thực hiện nghiêm túc các hoạt động chuyên môn, tăng cường hoạt động tư vấn trước, trong, sau điều trị cho người bệnh. Điều đáng ghi nhận là, đội ngũ cán bộ y tế nơi đây đã nỗ lực hết mình trong việc tiếp cận, chăm sóc và điều trị cho những người bệnh “đặc biệt”. Họ không chỉ thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của một người thầy thuốc mà họ còn là người bạn luôn luôn lắng nghe, sẵn sàng chia sẻ hỗ trợ người bệnh về mặt tinh thần để động viên giúp đỡ các đối tượng tham gia cai nghiện đạt hiệu quả cao. Kết quả cho sự nỗ lực đó là hầu hết các đối tượng tham gia chương trình đều có những cải thiện rõ nét về sức khỏe, nhiều đối tượng đã giảm liều và ngừng sử dụng heroin. Đa số bệnh nhân tham gia chương trình điều trị đều chấp hành tốt quy định giờ giấc uống thuốc cũng như các tư vấn, khuyến cáo của cán bộ y, bác sĩ. Trung tâm rất chú trọng đến các hoạt động tư vấn, cung cấp cho người bệnh những thông tin cần thiết để bảo vệ sức khỏe. Bằng sự tận tình với công việc và kỹ năng thuyết phục mềm dẻo, kiên trì cùng sự hỗ trợ đắc lực của gia đình người bệnh đã tạo cho người bệnh niềm tin chiến thắng bản thân để từ bỏ ma túy, hòa nhập cộng đồng. Hiện tại, cơ sở điều trị cai nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone của trung tâm đang tiếp nhận điều trị cho 97 bệnh nhân, là những đối tượng nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh. Và kết quả đáng mừng là không chỉ giảm tần suất và sử dụng heroin, bệnh nhân còn được cải thiện rõ nét về mặt tinh thần, tâm trí ổn định để kiên trì điều trị. Kết quả này  mở ra hướng đi mới trong công tác phòng chống ma túy và HIV/AIDS, góp phần quan trọng vào việc ổn định xã hội.

PV: Nhiều người cho rằng, điều trị cai nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone được xem là một mũi tên trúng nhiều đích?  

TS. Trần Văn Kiệm: Một trong những lợi ích lớn của việc điều trị cai nghiện heroin bằng Methadone chính là hạn chế sự lây lan HIV/AIDS. Theo các chuyên gia về y tế thì trong quá trình nghiện, người nghiện ma túy tìm cách làm gia tăng khoái cảm, mà trong đó đường tiêm chích ma túy vào tĩnh mạch gây tác dụng nhanh và “phê” nhất. Do đó, hành vi này làm gia tăng số người nhiễm HIV và viêm gan siêu vi B, C do sử dụng chung bơm kim tiêm với người nhiễm. Vì vậy,  triển khai điều trị bằng Methadone được xem là một mũi tên trúng nhiều đích: hạn chế tình trạng lây nhiễm HIV, giúp người nghiện từ bỏ dần ma túy, nâng cao chất lượng cuộc sống, giảm chi phí và gánh nặng cho gia đình cũng như giảm nguy cơ phạm pháp, ổn định trật tự an ninh xã hội... Mặt khác, cai nghiện bằng methadone thường nhẹ nhàng hơn so với một số cách cai nghiện khác bởi người nghiện không phải vật vã đau đớn khi “đói” thuốc mà thay vào đó là sự thích ứng dần dần với Methadone nên người nghiện dễ chấp nhận việc cai nghiện và ít khi bị tái nghiện do Methadone làm giảm dần sự thèm muốn ma túy.

Xin cảm ơn ông!

TRUNG LỘ (thực hiện)