Đối ngoại để bảo tồn di sản

Cùng với những kinh nghiệm, tri thức bản địa, thời gian gần đây, TP.Hội An tăng cường hợp tác đối ngoại để tranh thủ ý kiến góp ý, tư vấn của các chuyên gia nước ngoài trong công tác bảo tồn, trùng tu di tích.

Thạc sĩ khảo cổ học Chikara Wakako được JICA cử đến làm việc với Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An. Ảnh: L.H

Tranh thủ kinh nghiệm từ chuyên gia

Cũng như các tình nguyện viên cao cấp đến từ các tổ chức hỗ trợ phát triển của Đức, Úc, UNESCO..., từ 2 năm nay, chị Chikara Wakako - thạc sĩ chuyên ngành Khảo cổ học được Cơ quan hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) cử đến Hội An theo đề xuất nhu cầu hỗ trợ nhân lực tư vấn kỹ thuật của Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An. Trong năm đầu mới tiếp cận địa bàn, chị Wakako cùng cán bộ trung tâm thiết kế sơ đồ Bảo tàng Lịch sử văn hóa, xây dựng nội dung và phương thức trình bày các tờ gấp quảng bá di sản, phác thảo ý tưởng hình thành điểm dừng chân tại Bảo tàng Gốm sứ Mậu Dịch (số 80, đường Trần Phú) và Chùa Ông... Riêng trong năm 2016 này, chị Wakako tham gia với Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An tổ chức các hoạt động liên quan đến công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản, như khảo sát và đóng góp các ý tưởng, giải pháp kỹ thuật trùng tu di tích, sao cho công trình đảm bảo tính chân xác, vẹn nguyên những giá trị văn hóa đặc trưng, nhất là đối với các công trình kiến trúc của người Nhật tại phố cổ Hội An.

Về phía đơn vị chủ nhà - Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An chỉ cần phối hợp thật tốt để có thể “tranh thủ” tối đa kiến thức, kinh nghiệm và các ý tưởng của tình nguyện viên, ứng dụng vào công tác trùng tu di tích. Thạc sĩ khảo cổ học Chikara Wakako chia sẻ: “Từ lâu, chúng tôi biết đến Hội An và xem Hội An như một người bạn. Và cũng chỉ có Hội An là nơi đang lưu giữ nhiều nhất những công trình mang dấu ấn kiến trúc của các quốc gia, trong đó có đất nước Nhật Bản chúng tôi. Tôi nghĩ rằng duyên tình Hội An - Nhật Bản trong mấy trăm năm nay cần được tiếp tục gìn giữ để phát triển. Vì vậy, khi đến làm việc tại đây, tôi thấy mình phải có trách nhiệm, làm sao đó để các công trình của ông cha chúng tôi tiếp tục được tồn tại, lưu truyền trên vùng đất đa văn hóa này. Như vậy, khách đến Hội An hiểu được văn hóa Hội An và đồng thời sẽ hiểu được con đường giao lưu văn hóa, kinh tế sâu rộng của đất nước chúng tôi từ mấy trăm năm trước. Chúng tôi rất tự hào về điều đó”.

Tiếp nhận sự hỗ trợ của bạn bè quốc tế

Từng là nơi giao thương với các nước trên thế giới trong quá khứ và nay là nơi hội tụ của du khách gần xa, chính quyền TP.Hội An luôn xem trọng việc giao lưu, trao đổi hợp tác với các cá nhân, tổ chức quốc tế để học hỏi kinh nghiệm, nắm bắt tình hình và hòa nhập cùng thế giới trong công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hóa. Hơn 10 năm nay, Hội An đã đón tiếp và làm việc với 166 đoàn, gồm 350 lượt người nước ngoài đến nghiên cứu, khảo sát về khoa học công nghệ tại Hội An, trong đó chủ yếu là hợp tác, nghiên cứu khoa học, trao đổi kinh nghiệm quản lý, bảo tồn di sản. Quan hệ hợp tác ngày càng được mở rộng và đi vào chiều sâu với các quốc gia có sự tương đồng về di sản văn hóa, qua đó Hội An cũng đã cử hơn 50 lượt cán bộ đi công tác nước ngoài để tham gia các hội thảo, tham quan nghiên cứu, học tập kinh nghiệm từ nước bạn. Ngoài tiếp nhận các chuyên gia, tình nguyện viên (của UNESCO, Nhật Bản, Đức, Úc, Hà Lan, Hàn Quốc...) đến giúp đỡ các hoạt động quản lý, tu bổ và phát huy giá trị di sản văn hóa, những năm gần đây Hội An còn ký kết hợp tác, kết nghĩa, giao lưu với các thành phố di sản trên thế giới… Đây cũng là cơ hội để Hội An rút ra những bài học hay, tranh thủ sự hỗ trợ, giúp đỡ của quốc tế về cả vật chất lẫn tinh thần, tiếp nhận những công nghệ mới trong công tác trùng tu như công nghệ diệt mối trong nhà cổ, phân loại xử lý rác thải, cải thiện ô nhiễm môi trường nước xung quanh khu vực Chùa Cầu...

Ngoài kiến thức, kỹ thuật, kinh nghiệm bảo tồn, những năm qua, từ mối quan hệ hợp tác đối ngoại, Hội An cũng nhận được sự trợ giúp vật chất đắc lực của bạn bè quốc tế. Có thể kể đến như việc tu bổ Khổng Tử Miếu và Miếu Hy Hòa do quỹ Đại sứ Canada và quỹ Đại sứ Hoa Kỳ tài trợ; quỹ Công chúa Hà Lan tài trợ tu bổ nhà số 14 Nguyễn Thái Học, lăng Bà Bạch (Cù Lao Chàm); quỹ JICA Nhật Bản tài trợ tu bổ gần 10 ngôi nhà cổ và hiện đang tham gia dự án cải thiện chất lượng nước thải Chùa Cầu... Ông Nguyễn Chí Trung - Giám đốc Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An cho biết, công cuộc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Hội An luôn có vai trò rất lớn của hoạt động hợp tác đối ngoại quốc tế, đặc biệt là trên lĩnh vực tu bổ di tích, phải nói là hợp tác rất hiệu quả. Thông qua hợp tác quốc tế, đặc biệt là các tổ chức như JICA Nhật Bản, Hội An học được họ rất nhiều kinh nghiệm bảo tồn các công trình kiến trúc gỗ. “Thông qua sự hợp tác trong bảo tồn cũng đã giúp chúng ta đào tạo được rất nhiều chuyên viên, đặc biệt là các thế hệ trẻ có thể hiểu được công tác bảo tồn di tích như thế nào, mang tính khoa học ra sao. Trên tinh thần đó, đồng thời động viên quần chúng nhân dân nâng cao ý thức tại sao phải bảo tồn di sản văn hóa. Từ những hoạt động này, Hội An đã trực tiếp hợp tác nhiều mặt, giúp cho công tác trùng tu, tu bổ đạt kết quả” – ông Chí Trung nói.

LÊ HIỀN