Động lực cho sáng tạo

Bên cạnh việc đầu tư cho các hoạt động chung, một số chính sách hỗ trợ trực tiếp cho văn nghệ sĩ cũng đã được triển khai thực hiện. Đây là nguồn động viên, kích thích quan trọng, góp phần khơi dậy ý thức, động cơ và niềm đam mê sáng tạo của văn nghệ sĩ.

Kịp thời tôn vinh, biểu dương, khen thưởng cho văn nghệ sĩ là một cách để họ có thêm động lực sáng tạo. Trong ảnh: Trao giải Giải thưởng VHNT Đất Quảng lần thứ 2 - năm 2015.Ảnh: BẢO ANH

“Cú hích ngọt ngào”

Chưa đầy 2 tháng sau khi UBND tỉnh có quyết định ban hành “Quy định về chính sách hỗ trợ sáng tạo và phổ biến tác phẩm văn học, nghiên cứu về Quảng Nam giai đoạn 2017-2025”, số điện thoại của cơ quan Hội VHNT tỉnh đã trở thành “đường dây nóng” bởi ngày nào cũng nhận được năm - bảy cuộc gọi yêu cầu xác thực thông tin hoặc nhờ hướng dẫn cách tiếp cận chính sách này. Khi đã được xác thực, giải thích, hướng dẫn cặn kẽ, nhiều người - nhất là các tác giả ngoài tỉnh, vẫn cho biết là “chưa hết ngạc nhiên” bởi những quy định khá thoáng rộng của chính sách này. Thay vì chỉ dành riêng cho “người nhà” như một số nơi đã làm, quy định trên áp dụng cho mọi công dân Việt Nam đang sinh sống, làm việc trong và ngoài tỉnh Quảng Nam có tác phẩm văn học, nghiên cứu về Quảng Nam. Ngoài thơ, văn xuôi, dịch thuật, sưu tầm, lý luận - phê bình văn học..., các tác phẩm nghiên cứu, sưu tầm, biên khảo về văn hóa, con người, vùng đất Quảng Nam cũng nằm trong diện được xem xét để hỗ trợ. Thêm vào đó, thang mức hỗ trợ cũng khá đa dạng và có giá trị không nhỏ: Tùy theo chất lượng, mỗi tác phẩm sau khi được thẩm định, nếu đạt yêu cầu sẽ được nhận một khoản tiền hỗ trợ với mức thấp nhất là 5 triệu đồng và cao nhất là 30 triệu đồng.

Theo nhà văn Lê Trâm - Chi hội trưởng Chi hội Văn học Quảng Nam, trong điều kiện in ấn như hiện nay, các mức hỗ trợ theo như quy định trên có thể xem là “cú hích ngọt ngào”. Với 5 triệu đồng (mức thấp nhất), hoàn toàn có thể in được chừng 300 bản sách có độ dày khoảng 100 trang khổ phổ thông. Còn nếu nhận được mức hỗ trợ cao nhất (30 triệu đồng), việc in một cuốn sách trên dưới 400 trang là điều không phải lo nghĩ nữa. Trong khi đó, nhà nghiên cứu Trần Văn An thì bày tỏ sự phấn khích ở một khía cạnh khác. Anh cho biết, hiện nay nhiều nhà nghiên cứu, phê bình không dám bỏ tiền ra để công bố tác phẩm của mình do loại sách này rất kén người đọc. Với sự ra đời của chính sách mới này, theo tiết lộ của ông An, “nhiều nhà nghiên cứu văn hóa, văn nghệ dân gian mà tôi biết đang gấp rút hiệu chỉnh, hoàn thiện bản thảo để “ứng thí” với mong muốn được hỗ trợ một khoản kinh phí để in ấn”.

Tiếp tục hướng vào chiều sâu

Trong khi chính sách hỗ trợ sáng tạo và phổ biến tác phẩm văn học, nghiên cứu về Quảng Nam giai đoạn 2017-2025 sẽ bắt đầu được áp dụng trong năm nay, các chính sách khác của tỉnh, có ý nghĩa tôn vinh hoặc mang tính khuyến khích, động viên đối với văn nghệ sĩ vẫn tiếp tục được thực hiện. Chẳng hạn như với Giải thưởng VHNT Đất Quảng (xét 5 năm một lần) và Tặng thưởng VHNT Quảng Nam (xét hằng năm), sau gần 10 năm thực hiện đã bộc lộ một số điểm không còn phù hợp. Tuy nhiên, các phương án như bỏ giải, sửa đổi quy định theo hướng giảm giá trị hiện kim của giải, chỉ xét giải hằng năm hoặc chỉ xét giải 5 năm đã không được tính đến. Hiện tại, việc sửa đổi quy định Giải thưởng 5 năm và Tặng thưởng hằng năm đang được Hội VHNT tỉnh và các cơ quan liên quan thực hiện theo hướng chỉ loại bỏ, thay thế những quy định không còn phù hợp, tiếp tục bảo lưu những giá trị cốt lõi đã có, đề cao hơn nữa tính chuyên sâu và bản sắc VHNT xứ Quảng nhằm tiếp tục khẳng định tầm vóc và giá trị của giải. Và, trong khi chờ sửa chữa, theo chu kỳ thì việc xét giải vẫn được thực hiện chứ không có chuyện “chờ cho đến khi có quy định mới”. Trong khi đó, cơ chế “thưởng nóng” vẫn tiếp tục “nóng” bởi sự kịp thời và sốt dẻo của nó. Bất cứ văn nghệ sĩ nào của tỉnh đạt thành tích cao trong các cuộc thi cấp khu vực, toàn quốc và quốc tế, chỉ cần nộp bản sao thành tích là được tỉnh khen thưởng ngay chứ không chờ đến kỳ, đến đợt. Trong các năm qua, đã có hơn 50 lượt văn nghệ sĩ được UBND tỉnh khen thưởng, biểu dương theo cách này; riêng năm 2017 đã có 6 trường hợp được khen thưởng.

Một tin vui khác, từ cấp Trung ương. Đó là, sau sự chậm trễ vì lý do khách quan trong năm 2016 dẫn đến đồn đoán chính sách sẽ kết thúc, mới đây Liên hiệp các hội VHNT Việt Nam đã tái khẳng định chương trình hỗ trợ sáng tạo và công bố tác phẩm từ nguồn quỹ của Thủ tướng Chính phủ vẫn sẽ được thực hiện, theo hướng chặt chẽ và thực chất hơn. Nhà văn Tùng Điển - Phó Chủ tịch Thường trực Liên hiệp các hội VHNT Việt Nam, cho biết từ chỗ hỗ trợ mang tính đại trà, từ nay trở đi, nguồn hỗ trợ này sẽ được phân bổ theo hướng có chiều sâu và đúng trọng tâm, ưu tiên đầu tư cho các nhóm đề tài mà Nhà nước khuyến khích.

BẢO ANH