Đu đủ - bồi bổ và dưỡng sinh

(QNO) - Theo Đông y, đu đủ có tên mộc qua, tính hàn, vị ngọt mùi hơi hắc. Tác dụng thanh nhiệt, bổ tỳ, làm mát gan, nhuận tràng, giải độc, tiêu thũng. Quả đu đủ xanh được sử dụng để nghiền nát với nước dùng bôi mặt hoặc tay, chữa các vết tàn hương ở mặt, tay, còn dùng chữa chai chân và bệnh eczema…

 Trái đu đủ bán ở nước ta giá rất rẻ. Là món ăn thông thường nhưng cũng có tác dụng chữa bệnh.

Thành phần dinh dưỡng

Đu đủ chín chứa khoảng 90% nước, 13% đường, không có tinh bột, có nhiều carotenoit acid hữu cơ, vitamin: A, B, C, 0,9% chất béo, xenluloz (0,5%), canxi, photpho, magiê, sắt, thiamin, riboflavin. Một kết quả nghiên cứu khác cho thấy, trong 100g đu đủ có 74-80mg vitamin C (vitamin chủ yếu trong đu đủ), caroten (tiền vitamine A) 500-1.250UI. Ngoài ra, còn có các vitamin B1, B2, các acid gây men, các khoáng chất như: kali (179mg), canxi, magiê, sắt và kẽm.
Còn đu đủ xanh, ngoài các chất có trên còn có chứa 4% chất nhựa latex màu trắng đục là hỗn hợp của nhiều proteaza (loại men tiêu hóa chất đạm), trong đó chất chủ yếu là papain. Một cây đu đủ trong một năm cho khoảng 100g nhựa (lấy quả khi còn non trên cây). Ngoài ra còn có chymopapain và papaya protenaza.
Lá đu đủ chứa ancaloit carpain, có tác dụng giống glucozit của dương địa hoàng - Digitalis, họ Hoa mõm chó (Scrophulariaceae), làm chậm nhịp tim, diệt amíp. Hạt đu đủ có glucozit caricin và myrosin. Men papain có tác dụng như men papein của dạ dày, giống men trypsin của tuyến tụy trong tiêu hóa các chất thịt. Đặc biệt nó còn có thể ức chế sự phát triển của vi khuẩn. Staphjllococ và vi trùng thương hàn rất nhạy cảm đối với tác dụng của papain.
Vào dịp xuân hè, ăn đu đủ có tác dụng thanh tâm, nhuận phế, giải nhiệt, giải độc. Vào thu đông, ăn đu đủ có tác dụng nhuận táo, ôn bổ tỳ vị, dưỡng can, nhuận phế, chỉ khái, hóa đàm. Đu đủ chín có quanh năm và mùa nào dùng cũng tốt cho sức khỏe.

Phép dưỡng sinh chống lão suy
Đu đủ có tác dụng tốt cho những người chóng già, da mai mái, thể trạng không sung mãn, có các bệnh mạn tính. Cách dùng: đu đủ chín 200g, chuối xiêm 300g, 2 thứ trên xay trong nước dừa non uống hàng ngày. Nếu có mật ong, sữa ong chúa cho vào càng tốt. Nên dùng nóng, tránh dùng lạnh và không cho đá vì bản thân đu đủ có tính hàn. Người ít ngủ, hay hồi hộp dùng đu đủ chín 100g, chuối 100g, củ cà rốt 100g xay với nước dừa non nạo. Thêm mật ong cho đủ ngọt, uống cách ngày.
Có nhiều loại bệnh khác cũng có thể dùng đu đủ để khống chế, như: trị giun kim, ăn đu đủ chín vào buổi sáng lúc đói liên tục 3-5 hôm. Viêm dạ dày mãn tính dùng đu đủ 30g, táo tây 30g, mía 30g sắc uống. Ho do phế hư, đu đủ xanh 100g, đường phèn 20g hầm ăn, ngày ăn 2 lần vào trưa và tối, ăn trong 3-5 ngày. Tỳ vị hư nhược (ăn không tiêu, táo bón), đu đủ 30g, khoai mài (hoài sơn) 15g, sơn tra 6g, nấu cháo. Trị đau lưng mỏi gối, đu đủ 30g, ngưu tất 15g, kỷ tử 10g, cam thảo 3g sắc uống.
Chữa bệnh ho, viêm cuống phổi, khàn tiếng hoặc mất tiếng ở trẻ em: hái 5-10 hoa đực, đem sao vàng, cho đường phèn hấp hoặc chưng khi nồi cơm cạn nước, cho trẻ uống trong ngày. Để nhuận da, dưỡng nhan sắc, chống lão hóa dùng đu đủ chín 1 quả 0,5kg, sữa tươi 4 ly, hạt sen 20g (bỏ tim) ngâm mềm cho nở, nếu loại tươi phải bóc vỏ, táo tàu đỏ 2 quả bỏ hột, đường phèn vừa đủ. Cho tất cả vào bát to chưng cách thủy độ 2 giờ cho đến khi hạt sen mềm là được, nên ăn nóng.
Ở nước ngoài, người ta dùng đu đủ chín bỏ vỏ, hạt, nghiền mịn làm mặt nạ lột da mặt, giúp khỏi mụn trứng cá (Paul Neinast - Dallas). Đu đủ xanh nghiền nát với nước dùng bôi mặt hoặc tay để chữa các vết tàn hương ở mặt, tay, còn dùng chữa chai chân và bệnh eczema… Chữa đau đầu: lấy lá đu đủ tươi giã nát, gói vào miếng gạc, đắp thái dương.
Đu đủ còn có công dụng là dùng đu đủ xanh hầm với mọi loại thịt động vật, làm cho thịt mềm. Ở nước ta, bà mẹ nuôi con bằng sữa mẹ thường ăn chân giò hầm với đu đủ xanh để có nhiều sữa. Chữa gai cột sống: hạt đu đủ đem xát cho sạch phần nhớt bao quanh, giã nát trong túi vải rồi đắp lên vùng đau. Mỗi lần chỉ đắp tối đa 30 phút và theo dõi để tránh bị bỏng. Ngày làm một lần, liên tục trong 20-30 ngày. Đu đủ cung cấp tương đối nhiều năng lượng. 100g đu đủ chín cung cấp 44 - 55kcal (đường 12,8%).
 Ai nên tránh loại cây này
Theo nghiên cứu Tây y, trong 100g đu đủ chứa 43 calo và đây là loại quả có nguồn vitamin C dồi dào - cung cấp 75% giá trị hàng ngày (DV) và một lượng vừa đủ folate (10% DV). Thông thường, chúng ta thường ăn trực tiếp đu đủ chín, còn đu đủ xanh sẽ được sử dụng trong một số món ăn như cà ri, salad, hầm. Đu đủ chứa chất chống oxy hóa và các chất dinh dưỡng thiết yếu khác có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể ăn loại trái cây này. Sau đây là những người nên hạn chế ăn đu đủ để bệnh tình không trở nên nghiêm trọng hơn.
Phụ nữ mang thai không nên ăn nhiều đu đủ, đặc biệt là đu đủ xanh. Bởi khi tiêu thụ quá nhiều đu đủ có thể gây động thai và thậm chí sảy thai. Đu đủ xanh có chứa nhiều nhựa, chất này có thể nguyên nhân gây ra co thắt tử cung, từ đó dẫn tới sảy thai. Vì vậy, phụ nữ mang thai nên hạn chế ăn đu đủ để tránh trường hợp đáng tiếc xảy ra.
Đu đủ chứa một loại enzyme có tên là Papain - một chất gây dị ứng mạnh và sẽ khiến các vấn đề về hô hấp trở nên nghiêm trọng hơn. Vì vậy, nếu bạn mắc các bệnh như sốt, hen suyễn... nên tránh xa loại trái cây này. Đu đủ là nguồn chứa vitamin C dồi dào. Loại vitamin này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh. Tuy nhiên, ăn cái gì quá nhiều cũng không tốt và vitamin C cũng không phải là trường hợp ngoại lệ. Hàm lượng vitamin C quá cao có thể là nguyên nhân gây ra sỏi thận. Những người gặp các vấn đề về dạ dày cũng không nên ăn quá nhiều đu đủ. Bởi chất papain có thể khiến dạ dày phải co bóp nhiều, gây rối loạn với các triệu chứng như đau bụng, đầy hơi, bụng trướng, buồn nôn…
Nếu da bị đổi màu và có màu vàng nhạt, đặc biệt ở lòng bàn tay thì bạn nên cẩn trọng vì bạn có thể mắc một căn bệnh da lành tính là carotenemia. Và nguyên nhân gây ra bệnh này có thể là do tiêu thụ đu đủ quá nhiều. Đu đủ ruột vàng có chứa chất beta-carotene, một chất dinh dưỡng thuộc họ carotenoid, là nguồn cung cấp vitamin A cho cơ thể. Tuy nhiên, dư thừa beta-carotene cũng có thể khiến da nhợt nhạt. Đu đủ lên men có thể làm giảm lượng đường trong máu. Vì vậy, nếu những người có đường huyết thấp tiêu thụ đu đủ sẽ khiến lượng đường trong máu hạ thấp hơn, từ đó gây nguy hiểm tới sức khỏe.
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh được rằng chất papain trong đu đủ có khả năng làm loãng máu. Vì vậy, những người đang sử dụng thuốc giảm loãng máu hoặc thuốc chống máu đông như aspirin, những người vừa trải qua phẫu thuật vài tuần cũng nên tránh xa loại quả này do tính chất chống đông máu của nó. Những người mắc các rối loạn tim mạch cũng không nên ăn quá nhiều đu đủ. Bởi chất papain trong ruột đu đủ vàng có thể làm chậm nhịp tim, gây ra các bệnh tim mạch nghiêm trọng.
Theo saigondautu.com.vn