Dự toán ngân sách năm 2017: Quyết liệt tăng thu

Mục tiêu năm 2017 của Quảng Nam là: tăng thu. Các cơ quan tài chính buộc phải nỗ lực tăng cường công tác quản lý, khai thác, chống thất thu, đẩy mạnh công tác thu hồi nợ thuế…

Phân bổ đầu tư hợp lý, kích thích doanh nghiệp sản xuất là một trong những yêu cầu để gia tăng nguồn lực cho Quảng Nam. Ảnh: MINH HẢI

Tăng thu chỉ 7,7%

HĐND tỉnh đã chính thức phê duyệt dự toán thu ngân sách năm 2017, ấn định con số thu là 20.950 tỷ đồng, tăng 7,7%. Thu nội địa 14.150 tỷ đồng, bằng dự toán trung ương giao, tăng 8,9% so với ước thực hiện năm 2016, bao gồm: 500 tỷ đồng tiền sử dụng đất, 70 tỷ đồng xổ số kiến thiết và 13.580 tỷ đồng thu từ thuế, phí và thu khác. Cơ quan soạn thảo dự toán này cho hay số thu gia tăng chủ yếu sẽ từ khu vực FDI, tư nhân, lệ phí trước bạ, bảo vệ môi trường, xổ số kiến thiết… Thaco đã đạt mức tăng trưởng kỷ lục với số lượng sản xuất hơn 94.000 xe, tăng 34,5% so cùng kỳ, doanh thu ước đạt 57.650 tỷ đồng năm 2016 và mức nộp thuế của tập đoàn này chiếm đến 64%/tổng thu nội địa. Năm 2017, tổng số thu xác định giao cho 2 doanh nghiệp (Kia và Mazda) của Thaco tiếp tục chiếm vị trí quán quân với 8.980 tỷ đồng, tăng 15,1%, chiếm 82% số thu từ khu vực kinh tế tư nhân và chiếm 63,5%/tổng thu nội địa trên địa bàn. Chỉ tính riêng bia và ô tô sẽ chiếm đến 70%/tổng thu nội địa. Tuy nhiên, ngoài thu xuất nhập khẩu sẽ tăng 7% (khoảng 6.420 tỷ đồng), số thu từ doanh nghiệp nhà nước trung ương, địa phương, phí, lệ phí, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuê mặt nước, thu cấp quyền khai thác khoáng sản được dự báo sẽ thấp hơn so với ước thực hiện năm 2016.

Nhiều ý kiến cho rằng số thu giao cho doanh nghiệp nhà nước hay các địa phương (Tam Kỳ, Điện Bàn, Duy Xuyên…) lại thấp hơn số ước thu năm 2016 cho thấy dự toán chưa có sự phân tích, đánh giá đầy đủ các nguồn thu. Ông Phan Văn Chín - Giám đốc Sở Tài chính cho hay dự toán này đã được tính toán, đánh giá thực chất của các nguồn thu, phù hợp, sát thực tế, nhất là việc đã loại trừ những nguồn thu không ổn định, cân nhắc kỹ lưỡng những thay đổi của chính sách thuế hay phương pháp kê khai thuế. Dự báo khả năng tăng, vượt thu năm 2017 và các năm trong thời kỳ ổn định ngân sách 2017 - 2020 không có khả năng tăng cao như thời kỳ 2011 - 2016. Tỷ lệ tăng thu bình quân hằng năm 15% là điều vô cùng khó khăn.

Ông Nguyễn Đức - Trưởng ban Kinh tế & ngân sách HĐND tỉnh cho rằng xây dựng dự toán thu nội địa ở mức 14.150 tỷ đồng, bằng dự toán trung ương giao cho năm đầu thời kỳ ổn định ngân sách cơ bản phù hợp, bảo đảm tính chủ động, an toàn trong điều hành ngân sách. Ông Chín nói năm 2017, Quảng Nam phải tự cân đối ngân sách và điều tiết về trung ương, nhưng hiện số thu nội địa đã ở mức cao, còn nguồn thu lớn khác thì chưa phát sinh và các chế độ, chính sách trung ương ban hành không còn được hỗ trợ như trước đây, nên quản lý, điều hành ngân sách sẽ khó khăn.

Sức ép cân đối ngân sách

Mục tiêu năm 2017 của Quảng Nam là: tăng thu. Các cơ quan tài chính buộc phải nỗ lực tăng cường công tác quản lý, khai thác, chống thất thu, đẩy mạnh công tác thu hồi nợ thuế… Song một điều dễ hiểu, sẽ rất khó để định lượng, dự lường sự phát sinh kinh tế, năng lực sản xuất, nên hiệu quả của thu đúng, thu đủ, chống thất thu chỉ dựa vào sức khỏe của doanh nghiệp, không phải từ “nỗ lực” hay “ý chí” của cơ quan quản lý. Trong khi nguồn thu không dễ gia tăng thì theo kế hoạch phân bổ, tổng dự toán chi ngân sách địa phương sẽ khoảng 20.549,75 tỷ đồng, tăng 23%. Chi đầu tư phát triển chỉ bằng 98,3% dự toán năm 2016 thì chi thường xuyên lại tăng đến 34,9% dự toán năm 2016 và tăng 10,2% ước thực hiện năm 2016. Điều này dự báo sẽ tạo khá nhiều áp lực cho việc cân đối ngân sách.

Qua sự phân bổ ấy cho thấy nghịch lý là chi đầu tư phát triển hết sức cần thiết để hỗ trợ phát triển kinh tế lại giảm mạnh, trong khi các khoản chi thường xuyên lại tiếp tục gia tăng. Theo các chuyên gia kinh tế, ngân sách dự báo sẽ khó khăn. Nguồn lực tài chính không đủ chi tiêu thì yêu cầu cao nhất phải phân bổ các khoản chi ngân sách hiệu quả, tự chủ khai thác nguồn tài chính hợp lý, tạo ra động lực phát triển cân đối, tạo sức bật cho từng địa phương, tái cơ cấu các khoản chi thường xuyên và chuyển nguồn lực sang cho đầu tư phát triển. Nhưng điều này không hề dễ. Để đạt được điều này, có lẽ phải cần đến một cuộc “cách mạng” từ những người làm chính sách vì tăng chi dễ, giảm chi lại rất khó.

Chủ tịch UBND tỉnh Đinh Văn Thu khuyến cáo bên cạnh quyết liệt tăng thu và giải cứu doanh nghiệp, giải cứu người đóng thuế. Sự quyết liệt thực thi các giải pháp giúp doanh nghiệp còn có tác dụng như một liệu pháp tinh thần tiếp thêm sức cho họ vượt qua khó khăn. Một tác động tích cực như vậy chỉ có thể đến từ chuyện cụ thể hóa các giải pháp khả thi chứ không chỉ là lời hứa hay văn bản. Chắc chắn doanh nghiệp sẽ góp phần chia sẻ khó khăn với chính quyền trong việc gia tăng nguồn lực phát triển, đóng góp ngày càng nhiều vào ngân sách, nhưng họ cũng sẽ cần một sự kích thích mạnh mẽ bằng việc các cơ quan nhà nước tạo ra sự minh bạch và người đóng thuế phải được biết tiền thuế của họ đóng góp được dùng vào việc gì, có sử dụng chính đáng, hiệu quả trong việc kiến tạo, phát triển địa phương hay không?

TRỊNH DŨNG