Zalo Báo Quảng NamGửi bình luận
Di tích, tượng đài là nơi ghi dấu của một chuyện, một người, một vấn đề có giá trị với lịch sử, cộng đồng. Dựng bia di tích là chỉ dấu xác lập cho sự ghi nhận của hôm nay với hôm qua. Đã dựng bia, tượng, nghĩa là nó đi kèm thông điệp trên cùng với cam kết đạo đức tôn trọng và tưởng nhớ.
Một bữa, tôi vào khu di tích Nước Oa (huyện Bắc Trà My), nhận thấy hầu hết di tích được bảo vệ, tu sửa và giữ gìn tốt. Nhưng cũng có di tích chưa được chăm sóc tốt. Đó là một vài di tích thuộc ngành dọc trung ương, hoặc cơ quan chủ quản ở xa, hoặc kinh phí cho duy tu bảo dưỡng di tích sau khi xây dựng bị thiếu, nên việc chăm sóc, bảo quản không đảm bảo, thậm chí có nơi chỉ là miếng đá với chữ, còn lại là cỏ mọc um tùm.
Cơ quan văn hóa địa phương cho hay, khách tham quan rất ít, chỉ là các hoạt động về nguồn của cơ quan đơn vị có di tích ở đây, hoặc có dịp lễ kỷ niệm nào đó. Làm tốt nhất trong công tác bảo quản (không thuộc di tích do huyện quản lý) là di tích của An ninh Khu 5.
Di tích khi dựng, có một thời người ta dựng chỉ để mà dựng do thôi thúc chính trị. Còn bây giờ thì khác, có lẽ như thế, ngoài những chỗ hạn chế mặt bằng, điều kiện đi lại khó, thì tư duy làm di tích là gắn liền với du lịch và du lịch sinh thái.
Bản đồ di tích như được nới rộng biên độ, không đơn thuần là khối đá (ở đây chuyện dựng tượng là chuyện khác, về mặt nghệ thuật, tranh cãi không dứt về chính trị và thẩm mỹ, còn dài dài), mà di tích cũng chỉ là một điểm trong hành trình khám phá vùng đất, con người, bởi khách sẽ biết được rất nhiều thứ ở vùng đất đó, mặc nhiên họ sẽ nhớ rằng ở đó ngoài cái này còn có cái kia đặc sản, đặc biệt.
Rất nhiều di tích đã được xây dựng, dù có được giữ gìn tốt, vẫn lạnh lẽo, chỉ có khối đá và người trông coi, còn khách thăm viếng hiếm hoi. Nếu ai không có ký ức về chuyện đó, bản thân di tích đó không đủ sức hút, thiếu giá trị văn hóa - lịch sử, thì nó sẽ rơi vào lạnh lẽo, trơ gan cùng tuế nguyệt.
Một cán bộ ngành văn hóa cho rằng, tư duy dựng bia di tích, tượng đài nên xem lại, đừng cố làm cho có, rải rác, mà nên đặt nó trong cụm - tour di tích văn hóa, nó vừa có giá trị về mặt khai thác, tạo động lực cho kinh tế phát triển.
Di tích như cây mọc lên từ đất, rằng mọi thứ không thể và không được lãng quên. Nên để nó bị lãng quên giữa sự sống không ngừng biến động, thay đổi, là nỗi buồn của văn hóa.