Đường đến Ăng Co - Kỳ cuối: Vui sao nước mắt lại trào

Cuộc tổng tiến công của Liên quân cách mạng và cuộc nổi dậy của nhân dân Campuchia toàn thắng, nước Cộng hòa nhân dân được thành lập, mở ra chương mới trong lịch sử cách mạng của Campuchia. Sau đó, vào ngày 18.2.1979, Hiệp ước hòa bình, hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam - Campuchia được ký kết. Theo yêu cầu của bạn, một số đơn vị Quân đội nhân dân Việt Nam ở lại phối hợp tiếp tục tấn công xóa bỏ các căn cứ của địch ở vùng rừng núi, phát động quần chúng củng cố vùng giải phóng, xây dựng chế độ mới.

Đền Ăng Co Vát. Ảnh: Đ.QUANG

Lúc này, tôi lại được tiếp tục được giao chỉ huy các phân đội bộ binh, luồn sâu trinh sát các sào huyệt của địch, nghiên cứu tình hình, triển khai thế trận theo phương án chiến đấu mới: vừa bảo vệ cầu đường, chốt giữ các mục tiêu trọng yếu, vừa hành quân luồn sâu bao vây, chặn cắt địch ngoài rừng không cho bọn chúng về quấy nhiễu nhân dân. Cuộc tiến công bắt đầu từ phía đông đường số 3 (thung lũng điểm cao 46) đến điểm cao 127 bắc đường số 3 đến tây nam núi Con Sâu và đèo 224; rồi luồn sâu vào tiến công các điểm cao 21,44 và 173, phối hợp đánh địch trên đường số 3 đoạn từ Chu Ki về thị xã Kampot. Đến khi thời cơ thuận lợi, hành lang được đánh thông, chúng tôi tiến công thẳng vào Sở chỉ huy của Trung đoàn 123 Sư đoàn 230 của địch đang co cụm ở Trốp Sa La. Sau hơn 15 ngày hoạt động, Tiểu đoàn 5 cùng các đơn vị trực thuộc của trung đoàn loại khỏi vòng chiến đấu gần 100 tên địch, gây cho chúng nhiều thiệt hại, phối hợp với các lực lượng bạn giải phóng hơn 4.000 dân.

“Suốt mười lăm ngày đêm chiến dịch
chúng tôi gặp dân
mắt nhìn mắt, tay nắm tay
Họ kể rất hăng say
về làng khi hết giặc...”

Thiếu tướng Trần Minh Hùng.

Thực hiện ý định chiến dịch đợt 2, tôi cùng Tiểu đoàn 5 và Tiểu đoàn 6 luồn sâu vào tập kích  địch ở điểm cao 177 đông bắc Trốp Sa La. Mới chỉ hai ngày đêm luồn rừng mà sao tôi cảm thấy gian truân hơn một tháng vượt Trường Sơn đi đánh Mỹ. Ở đây không có B52, pháo bầy hay biệt kích, thám báo phải vừa đi vừa đánh mà gian truân khắc nghiệt nhất là chống chọi cái khát, cái cháy bỏng của lửa rừng đang quây quanh (một phần do giặc đốt để cản đường quân ta, phần vì trời nắng nóng rừng tự bốc cháy). Trên cương vị chỉ huy cũng đã một thời đọ lửa ở mùa hè Quảng Trị, tôi càng khâm phục lòng dũng cảm, trí thông minh của người chiến sĩ đang cùng tôi chống khát bằng cách chặt cây rừng để tìm nước, khoét suối tìm hơi ẩm để nương thân, chặn đầu gió để vượt biển lửa của quân thù. Tôi nhớ mãi hình ảnh của một chiến sĩ vác nòng súng 12 ly 7 vì thiếu nước mà ngất đi rồi tỉnh lại vẫn ráng bám theo đội hình, rồi đại đội trưởng quân y tìm bùn vắt lấy nước hòa mỳ tôm và sữa để bón cho thương binh mau bình phục, tăng tốc độ, rút ngắn thời gian cho kịp giờ nổ súng. Cho đến 18 giờ 30 phút, một chiến sĩ trinh sát mới phát hiện ra một vũng nước bằng cái nón, nhưng với đoàn quân cả một trung đoàn (thiếu) làm sao cho đã khát. Tôi phân công cán bộ tổ chức vét bùn, vợt lá rồi luân phiên cho từng phân đội, ai khỏe hơn nhường cho người yếu, ai bụng tốt nhận phần bùn cho vào băng gạc để lấy nước, dùng nước trong nấu cháo cho bộ đội. Cứ như thế, một guồng máy từ chỉ huy đến quân y phân chia từng giọt nước cho bộ đội. Đến 21 giờ thì việc lấy lại sức cho bộ đội cũng tạm ổn. Đêm đến tổ chức phòng vệ mai phục.

9 giờ 20 phút ngày 2.2.1979, đơn vị nổ súng tiến công tiêu diệt lực lượng địch ở Trốp Sa La, loại khỏi vòng chiến đấu hơn 400 tên địch, thu 71 súng, 43.607 viên đạn các loại, giúp bạn giải phóng hơn hai vạn dân.

Đợt luồn sâu, đánh hiểm vừa kết thúc, tôi về Sở chỉ huy trung đoàn ở thị xã Kampot để nhận nhiệm vụ tiếp theo. Gặp đồng chí Điện - Chủ nhiệm Quân y trung đoàn cầm tay nói: “Thương anh quá, trong suốt chiến dịch giúp bạn ở biên giới Tây Nam, nơi nào khó khăn anh đều có mặt, hướng nào cần anh đều đến. Lần này vào cao điểm 84 xa hơn, sâu hơn, anh đánh xong sợ chúng tôi vào không kịp”. Nói đến đó, cổ anh như nghẹn lại: “Thôi, bệnh xá có hai chai sâm Trung Quốc loại “cải tử hoàn sinh”, tôi để anh cầm một chai đi đường. Khi nào thấm mệt, anh nhấm một ngụm là khỏe liền...”. Ôi, anh Điện, tình bạn hữu, đồng đội sao mà sâu nặng thế, tôi thầm nhủ trận này quyết diệt thật nhiều giặc để không phụ lòng anh. Trốp Sa La đã thuộc về ta, tôi điện báo để sở chỉ huy cơ bản của trung đoàn di chuyển. Khi gặp nhau ai cũng ôm chầm lấy tôi mà mừng, chảy nước mắt. Tôi ngạc nhiên và hỏi đồng chí công vụ: “Sao lại khóc?”. Đồng chí ấp úng: “Bác Điện... đi rồi!”. Tôi hỏi lại “đi đâu?” thì đồng chí Chính ủy vỗ vai tôi an ủi: “Anh Điện hy sinh trên đường cơ động rồi ”.

Ôi! Sao lại như thế, người mà anh lo là tôi luôn xông pha phía trước, sao không bảo vệ được chu toàn cho anh - một bác sĩ đầy y đức, người chiến sĩ già nhất của trung đoàn? Sao anh lại ra đi trong ngày kết thúc chiến dịch? Gương hy sinh và tấm lòng nhân hậu của anh thật cao cả. Anh Điện ơi! Cho tôi thắp nén hương lòng để tri ân anh và những đồng đội đã ngã xuống cho trận đánh hôm nay.

Kể từ sau trận luồn sâu vào Trốp Sa La, về lại thị xã Kampot, thấy tưng bừng náo nhiệt cờ hoa. Nhân dân tự do đi bầu cử các cấp, nhà nào cũng tổ chức làm bún ăn mừng. Buổi lễ ra mắt của Ủy ban nhân dân thị xã Kampot, nhân dân thị xã và những phum, sóc phụ cận tề tựu đông đủ, trật tự. Người về dự hội với những bộ quần áo rực rỡ sắc màu. Đã qua rồi những tháng ngày chỉ có màu những chiếc áo đen - màu tang tóc, ngự trị. Nhiều thiếu nữ Campuchia vui mừng mà trào nước mắt xen lẫn chút nuối tiếc những mái tóc dài bị buộc phải cắt ngắn dưới thời Pôn Pốt. Thật là một cuộc hồi sinh! Họ cùng chúng tôi hát mừng:

“Không còn nữa, những bầy phản động
cờ Mặt trận bay lồng lộng
nước Campuchia ra đời
Hãy hát lên Mê Kông ơi !
người con gái
tay nắm tay, thắt vòng nhân ái
không cúng bái
hãy thổi khèn gọi bạn về Phum...”

TRẦN MINH HÙNG