Cuối tháng 10. 2021, Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Duy Xuyên khóa XXI ban hành Chương trình phát triển đô thị huyện Duy Xuyên giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030, xác định rõ mục tiêu: Tập trung đầu tư xây dựng đô thị thị trấn Nam Phước để đảm bảo các tiêu chí đô thị loại IV trước năm 2025, đồng thời lập đề án để đề nghị nâng thị trấn Nam Phước từ đô thị loại loại IV lên đô thị loại III mở rộng. Cùng lúc, lập đề án công nhận đô thị Duy Hải - Duy Nghĩa là đô thị loại V; phấn đấu sau năm 2025, Duy Hải, Duy Nghĩa đạt tiêu chí đô thị loại IV.
Từng bước đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội thiết yếu cấp đô thị, tiến đến xây dựng Khu vực Kiểm Lâm (xã Duy Hòa) thành đô thị loại 5. Duy Xuyên kỳ vọng đến năm 2030 trở thành thị xã.
Động lực từ nông thôn mới
Có thể phát họa bức tranh đô thị trong tương lai trên địa bàn huyện Duy Xuyên: điều chỉnh quy hoạch nông thôn mới (NTM) đối với các xã giai đoạn 2021 - 2030, quy hoạch, mở rộng các khu trung tâm xã, các khu vực có khả năng phát triển, hình thành mối liên kết khu vực ở các xã như: Bàn Thạch (Duy Vinh), Lang Châu Bắc và Lang Châu Nam (Duy Phước), Thi Thại (Duy Thành), Trung Đông, An Hòa và An Thành (Duy Trung), Kiệu Châu và Trà Châu (Duy Sơn), Phú Đa (Duy Thu), Mỹ Sơn (Duy Phú).
Phối hợp chặt chẽ trong quá trình quy hoạch, quản lý quy hoạch
Tại buổi làm việc với lãnh đạo huyện Duy Xuyên về công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch và đầu tư phát triển mới đây, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trí Thanh nhấn mạnh, Duy Xuyên là địa phương có vai trò, vị trí quan trọng, là vùng động lực phát triển, do đó trong quá trình triển khai lập các hồ sơ quy hoạch, quản lý quy hoạch và đầu tư xây dựng các công trình cần phải phối hợp chặt chẽ với các địa phương lân cận để kết nối vùng.
Trong quá trình thực hiện các công trình, dự án cần tính toán đảm bảo khả năng thoát lũ, đảm bảo lưu lượng dòng chảy vào mùa lũ. Trong quá trình thực hiện các hồ sơ quy hoạch, cần có giải pháp bảo tồn, phát huy, tôn tạo các giá trị di tích văn hóa, di tích lịch sử và các làng nghề truyền thống gắn với phát triển du lịch. Thu hút, đầu tư các dự án phát triển du lịch gắn với đồng quê, sông nước nhằm phát huy lợi thế của địa phương, tạo sản phẩm du lịch đặc trưng...
Từ năm 2011, huyện đã triển khai chương trình xây dựng xã NTM trong quá trình đô thị hóa với 4 xã Duy Hòa, Duy Sơn, Duy Phước và Duy Trinh. Đến nay, toàn huyện có 11/11 xã được công nhận xã NTM, trong đó 3 xã Duy Phước, Duy Trinh và xã Duy Hòa được công nhận xã NTM nâng cao vào năm 2020.
Thị trấn Nam Phước đang triển khai chương trình phát triển đô thị loại IV; hai xã Duy Hải - Duy Nghĩa, Kiểm Lâm (Duy Hòa) triển khai xây dựng để được công nhận đô thị loại V.
Bài học trong quá trình xây dựng NTM gắn với quá trình đô thị hóa mà huyện Duy Xuyên đã đúc kết được là ngay từ đầu phải chú trọng công tác quy hoạch kinh tế - xã hội, gắn với quy hoạch xây dựng vùng, phát triển kết cấu hạ tầng; tránh tư duy làm tới đâu quy hoạch tới đó sẽ dẫn đến lúng túng, manh mún, vỡ vụn và chắp vá.
Từ sự thay đổi tư duy đó, sau 10 năm xây dựng NTM gắn với quá trình đô thị hóa, Duy Xuyên xây dựng được kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội phát triển khá mạnh, đồng bộ và hiệu quả, nhất là hệ thống giao thông, trường học, y tế, thủy lợi và một số công trình công cộng khác.
Giai đoạn 2011 - 2020, bằng nhiều kênh vốn huy động, Duy Xuyên đầu tư hơn 2.817 tỷ đồng xây dựng huyện NTM. Diện mạo nông thôn ngày càng đổi thay tích cực, các trung tâm xã được quy hoạch và đầu tư xây dựng khang trang theo định hướng phát triển đô thị trong tương lai, xu hướng phát triển đô thị hiện đại ở một số khu vực gắn với đô thị xanh, đô thị sinh thái, “Làng trong phố - phố trong làng” cùng với sự tăng tốc của ngành du lịch ngày càng rõ nét.
Tầm nhìn xuyên suốt
Bí thư Huyện ủy - Chủ tịch HĐND huyện Duy Xuyên Nguyễn Công Dũng cho rằng, Duy Xuyên hướng đến xây dựng trở thành thị xã không theo tư duy tách biệt, đơn độc, cát cứ mà phải theo tư duy biện chứng.
Nghĩa là nằm trong quy hoạch chung của tỉnh, tương tác giữa các vùng và khả năng hội nhập với định hướng phát triển vùng của tỉnh. Và phải có tầm nhìn 10 năm, 20 năm và xa hơn nữa.
Vì lẽ đó, Duy Xuyên xác định quy hoạch phát triển đô thị phải gắn với phát triển du lịch và là quy hoạch mở, phát triển tốt ở giai đoạn hiện tại và tạo điều kiện phát triển tốt, thuận lợi trong tương lai, thích ứng tốt với sự phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và biến đổi khí hậu.
Xây dựng và phát triển mạng lưới đô thị nhằm phát huy lợi thế, tiềm năng từng vùng, đồng thời tạo mối liên kết, hỗ trợ với nhau giữa các vùng của huyện và liên kết hỗ trợ với các khu vực liên huyện.
Huyện Duy Xuyên là địa phương có vai trò, vị trí quan trọng, là vùng động lực phát triển của tỉnh. Do đó, trong quá trình triển khai lập các hồ sơ quy hoạch, quản lý quy hoạch và đầu tư xây dựng các công trình cần phải phối hợp chặt chẽ với các địa phương lân cận để kết nối vùng.
Xây dựng đô thị Nam Phước trở thành đô thị trung tâm của huyện, tập trung đầu tư, xây dựng, phát triển lên đô thị loại IV theo chương trình phát triển đô thị đã được phê duyệt. Trong đó, hết sức lưu ý đến phát triển chất lượng các dịch vụ công cộng phục vụ đô thị, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội cấp đô thị.
Đối với đô thị Duy Nghĩa - Duy Hải xác định là đô thị động lực vùng đông của huyện và của tỉnh, định hướng tiêu chuẩn đô thị Duy Nghĩa - Duy Hải là đô thị hiện đại, đô thị mới. Phát triển theo cấu trúc đô thị: tuyến, dải và chuỗi các đô thị gắn với các trục giao thông, trục kinh tế - đô thị; trong đó, tập trung phát triển các cực đô thị, các cụm đô thị làm động lực phát triển lan tỏa sang các vùng khác.
Duy Xuyên phát triển không gian đô thị gắn với xây dựng các khu thương mại, dịch vụ, du lịch, kinh tế, cụm công nghiệp, khu dân cư, làng nghề, nghề truyền thống. Mặt khác, phát triển đô thị không phải phát triển ồ ạt, tràn lan, dàn trải mà phải dựa trên địa hình điều kiện tự nhiên gắn với không gian đặc thù như vùng biển, ven biển, ven sông, vùng núi, vùng sinh thái cảnh quan. Mỗi đô thị có nét đặc thù riêng và cùng hướng đến xây dựng đô thị hiện đại, đô thị xanh, đô thị sinh thái với bản sẳc, nét đặc trưng, riêng có, hấp dẫn...
Theo kế hoạch, giai đoạn 2025 - 2030, huyện tổ chức rà soát, đánh giá thực trạng và có kế hoạch đầu tư phát triển để lập đề án nâng chuẩn đô thị Duy Hải - Duy Nghĩa từ loại V lên loại IV, phấn đấu đạt cơ bản các tiêu chí đô thị loại III vào năm 2030. Đồng thời tiếp tục đầu tư phát triển Kiểm Lâm theo các tiêu chí đô thị loại IV, lập hồ sơ đề xuất khu vực phát triển đô thị loại IV mở rộng và tiếp tục nâng lên đô thị loại III sau năm 2030.
Cùng lúc, đầu tư xây dựng các trung tâm cụm xã nhằm tạo tiền đề để liên kết, mở rộng cho các đô thị hiện hữu hoặc hình thành mới trong tương lai. Đến năm 2029, phấn đấu có từ 50% số đơn vị hành chính cấp cấp xã được công nhận đơn vị hành chính cấp đô thị. Đến năm 2030, Duy Xuyên hội đủ điều kiện lập hồ sơ trình công nhận thị xã.