Gánh nặng chi tiêu

Hai khoản chi “cứng” có thể nhìn thấy được ngay là chi phí cho giáo dục và nhu cầu chăm sóc y tế đang gia tăng, khiến áp lực chi tiêu của từng hộ dân càng nặng nề thêm.

Đơn cử, không ít bệnh nhân than vãn vì chi phí khám chữa bệnh gia tăng, đặc biệt với những người khám chữa bệnh theo bảo hiểm y tế. Tình trạng ách tắc trong việc đấu thầu thuốc và vật tư y tế khiến người khám chữa bệnh phải trả thêm khoản chi phí cho thuốc men, dịch vụ mà đáng ra họ được thụ hưởng trong gói bảo hiểm.

Tại các cuộc tiếp xúc của Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh vừa qua, cử tri nhiều địa phương đã phản ánh tình trạng này; các đại biểu đã bày tỏ trăn trở và xác nhận đây là thực trạng rất khó tháo gỡ...

Bên cạnh đó, bỏ qua những “tranh cãi” xung quanh việc dạy thêm học thêm và các khoản “phụ thu” của trường học, thực tế nhiều gia đình đang gánh khoản chi phí hàng triệu đồng mỗi tháng cho việc học thêm của con cái ở lứa tuổi phổ thông.

Còn với gia đình có con học đại học, thì gánh thêm gói chi tiêu như một gia đình thu nhỏ. Nhiều công nhân cho biết, thu nhập của họ hằng tháng chỉ đủ gửi cho một đứa con đi học xa nhà. Trong khi nguồn thu nhập của nhiều công nhân ngày càng ep hẹp vì công việc không ổn định, không có nhiều đơn hàng để tăng ca...

Theo khảo sát của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, có đến 75,5% người lao động có tiền lương và thu nhập không đủ đáp ứng nhu cầu chi tiêu cơ bản.

Cuộc khảo sát do Ban Chính sách - pháp luật và Viện Công nhân - công đoàn phối hợp thực hiện trong tháng 4/2023 tại 6 tỉnh, thành gồm Hà Nội, Hải Phòng, Phú Thọ, TP.Hồ Chí Minh, Bình Dương, An Giang; với ý kiến của hơn 3.000 công nhân tại 157 doanh nghiệp và 174 công đoàn cơ sở.

Tại Quảng Nam, dù không có những con số khảo sát như vậy nhưng có thể nhận thấy đời sống người dân đang gặp khó khăn qua kết quả thực hiện nhiều chỉ tiêu kinh tế - xã hội sụt giảm trong 9 tháng qua của năm 2023; doanh nghiệp gặp khó khăn, số người lao động mất việc tăng lên; đặc biệt là nhiều gia đình đang chạy vạy để đắp đổi chi phí đời sống hằng ngày.

Trong khi đó, nhu cầu chi tiêu của mỗi gia đình hiện nay tăng cao. Tâm lý không muốn “bỏ lại phía sau” nên người dân có xu hướng sắm sửa nhiều hơn, nhất là những vật dụng được xem là cần có như tivi, tủ lạch, máy điều hòa, điện thoại...

Để có kinh phí sắm sửa những vật dụng trên, không ít người, nhất là thanh niên đã dính vào “tín dụng đen”, hằng tháng phải trích ra một phần thu nhập đáng kể để trang trải khoản nợ này. Nếu công việc bấp bênh, hoặc đang “ăn không ngồi rồi” thì lại đối diện với nguy cơ “mất khả năng thanh khoản”.

Thời gian qua, nhiều tổ chức tín dụng đã cho vay gói tiêu dùng với phương cách linh hoạt hơn, nhưng nhìn chung lãi suất vẫn rất cao, trung bình khoảng 11%/năm.

Giả sử, vì muốn sắm sửa những vật dụng cần thiết trong gia đình, chỉ cần vay 100 triệu đồng thì hằng tháng người vay phải gánh khoản lãi hàng triệu đồng. Làm ra thêm 1 triệu đồng hằng tháng rất khó, chứ chi tiêu 100 triệu đồng thì quay qua quay lại là hết!

Hôm rồi, nghe một giám đốc ngân hàng thương mại hóm hỉnh, đưa cho ngân hàng giữ tiền không sợ mất mà còn được lãi cao, vậy mà huy động vốn không ra. Vì huy động với lãi suất cao nên cho vay, nhất là vay tiêu dùng cũng phải cao...

Tất nhiên rồi, kinh doanh thì phải vậy. Nhưng nhìn về phía người sử dụng dịch vụ thì không đơn giản. Đó là hệ quả của nhiều thứ thực trạng từ đời sống, là bóng dáng của lạm phát, là dấu hiệu eo hẹp về nguồn thu nhập của người lao động, là mắc xích trong vòng quay chi tiêu, mà số đông gia đình đang gánh gồng nặng nhọc!