Thu phí sử dụng đường bộ (TPSDĐB) đối với mô tô, xe gắn máy (gọi chung là mô tô) trên địa bàn tỉnh thời gian qua luôn gặp rất nhiều khó khăn khiến tiến độ chưa đạt so với yêu cầu. Theo Sáu tôi, nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó chủ yếu là do quá trình tổ chức thu ở cấp xã, phường chưa đồng bộ, chưa thống nhất. Việc thu phí còn phụ thuộc vào ý thức tự giác của người dân, trong lúc chế tài xử phạt được quy định tại Điều 11, Thông tư số 133/2014/TT-BTC của Bộ Tài chính chưa khả thi, khó kiểm soát. Bởi vì, thẩm quyền xử phạt theo thông tư này không phải do cơ quan công an mà do cơ quan thuế, thanh tra sở chuyên ngành, chính quyền các cấp thực hiện. Thế nên, sau năm đầu tiên nghiêm túc chấp hành, nhiều chủ phương tiện không nộp phí cho các năm tiếp theo. Cùng với đó, công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện nghĩa vụ còn hạn chế. Mặc dù tỉnh ta đã chọn mức nộp phí tối thiểu theo quy định của trung ương để áp dụng cho toàn dân, nhưng tiến độ thu cứ ì ạch. Địa phương nào thu đạt là thu đảm bảo theo chỉ tiêu cấp trên giao, chứ không phải tất cả người dân ở địa bàn ấy sử dụng mô tô đều chấp hành nộp phí.
Xuất phát từ nhiều yếu tố, TPSDĐB đối với mô tô ở khía cạnh nào đó đã “vô tình” tạo sự mất công bằng giữa từng người dân trong khu dân cư, giữa các đơn vị hành chính trong tỉnh và giữa các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Theo thống kê, 6 tháng đầu năm nay, TPSDĐB đối với mô tô trên địa bàn tỉnh chỉ đạt 10% kế hoạch năm.
Sáu tôi được biết, địa phương thu đạt là bởi cách “tiêu” kinh phí được trích lại hợp lòng dân. Điển hình như Điện Bàn, thị xã dành toàn bộ tiền thu được (sau khi trừ chi phí thu) đã cho thôn, khu phố để bà con trực tiếp duy tu, bảo dưỡng tuyến giao thông mà họ hưởng lợi trong “Tháng bảo trì đường giao thông” do chính mình phát động. Rộng ra cả nước, số thu thống kê 2 năm 2013 và 2014 chỉ đạt khoảng hơn 21% kế hoạch. Sáu tháng đầu năm 2015, con số thu mới tiệm cận 6,71% kế hoạch năm. Vậy nên, thông tin kiến nghị tạm thời dừng thu phí bắt đầu từ ngày 1.1.2016 từ Quỹ Bảo trì đường bộ âu đó cũng là lộ trình linh hoạt sau khi xem xét và lắng nghe ý kiến chính đáng từ dư luận xã hội.
SÁU CÒI